จากภาพวาด “ภิกษุสันดานกา” สู่หนัง “อาบัติ” และฉากพระร้องไห้ใน “ไทบ้านฯ” เมื่อการตีแผ่ด้านมืดของวงการสงฆ์ถูกต่อต้านเสมอมา

เมื่อวันจันทร์ที่ 14 กรกฎาคม 2568 เพจเฟซบุ๊ก Drama-addict โพสต์ย้อนชมงานศิลปะในตำนานที่เคยโดนสังคมแบนเพียงเพราะนำเสนอมุมมืดของวงการพระพุทธศาสนาไทย หลังจากมหากาพย์อื้อฉาวของ สีกากอล์ฟ ที่มีพระสงฆ์หลายสิบรูปเข้ามาพัวพัน ได้สร้างความสั่นสะเทือนและจุดคำถามสำคัญต่อวงการพระพุทธศาสนาในประเทศไทย

หากมองย้อนกลับไปในประวัติศาสตร์ศิลปะและวัฒนธรรมร่วมสมัยของไทย จะพบว่านี่อาจไม่ใช่เรื่องน่าประหลาดใจ แต่เป็นเสมือนฝีหนองที่รอวันแตกหลังจากที่สังคมไทยเคยปฏิเสธสัญญาณเตือน ที่ศิลปินหลายยุคหลายสมัยพยายามนำเสนอมาโดยตลอด

ทั้งสี่กรณีศึกษาจากต่างยุคสมัยนี้ มีจุดร่วมเดียวกันคือ ถูกต่อต้านจากชาวพุทธบางกลุ่ม อย่างรุนแรงในข้อหาทำให้ศาสนาเสื่อมเสีย

ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้ว ผลงานเหล่านี้ไม่ได้มีเจตนาลบหลู่ แต่กลับนำเสนอ มุมมืด ที่ทุกคนรู้ว่ามีอยู่จริง แต่ไม่เคยยอมรับเมื่อมีคนนำมาตีแผ่ในที่แจ้ง

1. ภิกษุสันดานกา – ภาพวาดที่อิงจากพระไตรปิฎก

ผลงานภาพวาดของ อนุพงษ์ จันทร อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สจล. ที่มีแนวคิดเสียดสีพวกอลัชชีที่แฝงตัวในผ้าเหลืองเพื่อทำเรื่องชั่วช้า ในวันที่เผยแพร่ได้มีพระสงฆ์จำนวนมากออกมาประท้วงว่าบ่อนทำลายศาสนา อย่างไรก็ดี ศิลปินยืนยันว่าชื่อ ภิกษุสันดานกา มีระบุไว้จริงในพระไตรปิฎก และเขาไม่ได้วาดภาพพระดี แต่กำลังวาดภาพ เปรต ที่แอบแฝงอยู่ในผ้ากาสาวพัสตร์ เพื่อเตือนสติสังคมตามที่พระพุทธเจ้าเคยเปรียบเทียบพระภิกษุลามกว่ามีนิสัยเหมือนกา 10 อย่าง

2. ผลงานของ ถวัลย์ ดัชนี – โศกนาฏกรรมของศิลปินผู้มาก่อนกาล

เมื่อกว่า 50 ปีที่แล้ว ผลงานของ อ.ถวัลย์ ดัชนี ที่นำเสนอการเปรียบเทียบความดี (เศียรพระ) และความเลว (คางคก) ถูกกลุ่มนักเรียนมัธยมบุกเข้าทำลายจนเสียหาย ซ้ำร้ายสื่อในยุคนั้น (คอลัมนิสต์ “สีเสียด” นสพ.ไทยรัฐ ฉบับ 6 ต.ค. 2514) ยังลงข่าวเท็จ กล่าวหาว่าท่านเป็นคริสต์และวาดภาพลบหลู่ศาสนาอย่างรุนแรง ทั้งที่ในความเป็นจริง รูปบนอกเสื้อของท่านคือ “เช เกบารา” นักปฏิวัติชื่อดัง เหตุการณ์ครั้งนั้นทำให้อาจารย์ถวัลย์ต้องเดินทางไปต่างประเทศ และเลิกแสดงผลงานในไทยนานถึง 10 ปี ก่อนจะกลายเป็นศิลปินระดับโลกและได้รับการยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติในที่สุด

3. ภาพยนตร์ “อาปัติ” – เมื่อความจริงบนแผ่นฟิล์มถูกห้ามฉาย

ภาพยนตร์เรื่อง “อาปัติ” (ชื่อเดิม อาบัติ) ถูกคณะกรรมการพิจารณาภาพยนตร์ฯ สั่ง “ห้ามฉาย” เนื่องจากมีเนื้อหาที่นำเสนอพฤติกรรมในแง่ลบของพระสงฆ์ ทั้งการดื่มสุรา, ใช้ความรุนแรง และความสัมพันธ์ต้องห้ามกับสตรี โดยถูกมองว่า “ขัดต่อศีลธรรมอันดี” และ “กระทบต่อศาสนา” จนผู้สร้างต้องยอมตัดบางฉากออกและเปลี่ยนชื่อเรื่อง จึงจะสามารถเข้าฉายได้ในเรต 18+

4. “ไทบ้านเดอะซีรีส์ 2.2” – แม้แต่การร้องไห้ก็ยังอ่อนไหว

ขนาดฉากที่ตัวละครพระสงฆ์ร้องไห้เสียใจกับการจากไปของอดีตคนรัก ยังถูกคณะกรรมการพิจารณาว่า อ่อนไหวทางศาสนา และไม่ผ่านการเซ็นเซอร์ในครั้งแรก ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเปราะบางในการยอมรับความเป็นมนุษย์ปุถุชนของพระสงฆ์ในสายตาของสังคมบางกลุ่ม

ปรากฏการณ์ ไม่ยอมให้เห็นปัญหา และพยายามไม่มองปัญหา ที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่านี้เอง ที่อาจเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ปัญหาต่างๆ ถูกซุกไว้ใต้พรมและสะสมหมักหมม จนในวันที่มันไม่สามารถเก็บต่อไปได้อีกต่อไป ก็ได้แตกโพละออกมาเป็นข่าวฉาวโฉ่ที่เน่าเฟะ ดั่งเช่นมหากาพย์ของสีกากอล์ฟและพระสงฆ์หลายสิบรูปในคอลเล็คชั่นของเธอที่เราได้เห็นกันในวันนี้

ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก : เฟซบุ๊ก Thawan-Duchanee , su.ac.th/th , Drama-addict