डिजिटल पेमेंट्स यूपीआय बातम्या: भारताने डिजिटल जगात खळबळ उडवून दिली आहे. युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) ने देशात पैशांचे व्यवहार सोपे केले आहेतच, पण संपूर्ण जगाला दाखवून दिले आहे की भारत आता कॅशलेस अर्थव्यवस्थेच्या शर्यतीत आघाडीवर आहे. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) च्या ताज्या अहवालात, भारताचे वर्णन जलद पेमेंटचा राजा म्हणून करण्यात आले आहे. दरमहा 18 अब्जाहून अधिक व्यवहारांसह, UPI ने चमत्कार केला आहे, जे इतर कोणताही देश कल्पनाही करु शकत नाही.
2016 मध्ये, नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने UPI लाँच केले. तेव्हा कोणीही विचार केला नसेल की ही प्रणाली इतक्या लवकर प्रत्येक भारतीयाच्या जीवनाचा भाग बनेल. आज, चहाची टपरी असो, किराणा दुकान असो किंवा ऑनलाइन शॉपिंग असो, UPI शिवाय काम करता येत नाही. फक्त एक मोबाइल अॅप आणि तुमची सर्व बँक खाती एकाच ठिकाणी! तुम्हाला मित्राला पैसे पाठवायचे असतील, भाजी विक्रेत्याला पैसे द्यायचे असतील किंवा वीज बिल भरायचे असेल, UPI ने क्षणार्धात सर्वकाही केले आहे.
ताज्या अहवालानुसार, UPI ने भारताला रोख आणि कार्ड चालविणाऱ्या अर्थव्यवस्थेपासून डिजिटलच्या चमकदार जगात नेले आहे. लहान दुकानदार, रस्त्यावरील विक्रेते आणि कोट्यवधी लोक आता UPI वर विश्वास ठेवतात. ते स्वस्त, सुरक्षित आणि सर्वात वेगवान आहे.
जून 2025 मध्ये, UPI ने 18.39 अब्ज व्यवहार केले, ज्यांचे एकूण मूल्य 24.03 लाख कोटी रुपये होते! गेल्या वर्षी जूनमध्ये, हा आकडा 13.88 अब्ज होता, म्हणजेच एका वर्षात 32 टक्केची नेत्रदीपक वाढ. हे आकडे केवळ संख्या नाहीत तर भारताच्या डिजिटल क्रांतीची कहाणी सांगतात. आज UPI देशातील 85 टक्के डिजिटल व्यवहार हाताळते. इतकेच नाही तर जागतिक रिअल-टाइम पेमेंटमध्ये भारताचा वाटा 50 टक्क्यांच्या जवळपास आहे. म्हणजेच, जगातील अर्धे डिजिटल पेमेंट भारताच्या UPI द्वारे केले जात आहेत. 491 दशलक्ष लोक आणि 65 दशलक्ष व्यापारी आता UPI वापरत आहेत. या प्रणालीशी 675 बँका जोडल्या गेल्या आहेत, ज्यामुळे कोणीही कुठेही, कोणत्याही बँकेद्वारे सहजपणे पेमेंट करू शकतो. ही भारताची शक्ती आहे, ज्यामुळे UPI ही जगातील सर्वात मोठी रिअल-टाइम पेमेंट सिस्टम बनते.
UPI ची लोकप्रियता आता भारताच्या सीमा ओलांडली आहे. UPI सात देशांमध्ये – UPI आपल्या सेवा प्रदान करत आहे – UPI. विशेष म्हणजे UPI ने फ्रान्समार्गे युरोपमध्येही प्रवेश केला आहे. आता भारतीय पर्यटक किंवा तिथे राहणारे लोक परदेशी व्यवहारांच्या ताणाशिवाय UPI द्वारे सहजपणे पेमेंट करू शकतात.
इतकेच नाही तर भारत आता BRICS देशांमध्ये UPI ला एक मानक बनवण्याचा प्रयत्न करत आहे. जर हे स्वप्न सत्यात उतरले तर रेमिटन्स सोपे होईल, आर्थिक समावेशनाला चालना मिळेल आणि भारत जागतिक तंत्रज्ञान आघाडीचा देश म्हणून अधिक चमकेल.
UPI च्या यशाचा पाया जन धनसारख्या योजनांमध्ये आहे. या योजनेमुळे कोट्यवधी लोकांना बँकिंग प्रणालीशी जोडले गेले, जे यापूर्वी कधीही बँकेच्या दारापर्यंत पोहोचले नव्हते. 9 जुलै 2025 पर्यंत, 55.83 कोटींहून अधिक जनधन खाती उघडण्यात आली आहेत. या खात्यांनी लोकांना सरकारी योजनांचा लाभ तर दिलाच, पण त्यांची बचतही सुरक्षित केली. UPI ने या क्रांतीला आणखी गती दिली. गाव असो वा शहर, प्रत्येक कानाकोपऱ्यातील लोक आता UPI द्वारे पेमेंट करत आहेत. पूर्वी रोख रकमेवर अवलंबून असलेले छोटे व्यापारी आता डिजिटल पेमेंटच्या जगात सामील झाले आहेत. हा केवळ तंत्रज्ञानाचा विजय नाही तर भारतातील प्रत्येक वर्गाला आर्थिक मुख्य प्रवाहात आणण्याची कहाणी आहे.
UPI ची गती आणि त्याचा विश्वास भारताला कॅशलेस अर्थव्यवस्थेकडे वेगाने घेऊन जात आहे. दर महिन्याला लाखो नवीन लोक आणि व्यापारी UPI स्वीकारत आहेत. ही केवळ पेमेंट प्रणाली नाही तर भारताच्या डिजिटल शक्तीचे प्रतीक आहे. PIB च्या अहवालात म्हटले आहे की UPI ने लोकांचा विश्वास जिंकला आहे कारण ती जलद, सोपी आणि सुरक्षित आहे. UPI चे यश वर्षानुवर्षे केलेल्या कठोर परिश्रम आणि डिजिटल पायाभूत सुविधांमध्ये मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूकीमुळे आहे. म्हणून पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही UPI वापरून चहाच्या दुकानावर पैसे भराल तेव्हा लक्षात ठेवा – तुम्ही फक्त पैसे पाठवत नाही आहात, तर भारताच्या डिजिटल क्रांतीचा भाग बनत आहात. UPI आणखी उंच भरारी घेईल आणि भारत जगाला खरी डिजिटल शक्ती काय आहे हे दाखवेल!
आणखी वाचा
