बर्‍याच वेळा आम्हाला असे वाटते की केवळ प्रार्थनांना यश मिळेल परंतु भगवान कृष्णाने गीतामध्ये स्पष्टपणे सांगितले आहे- सराव हा विजयाचा मार्ग आहे. जर एखाद्या व्यक्तीस कोणत्याही क्षेत्रात यश मिळाल्यास त्याच्या मागे सतत सराव आणि कठोर परिश्रम होते. कोणत्याही गुन्ह्याची शिक्षा त्वरित सापडली नाही त्याप्रमाणे प्रत्येक सातमर्माचे फळे त्वरित सापडले पाहिजेत हे आवश्यक नाही, त्याच प्रकारे, पुण्यच्या फळास देखील वेळ लागतो. आयुष्यात बर्‍याच वेळा असे घडते की आपण मनापासून प्रयत्न करतो, परंतु तरीही अपयशी ठरतो. मग आपण देवाबद्दलचा आदर गमावू नये, परंतु सराव आणि धैर्य राखले पाहिजे.

भगवान कृष्णाने अर्जुनाला सांगितले होते की मनापासून रोखण्यासाठी विनाश आणि सराव हे दोन मुख्य साधन आहेत. मनाला भटकण्यापासून रोखणे आणि ध्येयकडे विश्रांती घेणे ही खरी प्रथा आहे. जगात यशाची पूजा केली जाते, परंतु अपयशी ठरले आहे. जर एखाद्याचा पराभव झाला असेल तर त्याचे मनोबल त्याची उपहास करण्याऐवजी चालना दिली पाहिजे. पालक किंवा शिक्षक, मित्र किंवा गुरु- प्रत्येकाने पुन्हा उठण्याचे धैर्य दिले पाहिजे. कठोर परिश्रमानंतरही अपयशी ठरणारी व्यक्ती आदरणीय आहे, कारण त्याने प्रामाणिकपणे प्रयत्न केला. अपयशामुळे निराश होऊ नये, परंतु शिडी म्हणून विचारात घेऊन आणखी उत्साहाने पुढे जावे. देवाचे निवारा आणि सराव – या दोन गोष्टी प्रत्येक संकटातून जीवनावर मात करतात. अपयशाने घाबरून जाण्याऐवजी प्रत्यक्षात जा. एक दिवस त्याच सराव आपल्या पायावर यश मिळवून देईल. जीवनात निराशापेक्षा जास्त शत्रू नाही. जो सतत सराव करतो आणि देवाबद्दल आदर करतो अशा साधकास अपयशी ठरू शकत नाही. फक्त आवश्यक- धैर्य, सराव आणि अटळ विश्वास.

तसेच वाचन-