नवी दिल्ली: अर्थमंत्री निर्मला सिथारामन यांनी गुरुवारी सांगितले की, भारताला व्यापार आणि गुंतवणूकीसाठी द्विपक्षीय संबंध वाढवण्याची गरज आहे, कारण जगात मंथन होत आहे आणि द्विपक्षीयता हे नवीन उत्प्रेरक साधन असल्याचे दिसते.

बी.एस. मथन येथे बोलताना अर्थमंत्री म्हणाले की हे अतिशय मनोरंजक परंतु आव्हानात्मक काळ आहेत आणि सरकार शिडीच्या वर जाण्यासाठी आणि जागतिक वाढीचे इंजिन बनण्यासाठी सर्व प्रयत्न करीत आहे.

“द्विपक्षीयता आता अजेंडाच्या अव्वल स्थानावर आहे… केवळ गुंतवणूकीसाठीच नव्हे तर रणनीतिक संबंधांसाठी केवळ व्यापारासाठीच नव्हे तर बर्‍याच देशांशी आपले द्विपक्षीय संबंध वाढविणे आपल्यासाठी आहे. म्हणून बहुपक्षीयता, क्रमवारीत, मी अजूनही एक पात्र शब्द 'क्रमवारीत' म्हणत आहे, परंतु द्विपक्षीयता आपण वापरू शकता हे एकमेव उत्प्रेरक साधन आहे, ”ती म्हणाली.

बहुपक्षीय संस्था वाढत्या प्रमाणात कमी होत आहेत हे निरीक्षण करून ती म्हणाली, त्यांना पुन्हा जिवंत करण्याचा आणि त्यांना उर्जा देण्याचा प्रत्येक प्रयत्न केल्याचा इच्छित परिणाम नाही.

“तर, जिथे आपल्याला आपल्या स्वत: च्या देशापेक्षा अधिक परिणाम करणारे मुद्दे सोडवावे लागतील. आपल्याकडे आणखी कोणतेही मंच शिल्लक नाहीत जे प्रभावीपणे वितरित करू शकतात… बहुपक्षीय संस्था आणि त्यांचे योगदान कदाचित कमीतकमी लवकरच कमी होत आहे, जोपर्यंत त्यांना अशा प्रकारच्या उर्जासह पुनरुज्जीवित करण्याचा प्रयत्न केला जात नाही … पुढील काही वर्षांत ते होणार नाही, ”ती म्हणाली.

जागतिक व्यापारात संपूर्ण रीसेट होत आहे हे सांगून ती म्हणाली, “वर्ल्ड ट्रेड ऑर्गनायझेशनमध्ये काही प्रकारचे अँकर असलेले आपण सर्व जण व्यापार खेळत असलेल्या अटी व संदर्भ यापुढे उपलब्ध नाहीत.”

ती म्हणाली की, प्रत्येक देशाला विशेष वागणूक द्यायची आहे आणि प्रत्येक देशाला खात्री करुन घ्यायचे आहे की प्रत्येक देशाला विशेष वागणूक मिळावी अशी प्रत्येक देशाला प्रत्येक देशाला विशेष वागणूक द्यायची आहे.
ती म्हणाली, “जर डब्ल्यूटीओ कमकुवत होत असेल किंवा बहुपक्षीय संस्था प्रभावी नसतील तर… व्यापाराच्या बाबतीत द्विपक्षीय व्यवस्था दिवसाची क्रमवारी ठरणार आहे,” ती म्हणाली.

नवीन जगाकडे असलेल्या चळवळीचे लक्ष वेधून भारताने यूकेसह अनेक राष्ट्रांशी द्विपक्षीय व्यापार चर्चा सुरू केली आहे आणि अमेरिकेबरोबर द्विपक्षीय व्यापार कराराची योजना आखत आहे.

मुक्त व्यापार करारासाठी युरोपियन युनियन-27-राष्ट्रांच्या गटासह भारत देखील चर्चेत आहे.
नवीन जागतिक क्रमवारीत ती म्हणाली, भारताला व्यापार आणि गुंतवणूकीसाठी आपले द्विपक्षीय संबंध वाढविणे आवश्यक आहे आणि धोरणात्मक संबंधांना चालना देण्याची गरज आहे.
तंत्रज्ञान आणि प्रतिभा तलावामुळे, देश नवीन जागतिक क्रमवारीत जागतिक वाढीचे इंजिन म्हणून काम करू शकतो, असे त्या म्हणाल्या.

“मला वाटते की हे अतिशय मनोरंजक परंतु आव्हानात्मक वेळा आहेत… जागतिक रीसेटमध्ये भारताला अर्थपूर्ण योगदान द्यावे लागेल, जितके दरडोई उत्पन्नाच्या बाबतीत भारताला शिडी वर आणण्यासाठी सर्व प्रयत्न करणे आवश्यक आहे, तसेच व्यवसायाच्या गंतव्यस्थानाच्या बाबतीत, जिथे प्रतिभा हलवू शकते, जागतिक विकासाचे इंजिन असू शकते,” ती म्हणाली.

सुधारणांविषयी बोलताना सिथारामन म्हणाले, हे असे काहीतरी आहे जे सरकार कर्ज व्यवस्थापन आणि वित्तीय विवेकबुद्धीसह विविध क्षेत्रात करत राहील.

ती म्हणाली, “सुधारणे हा केवळ केंद्र सरकारचा अजेंडा असू शकत नाही, प्रत्येक राज्य सरकारने त्याला गंभीरपणे घ्यावे लागेल… मला राज्यांमधील स्पर्धा हवी आहे, एक निरोगी लोक म्हणायचे की माझी अर्थव्यवस्था इतरांपेक्षा चांगली आहे,” ती म्हणाली.

Pti