नवी दिल्ली: मधुमेह आणि हृदयविकार हे जगभरातील मृत्यूचे प्रमुख कारण आहेत. मुंबई आणि दिल्ली-एनसीआरमध्ये दोन प्रयोगशाळांमध्ये केलेल्या अभ्यासानुसार चारपैकी एका मधुमेही रुग्णाला हृदयविकाराचा धोका असतो. डॉ डांग्स लॅबने दिल्ली-एनसीआरमधील 2,000 हून अधिक रुग्णांच्या नमुन्यांच्या विश्लेषणातून असे दिसून आले आहे की 6.5 टक्क्यांपेक्षा जास्त HbA1c स्कोअर असलेल्या 15 टक्के रुग्णांमध्ये NT-proBNP ची उच्च पातळी दिसून आली, हार्ट फेल्युअर लवकर ओळखण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण बायोमार्कर आहे. मुंबईतील 1,054 रुग्णांपैकी जोशी यांना आढळले की टाइप 2 मधुमेह मेलिटस (T2DM) रुग्णांपैकी 34 टक्के रुग्णांना हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी गुंतागुंत होण्याचा धोका वाढतो.

मुंबईतील भक्तिवेदांत हॉस्पिटलमधील एंडोक्राइनोलॉजिस्ट असलेले जोशी म्हणाले, “मधुमेह असलेले लोक, विशेषत: शहरी वातावरणात, हृदयविकाराचा धोका वाढतो आहे. NT-proBNP चाचणी हे लवकर ओळखण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण साधन आहे आणि हृदयाचे नुकसान अपरिवर्तनीय होण्याआधी आरोग्य सेवा प्रदात्यांना हस्तक्षेप करण्याची परवानगी देते. नियमित मधुमेहाच्या काळजीमध्ये हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी तपासणीचा समावेश करणे आवश्यक आहे, जोशी पुढे म्हणाले.

हृदय अपयश ही T2DM रुग्णांसमोरील सर्वात गंभीर गुंतागुंतांपैकी एक आहे, ज्यांना आधीच हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगाचा (CVD) धोका जास्त आहे, असे दोन अभ्यासांवर जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे. इष्टतम नियंत्रण असूनही, T2DM असलेल्या व्यक्तींना CVD चा 21 टक्के जास्त धोका असतो आणि मधुमेह नसलेल्यांच्या तुलनेत हृदयाच्या विफलतेशी संबंधित हॉस्पिटलायझेशनची 31 टक्के जास्त शक्यता असते, असे निवेदनात म्हटले आहे.

डॉ. डांग्स लॅबचे सीईओ डॉ अर्जुन डांग म्हणाले, “हा अभ्यास एक वेक अप कॉल आहे. हृदयविकाराचा धोका असलेल्या मधुमेहींची संख्या वेळेवर तपासणी आणि हस्तक्षेपाची तातडीची गरज दर्शवते. मधुमेह आणि हृदय अपयश यांच्यातील मूक दुव्याबद्दल जागरुकता वाढवून, आम्ही रुग्णाचे परिणाम बदलण्यास आणि गंभीर गुंतागुंत होण्याचा धोका कमी करण्यात मदत करू शकतो.”

ते म्हणाले की, रोश डायग्नोस्टिक्सच्या प्रगत कार्डिओमेटाबॉलिक चाचणी प्लॅटफॉर्मवर केलेल्या एनटी-प्रोबीएनपी चाचणीने मधुमेहाच्या रुग्णांमध्ये हृदयाच्या विफलतेचे छुपे ओझे ओळखण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. इमेजिंगवर संरचनात्मक किंवा कार्यात्मक बदल दिसून येण्यापूर्वी ही चाचणी हृदयाच्या विफलतेचा धोका शोधू शकते, असेही ते म्हणाले.

डॉ संजय कालरा, एक एंडोक्राइनोलॉजिस्ट, पुढे म्हणाले, “या महत्त्वाच्या चाचणीशिवाय, अनेक उच्च-जोखीम असलेल्या रुग्णांचे निदान होऊ शकले नसते, ज्यामुळे त्यांना मृत्यूचा धोका जास्त असतो. या अंतर्दृष्टीमुळे मधुमेह व्यवस्थापनात बदल घडवून आणण्याची गरज आहे, जिथे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी जोखीम मूल्यांकन रुग्णांच्या आरोग्याचे रक्षण करण्यासाठी नियमित काळजीमध्ये एकत्रित केले जाते.