Là nữ tiến sĩ duy nhất nhận Giải thưởng Khuê Văn Các năm 2024, chị Lê Trần Phước Mai Hoàng (giảng viên Trung tâm đào tạo và nghiên cứu quản lý công, Trường ĐH Quốc tế - ĐH Quốc gia TP.HCM) đã có những nghiên cứu giá trị, thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Tiến sĩ Mai Hoàng là một trong 9 nhà khoa học trẻ nhận Giải thưởng Khuê Văn Các của T.Ư Đoàn. Trong hành trình nghiên cứu, chị đã có nhiều công trình sáng tạo mang tính liên ngành (nghiên cứu xã hội với mục tiêu phát triển kinh tế).
Nổi bật là nghiên cứu nhằm khám phá và phân loại các nhóm khách hàng phản đối hàng xa xỉ (anti-luxurians) trên mạng xã hội. "Chúng tôi phân tích đặc điểm của từng nhóm, xu hướng tẩy chay các thương hiệu xa xỉ và lý do đằng sau sự phản đối của họ. Mức độ phản đối và sự tách biệt đối với các thương hiệu xa xỉ của từng nhóm được phân tích và lập bản đồ, từ đó đề xuất các chiến lược tương tác để thương hiệu có thể tái kết nối với các nhóm này hoặc giảm thiểu sự phản đối. Qua nghiên cứu này sẽ giúp các thương hiệu có thể phát triển tốt hơn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế", chị chia sẻ.
Theo tiến sĩ Mai Hoàng, đây là một nghiên cứu "ngược đời", bởi đa số nghiên cứu trước đây tập trung vào các nhóm khách hàng mục tiêu mà không chú trọng nghiên cứu nhóm chống đối. Trong khi đó, nhóm này có thể làm ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh thương hiệu. Có lẽ vì thế mà nghiên cứu này được chọn để trao Giải thưởng Khuê Văn Các năm 2024.
Chị còn là chủ nhân của nhiều nghiên cứu mang tính thời sự, như nghiên cứu về các đặc điểm truyền thông của thông tin Chính phủ, nhằm nâng cao khả năng tiếp cận của thông tin đến người dân và thu hút sự quan tâm của mọi người hơn. Từ đó, nâng cao nhận thức của người dân về các thủ tục hành chính trên Chính phủ điện tử nói riêng và các vấn đề thời sự trong nước nói chung.
Mới đây, TS Mai Hoàng đầu tư nghiên cứu đề tài "Chú trọng đạo đức số trong thời đại chuyển đổi số". Chị cho biết sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số mang lại nhiều lợi ích, đồng thời đặt ra những thách thức đáng kể về đạo đức và trách nhiệm xã hội. Việc mở rộng nhanh chóng của các nền tảng kỹ thuật số có thể kéo theo nhiều vấn đề như thông tin sai lệch, lừa đảo trực tuyến, vi phạm quyền riêng tư và hành vi xâm phạm an ninh mạng.
Chị Mai Hoàng và cộng sự thảo luận các đề tài nghiên cứu khoa học
ẢNH: NVCC
"Trường hợp điển hình gần đây nhất là vụ án lừa đảo từ Công ty sản xuất kẹo Kera. Vấn đề không chỉ đơn giản nằm ở quy mô sản xuất và sự tinh vi của đối tượng lừa đảo, mà nằm ở việc lợi dụng lòng tin và tín nhiệm của nhân dân từ những gương mặt điển hình", chị cho biết.
Qua nghiên cứu, tiến sĩ Mai Hoàng đề xuất Chính phủ ban hành các quy định chặt chẽ về đạo đức số, yêu cầu tổ chức và cá nhân tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đảm bảo tính minh bạch và trung thực trong môi trường số. Từ đó cho thấy việc tăng cường giáo dục đạo đức số từ sớm (bắt đầu từ cấp tiểu học) là một nhiệm vụ quan trọng, giúp người dân - đặc biệt là thế hệ trẻ nâng cao nhận thức về trách nhiệm cá nhân và các nguy cơ tiềm ẩn trên không gian mạng. Đồng thời, việc xây dựng cơ chế kiểm soát nội dung trên các nền tảng số, kết hợp với chính sách xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm nhằm tạo dựng môi trường số an toàn, lành mạnh và có trách nhiệm được xem là cấp bách trong bối cảnh hiện nay.
