Hét to như Sharapova mang lại lợi ích gì?

Có người cho rằng đó là bản sắc thi đấu của tay vợt quyến rũ nhất hành tinh, cũng không ít người chỉ trích Sharapova "chiêu trò", tìm cách làm phân tâm đối thủ. 

Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ dừng lại ở cảm giác trên sân mà còn liên quan đến hiệu suất vận động, yếu tố hô hấp khi chơi thể thao. 

Nhiều nghiên cứu thể thao học trên thế giới cho thấy việc phát ra âm thanh ngắn, mạnh đúng thời điểm ra lực có thể mang lại lợi ích thực sự. 

Tiến sĩ Glenn Fleisig thuộc Viện Y học Thể thao Mỹ (ASMI) cho biết việc hét giúp tăng áp lực ổ bụng, hỗ trợ ổn định thân người và “đẩy lực” ra đầu cổ tay hoặc cẳng tay tốt hơn. 

Kỹ thuật này vốn đã có từ lâu trong võ thuật, được gọi là “kiai” (tiếng thét sức mạnh), và được hướng dẫn như một phần bài tập thở để tăng cường chuyển hóa năng lượng. 

Một nghiên cứu của Đại học Nebraska (Mỹ) công bố năm 2022 cũng chỉ ra rằng vận động viên quần vợt phát ra âm thanh mạnh đúng thời điểm vung vợt có thể tăng vận tốc bóng thêm khoảng 3-5%. Điều này cho thấy tiếng hét không chỉ đến từ tâm lý hay thói quen cá nhân.

Về mặt tâm lý học thể thao, tiếng hét giúp giải tỏa căng thẳng, giảm co cứng cơ cổ và vai. Chuyên gia tâm lý thi đấu Christine Carter của Học viện Tennis Mỹ phân tích rằng tiếng hét tạo cảm giác “giải phóng năng lượng” và giúp người chơi duy trì nhịp thở đều, từ đó tinh thần không bị dồn nén. 

Khi người chơi quá im lặng, dễ xảy ra tình trạng nín thở và gồng cơ, làm giảm hiệu suất. Bên cạnh đó, tiếng hét còn tăng sự quyết đoán, đặc biệt với người mới tập luyện thường thiếu tự tin.

Cũng có nhiều mặt trái

Tuy nhiên, khía cạnh gây tranh cãi nhất là tác động đối với đối thủ và môi trường thi đấu. Trong nhiều cuộc họp của Liên đoàn Quần vợt Thế giới (ITF), các chuyên gia âm thanh chỉ ra tiếng hét trên 90 decibel có thể che lấp âm thanh bóng chạm mặt vợt, khiến người bên kia lưới khó phán đoán độ xoáy hay tốc độ bóng. 

Huyền thoại Martina Navratilova từng tuyên bố trên ESPN rằng tiếng hét quá lớn “là một dạng thủ thuật tâm lý”, còn Roger Federer cho rằng nó làm “mờ tín hiệu âm thanh” khiến việc đọc tình huống chậm lại. 

Dù vậy, ITF hiện chưa ban hành quy định cấm cụ thể vì khó xác định ranh giới giữa tự nhiên và cố ý.

Trong điều kiện sân phong trào tại công viên hoặc trung tâm cộng đồng, việc hét lớn có thể gây xung đột nhỏ do ô nhiễm tiếng ồn. 

Chuyên gia âm thanh thể thao Dennis Smalley cho biết tiếng hét vượt 70 decibel trong không gian mở dễ gây khó chịu cho người xung quanh, đặc biệt nơi đông dân cư. 

Điều này khiến việc mô phỏng phong cách Sharapova trong sân phong trào trở nên thiếu hợp lý và dễ bị phản cảm, nhất là khi mục tiêu chính của những buổi tập là duy trì sức khỏe và kết nối cộng đồng.

Xét từ khía cạnh sức khỏe, việc hét liên tục có thể gây viêm dây thanh nếu người chơi thiếu kỹ thuật thở hoặc cố ý gồng giọng. 

Bác sĩ tai mũi họng học đường tại Tokyo, Nhật Bản cho biết nhiều vận động viên trẻ bị viêm thanh quản sau giai đoạn tập luyện căng thẳng kèm tiếng hét kéo dài, đặc biệt với người chưa phát triển kỹ năng điều phối hơi thở. Vì vậy, các huấn luyện viên luôn khuyến nghị tiếng hét nên ngắn, tròn hơi, và không gằn giọng.

Nhìn từ góc độ văn hóa thể thao, nhiều chuyên gia cho rằng điều quan trọng nhất nằm ở tinh thần tôn trọng người đối diện. 

Huấn luyện viên Darren Cahill, người từng dẫn dắt Simona Halep, nói trên kênh Eurosport rằng tiếng hét trở nên phản cảm “khi vượt khỏi vai trò tự nhiên của nhịp thở và biến thành vũ khí tâm lý”.