เช็กลิสต์อาการ ‘ซิฟิลิส’ เจอผื่นกุหลาบอย่าวางใจ 1 ใน 5 ระยะก่อโรค

เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม กองโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) เปิดเผยข้อมูลว่า โรคซิฟิลิสเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Treponema pallidum subsp ที่มีความอันตรายเนื่องจากมีอาการเรื้อรัง มีระยะติดต่อยาวนานกว่า 1 ปี สามารถทำให้เกิดโรคในระบบต่างๆ ของร่างกายได้ โรคซิฟิลิสมีทั้งหมด 5 ระยะ ได้แก่

ระยะที่ 1 ใช้เวลาฟักตัว 10-90 วัน ติดเชื้อผ่านทางเยื่อบุที่มีรอยถลอกหรือฉีกขาดในร่างกาย โดยจะเกิดแผลบริเวณที่เชื้อเข้าไป เช่น อวัยวะเพศ ริมฝีปาก นิ้ว ลิ้น หัวนม หรือทวารหนัก โดยแผลจะมีขอบนูนแข็ง เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร มีน้ำเหลืองเยิ้ม และมีจำนวนหลายแผล

ระยะที่ 2 ใช้เวลาฟักตัว 3-12 สัปดาห์ เริ่มมีอาการแสดงในอวัยวะหลายระบบ เชื้อเริ่มกระจายไปตามกระแสเลือด โดยผู้ป่วยมักมีอาการไข้ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปวดตามเนื้อตัว ต่อมน้ำเหลืองโต ไปจนถึงอาการกรวยไตอักเสบ และเกิดเป็นผื่นบริเวณร่างกาย คล้ายกลีบกุหลาบ จึงเรียกว่า Roseola Syphilitica โดยผื่นนั้นจะค่อยๆ หายเองแม้ไม่มีการรักษาแต่ไม่ได้หมายความว่าโรคทุเลาหรือหายขาด ซึ่งโรคจะดำเนินการเข้าสู่ระยะสงบจึงเรียกว่าโรคซิฟิลิสระยะแฝง

ระยะแฝง ที่ไม่แสดงอาการ การตรวจร่างกายทั่วไปจะพบว่าปกติ แต่ถ้าตรวจหาภูมิคุ้มกันต่อซิฟิลิสในเลือด จะให้ผลบวก ซึ่งแบ่งออกเป็นการติดเชื้อซิฟิลิสระยะแฝงช่วงต้นและระยะแฝงช่วงปลาย

ระยะที่ 3 หลังจากโรคสงบอยู่ในระยะแฝงนานตั้งแต่ 2 ปีเป็นต้นไป ประมาณ 1 ใน 3 ของผู้ป่วยที่ไม่รับการรักษาจะแสดงอาการของโรคในระยะท้ายนี้ จะมีอาการแสดง เช่น ก้อนหรือผื่นนูนหนาสีชมพูถึงแดงเข้ม มักจะไม่เจ็บ อาจพบ ได้ที่ศีรษะ ก้น และกลางอก บางรายจะแสดงอาการที่ระบบหัวใจและหลอดเลือด โดยเชื้อเข้าไปทำลายหัวใจและหลอดเลือดใหญ่ ปรากฏอาการเส้นเลือดอักเสบ เส้นเลือดโป่งพอง ลิ้นหัวใจรั่ว ทำให้การทำงานของหัวใจเสื่อมหรือล้มเหลวในที่สุด

และ ระยะการติดเชื้อในระบบประสาท เป็นระยะที่เกิดขึ้นได้ในทุกระยะของโรคซิฟิลิส อาจมีอาการหรือไม่มีอาการก็ได้ ซึ่งสามารถวินิจฉัยได้จากการตรวจน้ำไขสันหลัง ในช่วงแรกมักเกิดอาการเยื่อหุ้มสมองและเส้นเลือดอักเสบ ทำให้มีอาการปวดศีรษะ มีไข้หรือมีอาการเหมือนผู้ป่วยเส้นเลือดสมองตีบ ซึ่งอาจทำให้ความจำเสื่อม อารมณ์แปรปรวน บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง นอกจากนั้นยังพบความผิดปกติทางตา เช่น ปวดตา ตาแดง ตาสู้แสงไม่ได้

โรคซิฟิลิส หากตรวจพบได้เร็ว สามารถรักษาหายขาดได้ จึงขอเชิญชวนคู่รักเข้ารับการตรวจอย่างต่อเนื่อง และหากพบการติดเชื้อควรจะงดมีเพศสัมพันธ์จนกว่าจะรักษาหายและใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์เพื่อป้องกันการติดเชื้อซ้ำ ทั้งนี้ สามารถเข้ารับการตรวจได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย กรณีเป็นผู้ที่มีความเสี่ยง สามารถตรวจคัดกรองโรคซิฟิลิสได้ฟรี ปีละ 2 ครั้ง ที่โรงพยาบาลใกล้บ้านที่เข้าร่วมในกองทุนสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ขณะเดียวกันสามารถรับถุงยางอนามัยได้ฟรีที่หน่วยบริการสาธารณสุขใกล้บ้าน หรือที่แอพพลิเคชั่น “เป๋าตัง” ในเมนูกระเป๋าตังสุขภาพ ได้ฟรี 10 ชิ้นต่อสัปดาห์