Ngày cuối cùng của tháng 7, Tổng công ty Quản lý bay VN (VATM) phối hợp cùng các đơn vị liên quan chính thức tổ chức các chuyến bay kiểm tra, đánh giá phương thức bay nhằm kiểm định khả năng khai thác an toàn tại sân bay Long Thành. Theo VATM, đến 1.8, đơn vị đã tổ chức thực hiện được 2 chuyến bay đầu tiên diễn ra thuận lợi, an toàn. Các chuyến bay hiệu chuẩn được thực hiện bằng máy bay chuyên dụng Beechcraft King Air 350ER, loại máy bay được sử dụng để kiểm tra, hiệu chỉnh và đánh giá độ chính xác của hệ thống đèn hiệu đường cất/hạ cánh, hệ thống tiếp cận chính xác ILS, đèn dẫn đường, đèn hạ cánh, cũng như một số thiết bị thông tin, giám sát khác.
Việc khởi động các chuyến bay kiểm tra tại sân bay Long Thành nhằm đánh giá bao gồm tính chính xác, tính toàn vẹn của cơ sở dữ liệu dẫn đường (chướng ngại vật, địa hình, đài dẫn đường…) cùng các yếu tố địa hình, vật cản có thể ảnh hưởng đến hoạt động bay. Số liệu từ các chuyến bay kiểm tra sẽ được thu thập, phân tích để phục vụ đánh giá mức độ chính xác, ổn định trước khi đưa vào khai thác chính thức.
Trước đó, báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, ông Nguyễn Tiến Việt, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không (CHK) VN (ACV), cho biết hiện cả 3 cánh của nhà ga chính đã hoàn tất phần mái, hơn 12.000 m2 kính vách đã được lắp đặt, dự kiến toàn bộ vách kính sẽ hoàn thành trong cuối tháng 8. Khu trung tâm nhà ga đã hoàn thiện lớp chống thấm nước tầng 1. Các hạng mục hoàn thiện còn lại đang được thi công khẩn trương và dự kiến xong trong tháng 9.
Bên cạnh đó, hệ thống ống lồng phục vụ đón trả khách cũng đã hoàn thành 12/32 trụ chính. Các ống lồng đang được tập kết về công trường, với mục tiêu đến 31.12 sẽ lắp đặt xong 36/64 ống lồng. Phần lắp đặt hệ thống băng chuyền hành lý cũng đang được triển khai, giá đỡ cho băng chuyền đã hoàn thành khoảng 50%, lắp đặt được 30% và đang tiếp tục thi công. Hiện tại, hơn 13.000 chuyên gia, kỹ sư, công nhân với gần 3.000 thiết bị đang đẩy nhanh tiến độ thi công các gói thầu để dự án có thể đi vào khai thác thương mại đầu năm 2026. Tại giai đoạn này, sân bay Long Thành sở hữu công suất phục vụ 25 triệu lượt khách, 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm.
"Ngày 19.12 tới đây, nhân sự kiện khánh thành đồng loạt nhiều dự án hạ tầng lớn trên cả nước, sân bay Long Thành sẽ đón chuyến bay đầu tiên từ Hà Nội. Máy bay sẽ vào nhà ga hoàn thiện qua hệ thống ống lồng, hoàn thành thủ tục khánh thành giai đoạn đầu của dự án", Phó tổng giám đốc ACV thông tin.
Sân bay quốc tế Long Thành đang nỗ lực chạy nước rút hoàn thiện
ẢNH: ĐỘC LẬP
Hoàn thiện giao thông kết nối sân bay Long Thành
Trước khi chính thức thi công hạng mục nhà ga, ACV đã phối hợp UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức khởi công xây dựng công trình Hệ thống giao thông kết nối tuyến số 1 (T1) và tuyến số 2 (T2) của dự án thành phần 3. Tuyến chính số 1 dài 4,3 km với vận tốc thiết kế đạt 80 km/giờ, theo tiêu chuẩn đường chính đô thị được triển khai từ ranh phía tây của sân bay Long Thành đến QL51, từ đó kết nối giao thông từ sân bay Long Thành đến khu vực TP.HCM và các tỉnh phía tây sân bay. Tuyến chính số 2 dài 3,5 km với tiêu chuẩn đường cao tốc cùng vận tốc thiết kế đạt 100 km/giờ nằm trên tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (đoạn giữa cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây). Hiện tuyến T1 đã thông xe hôm 30.4, còn tuyến T2 đã được thông xe kỹ thuật. Dự kiến trong tháng 8, toàn bộ 2 tuyến sẽ chính thức hoàn thành.
