Theo Timeanddate.com, ngày mai người Việt Nam đón hạ chí trong năm 2025 lúc 9 giờ 42 phút (xét tại vị trí TP.HCM).
Đây sẽ là ngày đầu tiên của mùa hè ở Bắc bán cầu và là ngày đầu tiên của mùa đông ở Nam bán cầu. Đây cũng là ngày có thời gian ban ngày dài nhất và đêm ngắn nhất trong năm.
Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), ngày chí xảy ra hai lần trong năm, vào tháng 6 và tháng 12. Ngày chí tháng 6 (hạ chí) năm nay rơi vào ngày 21.6, khi mà mặt trời xuất hiện ngay trên đỉnh đầu của người sống ở chí tuyến bắc.
Trong khi đó, ngày chí tháng 12 (đông chí) thường rơi vào ngày 21.12. Vào ngày này, mặt trời chiếu sáng vuông góc xuống chí tuyến nam. Việc này xảy ra cùng một thời điểm ở khắp nơi trên thế giới.
Vòng Bắc Cực là một trong 5 vĩ tuyến chủ yếu được thể hiện trên bản đồ trái đất. Đó là vĩ tuyến 66° 33′ 39″ (hoặc 66,56083°) ở phía bắc đường xích đạo. Khu vực ở phía bắc của vòng này gọi là vùng Bắc Cực và khu vực ở ngay phía nam của vòng này gọi là vùng ôn đới bắc. Vĩ tuyến tương đương ở Nam bán cầu gọi là vòng Nam Cực.
Theo Space.com, hạ chí là ngày duy nhất trong năm mà tất cả mọi nơi trong vòng Bắc Cực chứng kiến ban ngày suốt 24 giờ. Tuy nhiên, do khúc xạ trong khí quyển, hiện tượng "mặt trời lúc nửa đêm" (midnight sun) có thể xảy ra trong vài ngày, trước và trong ngày hạ chí ở những khu vực trong bán kính khoảng 97 km về phía nam vòng Bắc Cực. Càng tiến dần về phía bắc của vòng Bắc Cực, số ngày xuất hiện mặt trời vào nửa đêm càng nhiều.
Hạ chí ở Bắc bán cầu, độ dài của ban ngày thay đổi tùy theo vĩ độ. Ở đường xích đạo, thời gian từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn là khoảng 12 giờ. Ở vĩ độ ôn đới hoặc giữa bắc (khoảng 40 độ bắc), độ dài của ban ngày kéo dài khoảng 15 giờ. Đối với những người ở phía bắc của vòng Bắc Cực (66,5 độ bắc), mặt trời vẫn ở trên đường chân trời trong 24 giờ
ẢNH: CAO KỲ NHÂN
Vào ngày hạ chí tháng 6, toàn bộ Bắc Cực - khu vực được bao quanh bởi vòng Bắc Cực được mặt trời lúc nửa đêm chiếu sáng. Khu vực này gồm một số vùng của Mỹ, Canada, Iceland, Na Uy, Phần Lan, Thụy Điển, Nga…
Ở vòng Nam Cực, ngày hạ chí chìm vào ban đêm trong suốt 24 giờ. Cũng như bán cầu Bắc, bất cứ vị trí nào ở vòng Nam Cực đều chứng kiến hiện tượng ban đêm vùng cực (polar night), mặt trời không nhô lên khỏi đường chân trời trong vài ngày trước hạ chí.
Vào ngày hạ chí tháng 6, Bắc Cực hướng về phía mặt trời. Bất kể trái đất quay bao nhiêu, mặt trời dường như không bao giờ lặn ở đây, tạo ra hiện tượng mặt trời lúc nửa đêm. Ngược lại, Nam Cực chìm trong bóng tối 24 giờ còn gọi là đêm cực.
Hiện tượng mặt trời mọc và lặn ở hai cực không phải do sự tự quay của trái đất mà là do quỹ đạo của nó quanh mặt trời
ẢNH: CAO AN BIÊN
6 tháng sau vào ngày đông chí tháng 12, khi trái đất ở phía bên kia mặt trời, tình hình đảo ngược lại. Lúc này, Bắc Cực hướng ra xa mặt trời và mặt trời sẽ không mọc. Trong khi đó, Nam Cực được tắm trong ánh sáng mặt trời liên tục của ngày cực. Nói cách khác, hiện tượng mặt trời mọc và lặn ở hai cực không phải do sự tự quay của trái đất mà là do quỹ đạo của nó quanh mặt trời.
