หลายคนอาจเคยเผชิญสถานการณ์ที่ต้องจอดรถข้างทาง ไม่ว่าจะเพราะมีธุระด่วน หรือแม้กระทั่งหลงทาง แต่รู้หรือไม่ว่าการ “จอดบนไหล่ทาง” ไม่ใช่เรื่องที่ทำได้ตามใจ แม้จะเป็นเพียงช่วงเวลาสั้นๆ ก็ตาม เพราะการกระทำแบบนี้อาจเข้าข่ายผิดกฎหมายจราจร และที่สำคัญกว่านั้นคืออาจเสี่ยงทำให้เกิดอุบัติเหตุโดยไม่รู้ตัว

ไหล่ทางคืออะไร?

“ไหล่ทาง” คือ พื้นที่ริมขอบถนนด้านซ้ายสุดที่อยู่นอกเขตช่องทางเดินรถ ซึ่งไม่ได้ออกแบบมาเพื่อให้ใช้ในการขับขี่หรือจอดรถโดยทั่วไป จุดประสงค์หลักของไหล่ทางคือ เพื่อความปลอดภัย ใช้ในกรณีฉุกเฉิน เช่น รถเสีย หรือเกิดอุบัติเหตุเท่านั้น

เหตุผลที่ “ไม่ควร” จอดรถบนไหล่ทาง

อันตราย - ไหล่ทางไม่ได้ถูกออกแบบมาสำหรับการจอดรถ เป็นพื้นที่ที่รถสัญจรด้วยความเร็วสูง การจอดรถอาจกีดขวางการจราจรและเป็นสาเหตุของอุบัติเหตุ โดยเฉพาะในเวลากลางคืนหรือทัศนวิสัยไม่ดี
 

ผิดกฎหมาย - ตามกฎหมายจราจร การจอดรถในลักษณะกีดขวางการจราจร หรือจอดในที่ห้ามจอด ถือเป็นความผิดและมีโทษปรับ

กีดขวางรถฉุกเฉิน - ไหล่ทางอาจเป็นเส้นทางที่รถพยาบาล รถตำรวจ หรือรถฉุกเฉินอื่นๆ ใช้ในกรณีเร่งด่วน

“ข้อยกเว้นสำคัญ” จอดรถบนไหล่ทางได้เมื่อไหร่? (ต้องมีมาตรการความปลอดภัย)

ตามกฎหมายจราจร การจอดรถบนไหล่ทาง “โดยไม่มีเหตุจำเป็น” ถือเป็นการกระทำที่ผิด ซึ่งมีโทษปรับตามที่กฎหมายกำหนด แต่ว่ามี “ข้อยกเว้น” ที่สามารถจอดได้ เช่น
 

รถเสีย - หากรถเสียและไม่สามารถเคลื่อนย้ายได้ ควรจอดให้ชิดขอบทางด้านซ้ายมากที่สุด เปิดไฟฉุกเฉิน และวางป้ายเตือนในระยะที่ปลอดภัย

อุบัติเหตุ - ในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุและจำเป็นต้องหยุดรถเพื่อจัดการ ควรจอดรถในตำแหน่งที่ไม่กีดขวางการจราจรมากที่สุด และแสดงสัญญาณเตือน

มีป้ายอนุญาต - ในบางพื้นที่อาจมีป้ายอนุญาตให้จอดรถบนไหล่ทางได้ แต่ต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในป้ายอย่างเคร่งครัด

“สิ่งที่ควรทำ” หากจำเป็นต้องจอดรถบนไหล่ทาง

-          จอดรถให้ชิดขอบทางด้านซ้ายมากที่สุด

-          เปิดไฟฉุกเฉิน

-          วางป้ายเตือนหรือสัญญาณไฟให้รถคันอื่นสังเกตเห็นได้ ในระยะไม่น้อยกว่า 150 เมตร

-          หากเป็นไปได้ ควรลงจากรถในฝั่งที่ปลอดภัย และอยู่ห่างจากตัวรถเพื่อหลีกเลี่ยงอันตราย

อย่างไรก็ตาม “ห้ามจอดรถบนไหล่ทาง” หากไม่มีเหตุจำเป็นจริงๆ และหากจำเป็นต้องจอด ควรทำด้วยความระมัดระวังและมีมาตรการความปลอดภัยที่เพียงพอ เพื่อป้องกันอุบัติเหตุและหลีกเลี่ยงการทำผิดกฎหมาย

ไหล่ทางไม่ใช่ที่จอดรถ “มาตรา” ไหนที่ห้ามไว้?

โดยทั่วไปแล้วการจอดรถบนไหล่ทางมีความเกี่ยวข้องกับกฎหมายหลายฉบับและหลายมาตรา ดังนี้

1. พระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522

มาตรา 57 : กำหนดสถานที่ห้ามจอดรถ ซึ่งอาจตีความรวมถึงไหล่ทางได้ในบางกรณี โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากการจอดนั้นกีดขวางการจราจร หรืออยู่ในลักษณะที่ไม่ปลอดภัย (15) ในลักษณะกีดขวางการจราจร การจอดรถบนไหล่ทางอาจถูกตีความว่าเป็นการจอดในลักษณะกีดขวางการจราจรได้

มาตรา 58 : กำหนดเกี่ยวกับการจอดรถในทางเดินรถ ซึ่งอาจนำมาอนุโลมใช้กับไหล่ทางได้ โดยเฉพาะในเรื่องการหยุดเครื่องยนต์และห้ามล้อ

มาตรา 61 : กำหนดหน้าที่ของผู้ขับขี่ที่จอดรถในทางเดินรถหรือไหล่ทางในเวลากลางคืนหรือในเวลาที่มีแสงสว่างไม่เพียงพอ ต้องเปิดไฟหรือใช้แสงสว่างตามที่กฎกระทรวงกำหนด

2. กฎกระทรวงและข้อบังคับตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522

อาจมีกฎกระทรวงหรือข้อบังคับที่ออกตาม พ.ร.บ. จราจรฯ กำหนดรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจอดรถบนไหล่ทาง หรือกำหนดเงื่อนไขและลักษณะของการจอดรถในที่ต่างๆ ซึ่งอาจรวมถึงไหล่ทางด้วย

3. พระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม

มาตรา 72 : ห้ามมิให้ผู้ใดจอดรถบนทางหลวง เว้นแต่ในสถานที่ที่อธิบดีกรมทางหลวงหรือผู้ได้รับมอบหมายได้จัดไว้ หรือได้รับอนุญาตเป็นหนังสือจากอธิบดีหรือผู้ได้รับมอบหมาย

มาตรา 78 : กำหนดบทลงโทษสำหรับผู้ฝ่าฝืนมาตรา 72

การจอดรถบนไหล่ทางไม่ใช่เรื่องเล็ก และไม่ควรทำหากไม่มีเหตุจำเป็นจริง ๆ หากมีความจำเป็นต้องหยุดรถ ควรเลือกสถานที่ที่ปลอดภัยที่สุดเท่าที่ทำได้ และอย่าลืมแสดงสัญญาณให้ชัดเจนทุกครั้ง เพื่อความปลอดภัยของตัวเองและผู้ใช้ถนนคนอื่น เพราะความประมาทอาจแลกมาด้วยอุบัติเหตุที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น