Ngoài hai tuyến T1 và T2 do Ban quản lý dự án ACV làm chủ đầu tư, hai tuyến hiện hữu gồm đường Tôn Đức Thắng (25B) và Nguyễn Ái Quốc (25C) đi qua Nhơn Trạch cũng được UBND tỉnh Đồng Nai giao các đơn vị tăng tốc mở rộng, nâng cấp. Đường 25B đã được thảm lớp nhựa cuối, lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng và đèn tín hiệu giao thông. Tuyến 25C dự kiến bàn giao vào tháng 8, vượt kế hoạch 4 tháng so với mốc ban đầu là cuối năm 2025.
Việc nhà ga sân bay Long Thành lấy lại được tiến độ bị chậm trễ là kết quả thật sự ấn tượng, bởi công trình ban đầu được dự kiến khởi công vào cuối năm 2022, nhưng do thủ tục đấu thầu chọn nhà thầu thi công gặp khó khăn nên "trượt" tiến độ gần 1 năm, đến cuối tháng 8.2023 mới chính thức thi công. Lãnh đạo ACV thời điểm đó cũng đã xác định có thể phải tới nửa cuối năm 2026 mới có thể đưa nhà ga vào khai thác chính thức. Thế nhưng với nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị, siêu nhà ga được kỳ vọng sẽ là bệ phóng đưa VN trở thành trung tâm trung chuyển hàng đầu khu vực này đã có cuộc bứt tốc ngoạn mục, giành lại tiến độ đã mất.
Nhìn lại toàn bộ hành trình "chông gai" của Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành từ khi hiện diện trong Quyết định số 911 phê duyệt quy hoạch phát triển hệ thống sân bay toàn quốc do Thủ tướng Phan Văn Khải ban hành ngày 24.10.1997; tới lúc được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 6.2015; vượt nhiều trắc trở gần 1 thập niên mới có thể chính thức khởi công và đến nay đang chuẩn bị sẵn sàng đón chuyến bay đầu tiên, một nguyên lãnh đạo ACV xúc động chia sẻ: "Toàn bộ hành trình trên là lời khẳng định "quả đấm thép" của ngành hàng không, theo lời nhận định của các "bô lão" trong ngành, đã sắp chính thức trình làng. Sân bay Long Thành sẽ là bệ phóng mở ra không gian phát triển mới, tạo ra "hệ kinh tế sân bay" cho khu vực như cách quy hoạch mà các sân bay quốc tế lớn trên thế giới đã và đang thực hiện. Từ đó, tác động lớn tới phát triển KT-XH của vùng Đông Nam bộ nói riêng cũng như cả nước nói chung, mang ý nghĩa như một cú nhảy vọt tiến vào vận hội mới".
Mang ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển của ngành hàng không, các hãng hàng không lớn tại VN cũng đã chủ động tham gia ngay từ giai đoạn đầu vào tiến trình xây dựng và phát triển sân bay Long Thành. Đơn cử, đầu tháng 6, Vietnam Airlines cùng các đơn vị thành viên đã khởi công đồng loạt 2 dự án dịch vụ hàng không quy mô lớn gồm Dự án cung cấp suất ăn hàng không số 1 và Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh dịch vụ bảo dưỡng tàu bay số 1 tại sân bay Long Thành. Mục tiêu của hãng hàng không quốc gia là hình thành một hệ sinh thái khai thác đồng bộ, hiện đại và đạt chuẩn quốc tế, đóng góp vào việc xây dựng Long Thành trở thành trung tâm trung chuyển hàng không hàng đầu khu vực châu Á.
