नवी दिल्ली: एका महत्त्वाच्या विकासामध्ये, जपानमधील संशोधकांनी एक सार्वत्रिक कृत्रिम रक्ताचे अनावरण केले जे आघात काळजी आणि रक्त संक्रमणामध्ये क्रांती घडवून आणू शकेल. एनएआरए मेडिकल युनिव्हर्सिटी आणि चुओ विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांनी तयार केलेले, हे सिंथेटिक रक्त सर्व रक्त प्रकारांशी सुसंगतता देते आणि आपत्कालीन औषधातील दोन सर्वात मोठी आव्हाने सांगून दोन वर्षांपर्यंत खोलीच्या तपमानावर साठवले जाऊ शकते: उपलब्धता आणि जुळणी.
तज्ञांचे म्हणणे आहे की, पारंपारिकरित्या, रक्त प्रकार जुळतो तेव्हाच रक्त संक्रमण केले जाते, जेव्हा शरीरातील प्रतिक्रिया किंवा नकार टाळण्यासाठी रक्त प्रकार जुळतो. तथापि, सार्वत्रिक रक्त प्रकार आवश्यकतेपासून दूर होते, ज्यामुळे आपत्कालीन परिस्थितीत प्रतिसाद वेळ कमी होतो. वेळ सारांश असलेल्या गंभीर काळजी प्रकरणांमध्ये नावीन्यपूर्ण उपयुक्त ठरू शकते. आणि हे उल्लेखनीय का आहे हे अष्टपैलुपणामुळे आहे. पारंपारिकपणे दान केलेल्या रक्ताच्या विपरीत, ज्यात लहान शेल्फ लाइफ आहे, जपानी-विकसित पर्याय दोन वर्षांपासून खोलीच्या तपमानावर स्थिर राहतो. रेफ्रिजरेटेड सेटिंग्जमध्ये, सुरुवातीच्या अहवालांच्या अनुषंगाने ते आणखी पाच ते पाच वर्षे टिकू शकते.
कृत्रिम रक्त कसे कार्य करते
या ब्रेकथ्रूची गुरुकिल्ली रक्त कसे तयार होते यावर आहे. ही प्रक्रिया हिमोग्लोबिनपासून सुरू होते, लाल रक्तपेशींमध्ये आढळणारे ऑक्सिजन वाहून नेणारे प्रथिने, जे कालबाह्य झालेल्या दान केलेल्या रक्तापासून काढले जाते जे अन्यथा टाकून दिले जाईल. त्यानंतर संशोधकांनी नमूद केले की मायक्रोस्कोपिक लिपिड-आधारित वेसिकल्समध्ये हिमोग्लोबिन-मूलत:, म्हणजेच कृत्रिम लाल रक्त पेशी. हे नैसर्गिक लाल रक्तवाहिन्यांच्या भूमिकेची नक्कल करतात, रक्ताद्वारे सुरक्षितपणे ऑक्सिजन हलवितात, ज्यामुळे रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया निर्माण होतात. या प्रकल्पाच्या आघाडीच्या वैज्ञानिकांनुसार, दृष्टिकोन रक्ताच्या प्रकाराशी जुळण्याची आवश्यकता मागे टाकतो, ज्यामुळे सुरक्षित आणि जलद संक्रमण सुलभ होते.
प्रोफेसर सकाई यांनी जपान टाईम्सला दिलेल्या मुलाखतीत स्पष्ट केले की, “जेव्हा त्वरित रक्तसंक्रमण आवश्यक असते, तेव्हा रुग्णाचा रक्त प्रकार निश्चित करण्यात बहुधा मौल्यवान वेळ लागतो. “आमच्या कृत्रिम लाल रक्तपेशींमुळे रक्ताच्या प्रकाराची पर्वा न करता, रक्तसंक्रमण त्वरित सुरू होऊ शकते.”
क्लिनिकल चाचण्या आणि भविष्यातील संभाव्यता
प्रारंभिक मानवी चाचण्या 2022 मध्ये सुरू झाली आणि त्यात कृत्रिम रक्ताचे लहान डोस प्राप्त करणारे निरोगी स्वयंसेवक होते. सुरुवातीच्या निष्कर्षांवरून असे दिसून आले की उत्पादन सुरक्षित आणि चांगले सहनशील होते, कोणतेही मोठे प्रतिकूल परिणाम नव्हते. कार्यक्षमता आणि व्यापक सुरक्षिततेचे मूल्यांकन करण्यासाठी संशोधक आता 100 ते 400 मिलीलीटर्स पर्यंतच्या मोठ्या खंडांची चाचणी घेत आहेत. जर या चाचण्यांनी आशादायक परिणाम मिळवले तर जपान कृत्रिम रक्ताला नियमित वैद्यकीय सेवेमध्ये समाकलित करणारा पहिला देश बनू शकेल. पूर्ण-प्रमाणात तैनात करण्यासाठी अंदाजित टाइमलाइन 2030 च्या सुमारास आहे.
जागतिक रक्तातील कमतरता दूर
जागतिक आरोग्य संघटनेने जागतिक रक्तातील कमतरता दीर्घकाळापर्यंत प्रकाशित केली आहे, विशेषत: निम्न-संसाधन क्षेत्रांमध्ये. कृत्रिम रक्त अशा परिस्थितीत विश्वासार्ह बॅकअप म्हणून काम करू शकते जेथे ताजे रक्त अनुपलब्ध आहे, जसे की दुर्गम रुग्णालये, आपत्तीग्रस्त भाग किंवा रणांगण. शिवाय, हे सिंथेटिक रक्त सेल्युलर घटक आणि व्हायरल दूषिततेपासून मुक्त असल्याने, संसर्गजन्य रोग संक्रमित होण्याचा किंवा रोगप्रतिकारक प्रतिक्रियांना चालना देण्याचा धोका लक्षणीय प्रमाणात कमी झाला आहे.
हे का महत्त्वाचे आहे
हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आपत्कालीन परिस्थिती, आघात जखमी आणि अनेकदा सुसंगत रक्तामध्ये जलद प्रवेश आवश्यक असलेल्या शस्त्रक्रियांमुळे, सार्वत्रिक, दीर्घकाळ टिकणार्‍या रक्ताच्या पर्यायाची ओळख जगभरात जगण्याची दर नाटकीयरित्या सुधारू शकते. तंत्रज्ञानामध्ये ग्रामीण आणि अविकसित प्रदेशांमधील परिणाम सुधारण्याचे विशिष्ट वचन दिले आहे जेथे पारंपारिक रक्तपुरवठा साठवणे आणि वाहतूक करणे कठीण आहे.
थोडक्यात, जपानचे सार्वत्रिक कृत्रिम रक्त आपत्कालीन आरोग्य सेवेचे भविष्य बदलण्यासाठी तयार आहे. सर्व रक्त प्रकार, लांब शेल्फ स्थिरता आणि आश्वासक क्लिनिकल परिणामांसह सुसंगततेसह, हे नाविन्यपूर्ण लवकरच रुग्णालये, रुग्णवाहिका आणि आपत्ती प्रतिसाद युनिट्समध्ये जागतिक स्तरावर एक आवश्यक साधन बनू शकते.
