अरुणाचल प्रदेशाजवळील ब्रह्मपुत्र नदी (तिबेटमधील यर्लंग त्संगपो) वर मोठ्या प्रमाणात जलविद्युत धरणाचे काम चीनने सुरू केले आहे. चिनी प्रीमियर ली कियांग शनिवारी, झिन्हुआ या निंगची प्रदेशात ग्राउंडब्रेकिंग सोहळ्यास उपस्थित होते.

या प्रकल्पाच्या स्केलबद्दल, त्याने टीका का आमंत्रित केली आहे आणि या प्रदेशातील संभाव्य परिणाम काय असू शकतात याबद्दल आपल्याला आतापर्यंत जे माहित आहे ते येथे आहे.

प्रोजेक्ट किकऑफ आणि स्केल

• एएफपीच्या अहवालानुसार, डिसेंबर २०२23 मध्ये मंजूर झालेल्या धरणात पाच कॅसकेड जलविद्युत स्थानकांचा समावेश असेल.
• एकदा पूर्ण झाल्यानंतर, दरवर्षी billion०० अब्ज किलोवॅट-तासांपेक्षा जास्त वीज निर्मितीची अपेक्षा आहे, जे तीन गोर्जेस धरणाच्या अंदाजे तीन पट आहे, असे दक्षिण चीन मॉर्निंग पोस्टच्या अहवालात म्हटले आहे.

धरणाच्या डाउनस्ट्रीमच्या परिणामापेक्षा गॅलरीची चिंता

• नदी भारतात आणि बांगलादेशात वाहते आणि शेती आणि पिण्याच्या पाण्यासाठी यावर अवलंबून असलेल्या कोट्यावधी लोकांना आधार देतो.
• जानेवारीत नवी दिल्लीने बीजिंगकडे हा मुद्दा उपस्थित केला होता आणि असे म्हटले होते की ते “आमच्या हिताचे रक्षण करण्यासाठी आवश्यक उपाययोजना करतात आणि आवश्यक उपाययोजना करतात.”
• परराष्ट्र मंत्रालयाच्या मते, ब्रह्मपुत्राच्या डाउनस्ट्रीम राज्यांच्या हितसंबंधांना अपस्ट्रीम क्षेत्रातील क्रियाकलापांमुळे नुकसान होणार नाही याची खात्री करण्यासाठी चीनला आवाहन करण्यात आले आहे.

अरुणाचल प्रदेशातील 'वॉटर बॉम्ब' इशारा

अरुणाचल प्रदेशचे मुख्यमंत्री पेमा खंदू यांनी धरणाला अस्तित्वातील धमकी म्हटले आहे, असे म्हटले आहे की, “हे अत्यंत गंभीर आहे कारण चीन हा एक प्रकारचा 'टिकिंग वॉटर बॉम्ब' म्हणून वापरु शकतो.

“समजा धरण बांधले गेले आहे आणि त्यांनी अचानक पाणी सोडले आहे, आमचा संपूर्ण सियांग बेल्ट नष्ट होईल,” खंदू यांनी त्यावेळी चेतावणी दिली होती.

जोखीम काय आहे?

• हिमालयातील सर्वात पावसाळ्यातील आणि भूकंप-प्रवण भागात बांधल्या जाणा .्या धरणामुळे पर्यावरणीय आणि भौगोलिक चिंता निर्माण झाली आहे.
• टीकाकार विस्थापन, इकोसिस्टम व्यत्यय आणि चीनद्वारे पाण्याचे संभाव्य शस्त्रास्त्र याबद्दल चिंता करतात.
• दुसरीकडे, पर्यावरणीयवाद्यांनी पर्यावरणीयदृष्ट्या-नादळ तिबेटी पठाराचे अपरिवर्तनीय नुकसान करण्याचा इशारा दिला आहे.

चीनने कसा प्रतिसाद दिला?

चीनचा असा दावा आहे की धरण डाउनस्ट्रीम प्रदेशांना दुखापत होणार नाही आणि असे म्हणतात की बीजिंग संप्रेषण राखेल. “याचा कोणताही नकारात्मक परिणाम होणार नाही,” असे देशाच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने गेल्या वर्षी सांगितले होते.

भारताची भूमिका काय आहे?

• पाण्याचे हक्क सुरक्षित करण्यासाठी आणि समीकरण संतुलित करण्यासाठी सरकार अरुणाचल प्रदेशात भारताच्या स्वत: च्या सियांग अप्पर बहुउद्देशीय प्रकल्प जलदगतीने ट्रॅक करीत असल्याचे अहवालात सूचित केले आहे.
• 2006 मध्ये स्थापित तज्ञ पातळीवरील यंत्रणा (ईएलएम), पूर हंगामात ट्रान्सबाउंडरी नद्यांवरील संवाद आणि डेटा-सामायिकरण सुलभ करते.

हेही वाचा: फ्लाइट्स ग्राउंड, टायफून विफाने दक्षिण चीन आणि हाँगकाँगला मारहाण केल्यामुळे गाड्या थांबल्या

तिबेटमधील ब्रह्मपुत्रावर चीनचे 167 अब्ज डॉलर्सचे मेगा-डॅम-आम्हाला आतापर्यंत जे माहित आहे ते प्रथम न्यूजएक्सवर दिसले.