Ông Mạnh, 51 tuổi, suy gan cấp nặng, hôn mê gan độ 4 sự sống chỉ tính bằng ngày, bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 kích hoạt ghép gan cấp cứu từ gan em trai tặng.

Ngày 1/8, ông Mạnh có thể tự đi lại, tự thở khí trời, ăn uống ngon miệng, điều mà ba tuần trước gia đình không dám mong ước. Ông mắc bệnh viêm gan siêu vi B, song khỏe mạnh nên không điều trị kiểm soát. Bệnh bất ngờ bùng phát gây suy gan cấp, diễn tiến nguy kịch rất nhanh chỉ trong vài ngày. Từ bệnh viện ở Khánh Hòa, ông được chuyển đến viện tuyến cuối tại TP HCM rồi chuyển sang Bệnh viện Quân y 175 trong tình trạng nguy kịch.

Thiếu tá, Ths.BS Nguyễn Văn Mạnh, Trưởng Đơn vị Gan Mật Tụy, trưởng kíp phẫu thuật ghép gan, cho biết não bệnh nhân bị tổn thương do suy chức năng gan, hôn mê gan (còn gọi não gan) đã ở giai đoạn nghiêm trọng nhất, phải phối hợp nhiều biện pháp hồi sức như thở máy, lọc máu để cầm cự. Nếu không ghép gan khẩn cấp, tính mạng bệnh nhân chỉ có thể tính bằng ngày.

Chuyện xảy ra bất ngờ, nhưng trước tình thế nguy cấp, em trai ruột và em vợ bệnh nhân cùng tình nguyện hiến gan cứu anh. Các chỉ số của em trai ruột, 41 tuổi, phù hợp với người ghép hơn. Theo bác sĩ Mạnh, trong đại phẫu lấy ghép gan, êkíp luôn đặt ra quyết tâm cao nhất là bằng mọi giá phải đảm bảo an toàn tuyệt đối, không để xảy ra rủi ro cho người hiến gan. Do đó, người hiến được kiểm tra sức khỏe rất kỹ, không có bệnh nền, tính toán lượng gan cho đi và giữ lại phù hợp để có thể quay trở lại cuộc sống tốt nhất.

Nhưng người hiến đang là thiếu tá quân đội - chưa có tiền lệ trong hiến gan sống tại Việt Nam. Điều này đòi hỏi phải có các thủ tục xin phép cấp trên, bởi nhiều vấn đề đặt ra như sau đó sức khỏe người hiến sẽ thế nào, có tiếp tục phục vụ trong quân đội được hay không. Người nhận gan cũng là thượng tá quân đội nên họ không chỉ anh em ruột mà còn là đồng đội.

"Thông thường, bệnh nhân ghép gan được chuẩn bị trong vòng vài tuần, thậm chí tính bằng tháng, còn trường hợp này không có nhiều thời gian để chờ đợi", bác sĩ nói.

Khoảng 100 y bác sĩ, nhân viên bệnh viện vào cuộc chạy đua phối hợp thực hiện cùng lúc nhiều thứ trong 24 giờ, không chỉ các vấn đề chuyên môn mà còn hoàn tất những thủ tục pháp lý, với sự tạo điều kiện tối đa của Bộ Quốc phòng. Đại tá, BS.CK2 Phùng Văn Việt, Chủ nhiệm Khoa Gây mê hồi sức, cho biết ca mổ được xếp lịch khẩn cấp, chỉ có khoảng 3 giờ chuẩn bị, từ 5h chiều 10/7. Êkíp phải dời những ca mổ tiếp theo phòng mổ khác để khử trùng phòng, đưa dụng cụ, thuốc men vào.

Theo bác sĩ Mạnh, êkíp ghép gan không chỉ đứng trước áp lực phải bảo đảm an toàn cho người hiến mà còn phải "không được phép thất bại" với người nhận gan, bởi khi ấy, sự hy sinh của người hiến sẽ không còn ý nghĩa. Ca ghép thành công sau 11 giờ mổ xuyên đêm, từ khoảng 8h30 tối 10/7 đến sáng hôm sau. Với ca ghép gan bình thường, có thời gian điều chỉnh ổn định các vấn đề nguy hiểm của người bệnh, thời gian mổ thường chỉ 7-8 giờ.

Quá trình hậu phẫu cũng đối diện nhiều sóng gió, các y bác sĩ phải kết hợp nhiều loại thuốc và các kỹ thuật hồi sức hiện đại để giúp bệnh nhân hồi phục. Hiện, người bệnh chuẩn bị được xuất viện, còn người em trai hiến gan xong đã trở lại đơn vị làm việc sau một tuần nằm viện.

Anh Văn Vững, em vợ bệnh nhân Mạnh, người cũng ngỏ ý hiến gan, cho biết gia đình từng rất lo lắng khi chứng kiến anh trai mê man, đứng trước cửa tử. Nhờ sự nỗ lực đến cùng của các y bác sĩ, "phép màu đã đến", giúp người thân của anh "từ cõi chết trở về".

Thiếu tướng Trần Quốc Việt, Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, cho biết đây là ca ghép gan thứ 8 tại viện và là ca ghép gan cấp cứu thứ hai, sau hơn nửa năm triển khai kỹ thuật này kể từ tháng 12/2024. "Dù bệnh nhân chỉ còn một tia hy vọng, chúng tôi vẫn nỗ lực còn nước còn tát đến cùng", ông nói.

Lê Phương