Đề tài nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động truyền thông và mức độ ảnh hưởng của những cá nhân có sức lan tỏa lớn trên mạng xã hội, bởi tác động của họ đối với giới trẻ và cộng đồng là vô cùng sâu rộng.
Hành trình đến với nghiên cứu khoa học của tiến sĩ Mai Hoàng thật đáng ngưỡng mộ vì trải qua không ít chông gai. Chị cho biết sau khi tốt nghiệp ĐH, chị làm nhân viên phiên dịch, phục vụ tại một nhà hàng chay trong 6 tháng rồi mới quyết định học thạc sĩ tại Trường ĐH Quốc tế - ĐH Quốc gia TP.HCM. Vừa học thạc sĩ, vừa làm thêm, nhưng chị đã có một công bố ở hội thảo quốc tế và 2 bài báo đăng trên tạp chí Scopus Q4. Với thành tích này, chị đã hoàn thành thạc sĩ loại giỏi và vinh dự nhận HCV trong lễ tốt nghiệp năm 2017.
TS Mai Hoàng giảng dạy tại Trung tâm đào tạo và nghiên cứu quản lý công, Trường ĐH Quốc tế - ĐH Quốc gia TP.HCM
ẢNH: NVCC
Sau đó, chị tiếp tục đi làm đến năm 2019. Sau 5 năm tích lũy kinh nghiệm về kiến thức thị trường và trải qua nhiều ngành nghề, chị quyết tâm học lên tiến sĩ và xin được học bổng toàn phần chuyên ngành marketing từ Khoa Quản trị kinh doanh, ĐH Hanyang (Hàn Quốc).
Là phụ nữ, sinh ra và lớn lên tại vùng quê ở Đồng Tháp, nơi còn nặng nề quan niệm "trai khôn dựng vợ, gái lớn gả chồng", nên chị Mai Hoàng cũng phải vượt qua nhiều rào cản. "Sau 25 tuổi, mọi người trong gia đình, bà con láng giềng càng hối thúc mình hơn trong việc kết hôn. Khi quyết định bay sang Hàn Quốc tiếp tục theo đuổi và phát triển con đường nghiên cứu, mình vấp phải sự phản đối kịch liệt từ tất cả mọi người xung quanh như ba mẹ, họ hàng, hàng xóm, bạn trai và cả gia đình bạn trai", chị chia sẻ.
Tuy nhiên, vượt qua sự khủng hoảng, trong suốt 3 năm học tiến sĩ tại ĐH Hanyang, chị Mai Hoàng dồn toàn sức vào học tập và cải thiện kỹ năng nghiên cứu hiện đại về chiến lược kinh doanh và quản lý. Vừa viết luận án, chị vừa đi làm thêm 3 công việc, từ rửa chén tại nhà hàng đến dọn dẹp và bán bánh mì ở quán cà phê… để kiếm tiền chi trả sinh hoạt phí. Với sự kiên trì và nỗ lực, chị đã tốt nghiệp tiến sĩ loại xuất sắc. Đến nay, chị đã công bố khoảng 21 bài báo trên tạp chí quốc tế, trong đó có 13 bài trên SSCI.
Tiến sĩ Mai Hoàng cho rằng khoa học xã hội nhân văn là nền tảng phát triển xã hội, vì thế Chính phủ cần khuyến khích nghiên cứu liên ngành, tạo ra các dự án kết hợp khoa học xã hội và nhân văn với công nghệ, khoa học tự nhiên và kinh tế; khuyến khích thành lập các nhóm nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực nhằm tận dụng tối đa năng lực của các nhà khoa học trẻ.
