इस्राईल आणि इराण दरम्याने सात दिवसांपासून घमासान युद्ध सुरु आहे. दोन्ही देश एकमेकांच्या रहिवासी क्षेत्रांवर हल्ले करीत आहेत.आतापर्यंत इस्राईलचे २४ तर इराणे २४० लोक ठार झालेले आहेत. दोन्ही देशाच्या इन्फ्रास्ट्रक्चकरला मोठा धक्का बसला आहे. याचा परिणाम दोन्ही देशांच्या अर्थव्यवस्थेवर पडला आहे. इस्राईलसाठी हे युद्ध महागडे ठरत आहे. चला पाहूयात कोणाची अर्थववस्था हे युद्ध पेलू शकते. ..
इराण आणि इस्राईल या दोन्ही देशांच्या अर्थव्यवस्थेची तुलना करायची झाली तर इस्राईलची स्थिती मजबूत आहे.साल २०२४ च्या इस्राईलचा जीडीपी अर्थात सकल घरेलु उत्पादन ५६४ अब्ज डॉलर होते. तर इराणचा जीडीपी ३८८ अब्ज डॉलर आहे. दरडोई उत्पन्नाच्या बाबतीतही इस्राईलच पुढे आहे. इस्राईलचे दरडोई उत्पन्न ५८ हजार डॉलर आहे तर इराणचे ४,४०० डॉलरच्या आसपास आहे.
इराण GDP : 388 अब्ज डॉलर
इस्राईल GDP : 564 अब्ज डॉलर
इस्राईलचा आधीच गाझापट्टीतील संघर्षात आर्थिक बोज वाढला आहे. गाझा युद्धाचा खर्च ६७ अब्ज डॉलरहून अधिक झाला आहे. इराणच्या सोबतच्या दोन दिवसांच्या युद्धात १.४५ अब्ज डॉलरचे नुकसान झाले आहे.त्याचा रोजचा खर्च सुमारे ६००० कोटी रुपये आहे. म्हणजेच आतापर्यंत इस्राईलचे ५०,००० कोटी रुपये खाक झाले आहेत. जर संघर्ष असाच लांबला तर अर्थव्यवस्थेला मोठा फटका बसणार आहे.
इराणच्या तेल निर्यातीला युद्धाने ब्रेक लागला आहे.खार्ग बेटातून इराण ९० टक्के तेल निर्यात करत असतो. तेथील निर्यात ठप्प झाली आहे. इस्राईलच्या हल्ल्यात इराणच्या पार्स गॅस क्षेत्राचे नुकसान झाले आहे. येथून ८० टक्के गॅसची निर्यात केली जाते. हल्ले असेच सुरु राहीले तर इराणच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा फटका बसणार आहे.
अमेरिकेच्या निर्बंधांमुळे इराणमध्ये आर्थिक संकट सुरु आहे. साल २०२२-२३ मध्ये इराणच्या तेल निर्यातीतून केवळ ५० अब्ज डॉलरची कमाई होत आहे. जी साल २०१६ च्या तुलनेत कमी आहे. महागाई ४० टक्क्यांहून अधिक आहे. चलन रियालचे किंमत घसरत आहे. त्यामुळे अशात युद्धाचा खर्च इराणच्या अर्थव्यवस्थेचे कंबरडे मोडत आहे.
वर्ष संरक्षण बजेट (शेकलमध्ये ) – संरक्षण बजेट (डॉलरमध्ये अंदाजित )
2023 – 60 अब्ज – सुमारे $16 अब्ज
2024 – 99 अब्ज – सुमारे $26 अब्ज
2025 (अंदाजित) 118 अब्ज -सुमारे $31 अब्ज
तर इराणचे संरक्षण बजेटनेही 10 अब्ज डॉलरचा आकडा पार केलेला आहे.
इस्रायलची अर्थव्यवस्था मजबूत आहे, परंतु संरक्षण खर्चात मोठी वाढ झाल्याने त्याची वित्तीय तूट वाढू शकते. दुसरीकडे, इराण आधीच आर्थिक समस्यांनी ग्रस्त झालेला आहे आणि त्याच्याकडे युद्धासाठी मर्यादित साधने आहेत. जर हे युद्ध दीर्घकाळ चालू राहिले तर दोन्ही देशांची आर्थिक स्थिती बिघडू शकते.
