Iran Israel Missile Attack: इराण आणि इस्रायल या दोन्ही देशांनी आक्रमक पवित्रा घेतला आहे. 13 जून रोजी सकाळी इस्रायलने इराणमधील अनेक महत्त्वाच्या तळांवर हवाई हल्ले केले. दोन्ही देशांच्या क्षेपणास्त्रांच्या पावसामुळे जग चिंतेत पडले आहे. दरम्यान, इस्रायलने जाणीवपूर्वक बुशहर सारख्या अणुभट्टीला वाचवले, याचे कारण जाणून घ्या.
मध्यपूर्व पुन्हा एकदा युद्धाच्या उंबरठ्यावर आहे. शुक्रवारी 13 जूनरोजी सकाळी इस्रायलने ‘ऑपरेशन रायझिंग लायन’ अंतर्गत इराणच्या नटान्झ संवर्धन प्रकल्पासह अनेक महत्त्वाच्या ठिकाणांवर जोरदार हल्ला केला. त्याला प्रत्युत्तर म्हणून इराणने ‘ट्रू प्रॉमिस थ्री’ या नावाने दीडशेहून अधिक क्षेपणास्त्रे डागली आणि इस्रायलच्या संरक्षण मंत्रालयाला लक्ष्य केल्याचा दावा केला.
या संपूर्ण प्रकरणातील सर्वात धक्कादायक बाब म्हणजे इस्रायलने इराणचा अणुबालेकिल्ला नतान्झ उद्ध्वस्त केला, पण केवळ प्रतिहल्ला न करता या हल्ल्यामुळे अणुदुर्घटना घडू शकली असती, हे शहर मुद्दाम सोडले. या शहराचे नाव बुशहर आहे, जिथे इराणचा एकमेव कार्यरत अणुप्रकल्प आहे.
बुशहर रिअ‍ॅक्टरमधून केवळ वीजच तयार होत नाही, तर अग्नीसज्ज प्लुटोनियमही तयार होतो. पण ही लाईव्ह रिअ‍ॅक्टर असल्याने त्यावर हल्ला करणे म्हणजे संपूर्ण परिसर रेडिएशन झोनमध्ये बदलणे होय. विशेषत: बुशहर युएईच्या सीमेपासून केवळ 20 किलोमीटर अंतरावर असल्याने त्रुटींना वाव नव्हता.
त्यामुळेच इस्रायलने नतान्झला लक्ष्य केले. ही जागा युरेनियम शुद्धीकरणाची जागा आहे, अणुभट्टी नाही. शस्त्रास्त्रे आणि ऊर्जा या दोन्हींसाठी महत्त्वाच्या असलेल्या यू-235 चे प्रमाण वाढविण्यासाठी हजारो सेंट्रीफ्यूज युरेनियम फिरवत होते. पण त्यावर हल्ला करून मोठ्या प्रमाणात किरणोत्सर्ग होण्याचा धोका नव्हता. होय, त्या ठिकाणच्या तंत्रज्ञांना हलके रेडिएशन किंवा गॅस गळतीचा धोका असावा, परंतु शहर रिकामे करण्यासारखे काहीच नव्हते.
असं असलं तरी नतान्झ इस्रायलच्या निशाण्यावर येण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. 2011 मध्ये अमेरिका आणि इस्रायलने संयुक्तपणे ‘स्टक्सनेट’ नावाचा सायबर व्हायरस लाँच केला होता, ज्याने हजारो सेंट्रीफ्यूजचे नुकसान केले होते. 2020 आणि 2021 मध्येही स्फोट आणि वीज पुरवठा खंडित झाला आहे. पण यावेळी झालेल्या हल्ल्यात केवळ यंत्रेच नव्हे, तर समृद्धी सभागृह आणि वीजपुरवठा यंत्रणाही उद्ध्वस्त झाली आहे.
आयएईएने निवेदनात स्पष्ट केले आहे की, सध्या रेडिएशनचा कोणताही धोका नाही आणि बुशहर अणुभट्टीदेखील पूर्णपणे सुरक्षित आहे. पण पुढच्या वेळी अणुभट्टी लक्ष्यावर आदळली तर ते केवळ इराण-इस्रायल युद्ध होणार नाही, तर त्याचे रूपांतर जागतिक अणुसंकटात होऊ शकते, अशी भीती कायम आहे.