Tương tự, Vietjet cũng đã trúng thầu Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh dịch vụ bảo dưỡng máy bay số 3 và số 4 tại sân bay Long Thành. Đây là một trong những dự án nằm trong tổ hợp bảo dưỡng tàu bay phục vụ hãng hàng không trong nước, bảo đảm lợi ích quốc gia, đáp ứng yêu cầu khai thác của Cảng HKQT Long Thành giai đoạn 1.
Cùng với siêu CHK Long Thành, trên khắp cả nước, hàng loạt dự án mở rộng, xây mới các CHK đang ồ ạt triển khai với quy mô cùng công nghệ hiện đại.
Phối cảnh Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc
ẢNH: CPG
Những công trình "khủng" quanh thành phố sân bay Long Thành
Ngoài sân bay Long Thành làm trung tâm, xung quanh được thiết kế với khu vực phát triển thương mại - dịch vụ - tài chính và trung tâm tổ chức sự kiện (quy hoạch nằm phía tây nam và đông bắc của sân bay Long Thành, rộng khoảng 1.700 ha); khu vực phát triển về logistics, công nghiệp công nghệ cao, phát triển về công nghệ sinh học cấp khu vực và quốc tế (phía nam và đông bắc sân bay, được đề xuất rộng khoảng 7.100 ha); khu vực nghiên cứu, GD-ĐT quốc tế với quy mô khoảng 100 ha được đề xuất quy hoạch tại phía nam sân bay Long Thành; phía đông nam sân bay được đề xuất quy hoạch khu vui chơi, văn hóa, thể dục thể thao, du lịch nghỉ dưỡng với quy mô khoảng 1.800 ha.
Đô thị sân bay Long Thành khi hình thành được kỳ vọng trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng của quốc gia, kết nối VN với thế giới. Nơi đây sẽ phát triển mạnh mẽ các dịch vụ hậu cần hiện đại, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động của sân bay, đồng thời trở thành trung tâm logistics, kho vận quy mô lớn và là điểm đến của các ngành công nghiệp đa dạng, đặc biệt là công nghiệp công nghệ cao của vùng Đông Nam bộ.
Hồi cuối năm 2024, dự án sân bay Gia Bình đã được khởi công xây dựng tại xã Xuân Lai và TT.Gia Bình, H.Gia Bình (cũ), tỉnh Bắc Ninh, định hướng trở thành CHK bậc nhất phía bắc và chia sẻ một phần hành khách, hàng hóa cho sân bay Nội Bài. Đây là công trình trọng điểm mang tầm quốc gia và là biểu tượng chào đón APEC 2027 được quy hoạch công suất khoảng 5 triệu hành khách/năm và 250.000 tấn hàng hóa/năm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 công suất tăng lên 15 triệu hành khách/năm và 1 triệu tấn hàng hóa/năm. Sau thời gian khẩn trương thi công tăng ca tăng kíp, công trình đã gần hoàn thiện. Tỉnh Bắc Ninh dự kiến tổ chức lễ khởi công Dự án Cảng HKQT Gia Bình vào ngày 19.8 tới đây. Song song, UBND tỉnh Bắc Ninh đang hoàn thiện quy hoạch và huy động nguồn lực đầu tư cho tuyến giao thông kết nối Cảng HKQT Gia Bình với thủ đô Hà Nội, cũng như trục đường chính vào sân bay. Mục tiêu là xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đảm bảo khả năng kết nối và khai thác hiệu quả của sân bay khi đi vào hoạt động.
Cũng được xác định là biểu tượng chào đón APEC 2027, cùng vai trò then chốt trong chiến lược phát triển hạ tầng giao thông và du lịch, Cảng HKQT Phú Quốc (An Giang) đang được nâng cấp toàn diện, hướng đến trở thành một trong những sân bay hiện đại, thông minh bậc nhất thế giới. Theo quy hoạch, sân bay Phú Quốc sẽ được mở rộng với mục tiêu đạt công suất 18 triệu hành khách/năm, gấp 4,5 lần so với hiện trạng (4 triệu khách/năm). Tới năm 2050, sân bay được nâng cấp với công suất 50 triệu khách/năm.
