पंकज अडवाणी अन् बिलियर्ड्स, स्नूकर हे समीकरण सर्वश्रुत आहे. वयाच्या दहाव्या वर्षांपासून पंकज या खेळाशी संलग्न आहे. वयाच्या ३९व्या वर्षीही त्याचा उत्साह कमी झालेला नाही. २५पेक्षा अधिक जागतिक स्पर्धा जेतेपदे... आशियाई क्रीडा स्पर्धेत दोन सुवर्णपदके... आशियाई अजिंक्यपद स्पर्धेत घवघवीत यश... अन् ३४ राष्ट्रीय जेतेपदे... अशी कारकीर्द गाजवल्यानंतर आता पंकजला हा खेळ आणखी मोठा व्हावा, असे मनापासून वाटते. या खेळाची टेलिव्हिजन लीग सुरू व्हावी, असे तो ‘सकाळ’शी संवाद साधताना म्हणाला.

वयाच्या दहाव्या वर्षांपासून बिलियर्ड्स व स्नूकर खेळत आहेस. आता तू ३९ वर्षांचा आहेस. प्रदीर्घ काळानंतरही तुझे या खेळावरील प्रेम कमी झालेले नाही. तेवढ्याच आत्मियतेने खेळत आहेस. याचे कारण कोणते?

- काही गोष्टी अशा असतात, की तुम्हाला आपल्याकडे आकर्षित करतात. जेव्हा माझी बिलियर्ड्स व स्नूकर या खेळाशी ओळख झाली, तिथपासून माझे आयुष्यच बदलले. मला जगण्याचा उद्देश मिळाला. दररोज मला जे करायचे होते ते मी करू लागलो. स्वातंत्र्य व आनंदाने खेळू लागलो.

दररोज किती तास सराव करतोस?

- सुरुवातीच्या काळात मी सहा ते सात तास सराव करायचो. मलाही इतका वेळ सराव करावा, असे मनापासून वाटत असायचे; पण आता मी बदललो आहे. आता प्रदीर्घ काळ सराव करीत नाही. अव्वल दर्जाच्या खेळाला माझे प्राधान्य असते. त्यामुळे सध्या फक्त तीन तास सराव करतो. इतर वेळ शारीरिक सरावाला दिला जातो. दिवसाच्या सुरुवातीला हे मी करीत असतो. याचा मला फायदा होत आहे.

स्पर्धा, सराव यादरम्यान कुटुंबीयांना वेळ देता येतो?

- जेव्हा स्पर्धा व सराव नसतो तेव्हा कुटुंबीय, मित्रांसोबत वेळ घालवतो. मानसिक व शारीरिक या दोन्ही बाबी चांगल्या राहाव्यात, यासाठी हे महत्त्वाचे ठरते. यामुळे पुन्हा स्पर्धेत सहभागी झाल्यानंतर यश मिळवता येते. मन प्रफुल्लित असले की आपण ताजेतवाने राहतो. यामुळे व्यावसायिक कारकीर्दीलाही फायदा होतो.

बिलियर्ड्स व स्नूकर हा खर्चिक खेळ आहे का? तुला काय वाटते?

- मला असे वाटत नाही. बिलियर्ड्स व स्नूकर हा खेळ श्रीमंत म्हणून समजला जातो; पण असे नाही आहे. सुविधा उपलब्ध नसल्यामुळे समस्या निर्माण होते. असंख्य खेळाडूंनी या खेळामध्ये आपली कारकीर्द घडवली आहे. भारतातील बहुतांशी खेळाडू हे मध्यमवर्गीय कुटुंबांतून पुढे आले आहेत. या खेळाचे क्रीडा सदस्यत्वही महागडे नाही. या खेळाची उपकरणे, साधनांची किंमतही परवडणारी आहे. युवा खेळाडूंसाठी या खेळाबाबत जागरुकता व संधी निर्माण केल्यास या खेळाचे नशीब बदलेल.

युवा खेळाडूंना काही सल्ला किंवा मार्गदर्शन करणार?

- सध्या मी कोणत्याही खेळाडूला मार्गदर्शन किंवा प्रशिक्षण करीत नाही. त्यामुळे अधिकृतपणे काही सांगू शकत नाही; पण युवा खेळाडूंना मार्गदर्शन करण्यासाठी सदैव तत्पर आहे. बिलियर्ड्स व स्नूकर या खेळासाठी बुद्धिमत्ता सक्षम असायला हवी. काही वेळा मानसिकतेवर परिणाम झाल्यानंतर खेळावरही परिणाम होताना दिसतो. अशा खेळाडूंना मार्गदर्शन करण्यासाठी मी सज्ज आहे. भविष्यात युवा खेळाडूंसाठी नक्कीच पुढाकार घेईन.

सर्वप्रकारच्या स्पर्धांचे जेतेपद पटकावले आहेस? आता कोणते स्वप्न राहिले आहे?

- बिलियर्ड्स व स्नूकर या खेळाची २५पेक्षा अधिक जागतिक स्पर्धा जेतेपदे पटकावली आहेत. इतके घवघवीत यश संपादन करीन असे केव्हाही वाटले नव्हते. या खेळामध्ये सर्वोत्तम कामगिरी करण्याचे ध्येय उराशी बाळगले होते. या खेळाचा भारतात आणखी प्रचार व प्रसार व्हायला हवा. हा खेळ वाढलेला बघायचा आहे. या खेळाचे आणखी कौतुक व्हावे, यासाठी मी काहीही करायला तयार आहे.

बिलियर्ड्स व स्नूकर या खेळाचा समावेश ऑलिंपिकमध्ये व्हावा, असे वाटते का?

- बिलियर्ड्स व स्नूकर हा खेळ जागतिक स्तरावर स्पर्धात्मकरीत्या खेळला जात आहे. त्यामुळे ऑलिंपिकसारख्या क्रीडा महोत्सवात या खेळाचा समावेश न होण्याचे कोणतेही कारण मला तरी दिसत नाही; पण ऑलिंपिक हे दर चार वर्षांनी आयोजित करण्यात येते. त्यामुळे एखाद्या स्पर्धेच्या निकालाद्वारे खरेखुरे मोजमाप करता येणार नाही, असे मला वाटते.

जागतिक स्तरावर बिलियर्ड्स व स्नूकर या खेळाच्या भविष्याबाबत काय सांगशील?

- भारतामध्ये किंवा इतरत्रदेखील प्रतिभेची कमतरता नाही. तरुणांना विकसित करण्यासाठी एक चांगली रचना आणि योग्य योजना (कार्यक्रमांची मालिका) असायला हवी. याचसोबत टेलिव्हिजन लीग खेळवण्यासाठी पुढाकार घ्यायला हवा. ही काळाची गरज आहे. यामुळे हा खेळ प्रगतिपथावर रुढ होईल.

प्रतिष्ठेचे पुरस्कार

पंकज अडवाणी याच्या बिलियर्ड्स व स्नूकर या खेळातील देदीप्यमान कामगिरीची दखल सरकारकडूनही घेण्यात आली. त्याला यादरम्यान अर्जुन, मेजर ध्यानचंद खेलरत्न, पद्मश्री व पद्मभूषण या प्रतिष्ठेच्या पुरस्कारानेही गौरवण्यात आले, हे कौतुकास्पद आहे.