สวทช. โดยนาโนเทค จับมือพันธมิตร ปูพรมใช้ “ชุดตรวจคัดกรองโรคไต AL-Strip” วัดผลจากปัสสาวะ นำร่องจังหวัดขอนแก่น ตั้งเป้าขยายผลทั่วไทยในปี 2571
จังหวัดขอนแก่นมีผู้ป่วยโรคไตปีละกว่า 30,000 ราย จากการคัดกรองในกลุ่มเสี่ยงเพียงร้อยละ 50 การใช้ชุดตรวจนี้จะช่วยเพิ่มการเข้าถึงการคัดกรองโรคไตตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ลดช่องโหว่จากค่าใช้จ่ายสูงและการขาดแคลนหน่วยบริการที่มีความพร้อมด้านอุปกรณ์และเทคนิคการแพทย์
“ขอนแก่นโมเดล” เป็นการนำร่องระบบการคัดกรองโรคไตแบบเชิงรุกเพื่อลดจำนวนผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังในประเทศไทย โดยมีเป้าหมายขยายผลสู่ระดับประเทศภายในปี 2571 ผ่านการทำงานร่วมกันระหว่างโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล องค์การบริหารส่วนจังหวัด และหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน
ดร.อุรชา รักษ์ตานนท์ชัย ผู้อำนวยการศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กล่าวว่า ชุดตรวจคัดกรองโรคไตนี้ เป็นหนึ่งในกลยุทธ์ S&T Implementation for Sustainable Thailand โดยเป็นนวัตกรรมชุดตรวจแบบรวดเร็ว (Rapid Test) ที่ต่อยอดงานวิจัย ‘AL-Strip’ โดย ดร.สาธิตา ตปนียากร ซึ่งเป็นชุดตรวจคัดกรองโรคไตเชิงคุณภาพที่ประชาชนทั่วไปใช้ตรวจคัดกรองโรคได้ด้วยตัวเอง และทราบผลตรวจได้ภายใน 5 นาที
ในปัจจุบันได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับผู้ประกอบการไทยแล้ว 3 ราย คือ บริษัทอินโนซุส จำกัด, บริษัทเมดไบโอซิน จำกัด และ บริษัทไฮไลฟ์ เฮลท์ จำกัด นอกจากนี้ ยังส่งมอบชุดตรวจคัดกรองโรคไตให้กับพันธมิตร อาทิ โครงการป้องกันและชะลอโรคไตเรื้อรังในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (CKDNET) มหาวิทยาลัยขอนแก่น (มข.) สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เขต 7 ขอนแก่น สภาเภสัชกรรม และอื่น ๆ อย่างต่อเนื่อง เพื่อขยายผลการใช้ประโยชน์นวัตกรรมให้กลุ่มผู้ใช้จริง
ชุดตรวจคัดกรองโรคไตนี้เป็นการต่อยอดผลงานวิจัย ‘AL-Strip’ โดย ดร.สาธิตา ตปนียากร ใช้หลักการวิเคราะห์ปริมาณอัลบูมินในปัสสาวะ ผู้ใช้สามารถตรวจได้ด้วยตนเองโดยหยดปัสสาวะลงในชุดตรวจ และทราบผลภายใน 5 นาที หากพบอัลบูมินเกิน 20 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร จะแสดงแถบสี 1 ขีด บ่งชี้ความเสี่ยงสูงต่อโรคไต
