
Ga Bến Thành với hệ thống đường ray, sân ga hiện đại và đã có kết nối hoạt động thương mại, dịch vụ phục vụ khách hàng - Ảnh: Q.ĐỊNH
Tăng tiện ích hiện đại
Không gian ngầm phía trước chợ Bến Thành đang có nhà ga metro Bến Thành thiết kế hiện đại và đa chức năng, có 4 tầng ngầm ở độ sâu khoảng 32m, dài 236m, rộng 60m. Đây là trung tâm, điểm trung chuyển giữa các tuyến đường sắt đô thị TP.HCM.
Hiện ga Bến Thành có 6 lối lên xuống kết nối khu vực đô thị, trong đó lối số 1 và số 2 đặt ở công viên 23-9; lối số 3 bên hông chợ Bến Thành, gần nút giao đường Phan Chu Trinh - Lê Lai; lối số 4 và số 5 được nối trực tiếp vào tầng ngầm cao ốc One Central HCM và lối số 6 nằm trước tòa nhà hỏa xa, gần nút giao đường Hàm Nghi - Huỳnh Thúc Kháng.
Khu vực ga tại tầng 1 bố trí khu vực sảnh chính, quầy vé và các cửa kiểm soát. Tầng 2 là nơi hành khách lên tàu, với hệ thống đường ray và sân ga hiện đại. Hai tầng còn lại dành cho các hạng mục kỹ thuật và các không gian thương mại, tiện ích phục vụ hành khách. Tuy nhiên, các hạng mục thương mại, dịch vụ, bãi đỗ xe... chưa có.
Trong khu vực ga này chủ yếu đặt các máy bán nước uống tự động, chưa có các cơ sở cung cấp các dịch vụ, thương mại. Cạnh ga Bến Thành là ga Nhà hát Thành Phố và ga Ba Son đã có các cơ sở khai thác cung cấp dịch vụ ăn uống, mua bán hàng hóa.
Như vậy, theo quy hoạch, trong tương lai gần với nhiều tuyến metro kết nối ga Bến Thành cùng với cụm nhà ga lân cận không gian ngầm khu vực Bến Thành cần nghiên cứu nhằm đồng bộ trong quy hoạch và phát triển không gian ngầm, tăng diện tích chỗ để xe, thương mại dịch vụ để giảm tải cho không gian mặt đất, nâng cao hiệu quả sử dụng đất và phát huy tối đa giá trị khu trung tâm.

Metro về ga Bến Thành - Ảnh: PHAN NHẬT HUY
Cân bằng áp lực giao thông cho khu vực trung tâm
Hiện nay, phía trên nhà ga Bến Thành dự án quảng trường đang dần thành hình và làm thay đổi bộ mặt cảnh quan đô thị khu vực trung tâm. Quảng trường với tổng diện tích cải tạo gần 59.000m2, chia thành bốn phân vùng được kỳ vọng sẽ như quảng trường Thời Đại ở New York khi hoàn thành.
Theo kiến trúc sư Khương Văn Mười, với vị trí "vàng" gắn với trục Lê Lợi, công viên 23-9, kết nối với không gian trục Nguyễn Huệ, Hàm Nghi, Tôn Đức Thắng... cùng với việc gắn với hệ thống metro thì khu vực này sẽ tạo ra trung tâm giao thông và thương mại quan trọng.
Tuy nhiên, không gian ngầm nhà ga Bến Thành chưa được khai thác tương xứng, chủ yếu phục vụ nhu cầu di chuyển của người dân.
Vì vậy, để tạo ra tổng thể không gian ngầm với đầy đủ các tiện ích, dịch vụ phục vụ nhu cầu đa dạng của hành khách cũng như khai thác tối đa giá trị của không gian khu vực chợ Bến Thành rất cần thêm nghiên cứu triển khai đồng bộ quy hoạch không gia ngầm khu vực chợ Bến Thành.
Nhận định về việc TP.HCM ủng hộ việc nghiên cứu đầu tư 12,5ha không gian ngầm tại khu vực chợ Bến Thành, TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường TP.HCM, cho rằng rất cần thiết.
Đây là nơi tập trung nhiều công trình di sản như quảng trường chợ Bến Thành, quảng trường Quách Thị Trang, các tuyến phố Lê Lợi và Nguyễn Huệ, nối ra bến Bạch Đằng, bến Nhà Rồng...
Phía dưới khu vực chợ Bến Thành đang có ga trung tâm metro số 1 và các tuyến metro khác sắp tới. Việc Bến Thành có thêm ga điểm đầu của tuyến metro về Cần Giờ ở góc độ hạ tầng giao thông, dịch vụ, thương mại, du lịch là có lợi. Đồng thời ông Thuận cũng cho rằng quá trình thực hiện cần đánh giá kỹ để cân bằng áp lực giao thông cho khu vực trung tâm.
Tại quy hoạch đô thị TP.HCM tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng phê duyệt tháng 12-2024, hệ thống không gian ngầm ở TP.HCM được ghi nhận để hình thành không gian phát triển mới cho TP.HCM.
Gần nhất, định hướng quy hoạch không gian ngầm toàn TP và khu vực đô thị trung tâm tại quy hoạch chung TP.HCM được Thủ tướng phê duyệt tại quyết định 1125 (tháng 6-2025).
Theo các định hướng này, sẽ khuyến khích tổ chức không gian ngầm đô thị tại các khu vực phát triển đô thị, đặc biệt tại các khu vực trung tâm và đô thị hiện hữu kết nối với hệ thông giao thông công cộng ngầm, bãi đỗ xe và hầm đi bộ ngầm để tạo thành hệ thống không gian ngầm hoàn chỉnh, giảm áp lực vận tải trên mặt đất...



Khu vực Bến Thành với đầu mối giao thông gắn kết hoạt động thương mại, dịch vụ từ không gian ngầm và trên mặt đất sẽ tạo thành trung tâm về giao thông, đô thị sôi động.