Trên công trường mở rộng sân bay những ngày này, hàng trăm công nhân đang miệt mài làm việc; việc di chuyển từ đất liền ra đảo tuy gặp nhiều khó khăn nhưng vật tư, thiết bị và nhân lực đã nhanh chóng được huy động tối đa. Theo báo cáo của UBND tỉnh Kiên Giang (cũ), công tác thiết kế cơ sở bao gồm kiến trúc, kết cấu, hệ thống cơ điện và cấp thoát nước đã hoàn thành. Đơn vị thi công đã huy động 121 nhân sự thực hiện các hạng mục như thi công cọc đại trà, nhà ga VIP, cọc thử, khoan khảo sát, san nền, hạ tầng khu mặt đất, phát hoang dọn dẹp mặt bằng. Tất cả đều thể hiện tinh thần "vượt nắng, thắng mưa", quyết tâm đẩy nhanh tiến độ, đưa dự án về đích sớm hơn dự kiến.
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống CHK, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ nay đến 2030, Chính phủ sẽ ưu tiên tập trung đầu tư một số CHK lớn, đóng vai trò đầu mối tại Vùng thủ đô Hà Nội (Cảng HKQT Nội Bài) và Vùng TP.HCM (Cảng HKQT Tân Sơn Nhất và Long Thành). Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đầu tư các CHK mới để nâng tổng công suất thiết kế hệ thống CHK đáp ứng khoảng 294,5 triệu hành khách, phấn đấu trên 95% dân số có thể tiếp cận CHK trong phạm vi 100 km. Đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng, thiết bị quản lý bay theo hướng đồng bộ, hiện đại, ngang tầm khu vực, đáp ứng nhu cầu vận tải. Tầm nhìn đến 2050, cả nước sẽ hình thành 2 trung tâm vận tải hàng không đầu mối trung chuyển quốc tế ngang tầm khu vực tại Vùng thủ đô Hà Nội và Vùng TP.HCM.
Nhiều năm theo dõi ngành hàng không, LS Bùi Văn Thành, Trưởng văn phòng luật sư Mặt Trời Mới, nhận xét: Ngành hàng không VN đã ghi nhận nhiều bước tiến quan trọng trong những năm gần đây, với ba điểm sáng nổi bật: sự tham gia của các hãng hàng không tư nhân, đầu tư vào cơ sở hạ tầng sân bay, và cải thiện an toàn hàng không. Đây là những yếu tố nền tảng góp phần không nhỏ vào việc thúc đẩy ngành hàng không trở thành một trụ cột quan trọng của nền kinh tế và hội nhập quốc tế.
Riêng với đầu tư vào cơ sở hạ tầng sân bay, ông Thành nhấn mạnh đây là yếu tố không thể thiếu để hỗ trợ sự phát triển của ngành. Việc xây dựng và mở rộng các CHK không chỉ giúp tăng năng lực tiếp nhận hành khách mà còn tạo điều kiện để các hãng hàng không mở rộng mạng lưới đường bay, kết nối với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, thúc đẩy giao thương kinh tế và du lịch. Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống CHK giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đặt mục tiêu xây dựng hai trung tâm trung chuyển hàng không lớn tại Hà Nội và TP.HCM. Các sân bay Nội Bài, Long Thành và Chu Lai sẽ được đầu tư để đạt chuẩn 4F của ICAO, giúp VN sánh vai cùng các sân bay hàng đầu trong khu vực như Changi (Singapore) hay Kuala Lumpur (Malaysia). Các trung tâm này không chỉ đóng vai trò kết nối trong khu vực mà còn hướng tới mục tiêu trở thành đầu mối vận tải quốc tế quan trọng, phục vụ cả hàng hóa và hành khách.
"VN đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển ngành hàng không, trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng nhanh và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Với lợi thế của những người đi sau, được đầu tư mạnh về kiến trúc, thiết kế, cập nhật các công nghệ tiên tiến nhất, các sân bay mới và chuẩn bị khai trương tại VN được kỳ vọng mở ra giai đoạn phát triển mới cho ngành hàng không. Đây chính là nền tảng để biến VN trở thành trung tâm trung chuyển hàng không của khu vực", LS Bùi Văn Thành nhìn nhận.
