या सवयीमुळे डिमेंशियाचा धोका 40% वाढू शकतो
Marathi September 20, 2025 04:25 AM

  • मध्ये एक नवीन अभ्यास न्यूरोलॉजी नंतरच्या संज्ञानात्मक कमजोरीच्या 40% जास्त जोखमीसह तीव्र निद्रानाश दुवा साधतो.
  • निद्रानाश असलेल्या लोकांना जे नेहमीपेक्षा कमी झोपले होते, त्यांना स्मृतीच्या समस्यांशी संबंधित मार्करची शक्यता असते.
  • रात्रीची नित्यक्रम सुरू करणे आणि आरोग्य सेवा व्यावसायिकांकडून सल्ला देणे दर्जेदार झोपेस मदत करू शकते.

निद्रानाश रात्री फक्त थकवणारा नसतात-ते दीर्घकालीन मेंदूच्या आरोग्यावर परिणाम करू शकतात. आपल्यापैकी बर्‍याच जणांना अधूनमधून खडबडीत पॅचचा अनुभव येत असताना, तीव्र निद्रानाश आपण वयानुसार स्मृती आणि विचारांच्या बदलांशी वाढत्या प्रमाणात जोडले गेले आहे. आता, नवीन संशोधन मध्ये प्रकाशित न्यूरोलॉजीअमेरिकन Academy कॅडमी ऑफ न्यूरोलॉजीच्या मेडिकल जर्नलमध्ये त्या चिंतेत वजन वाढते: तीव्र निद्रानाश असलेल्या वृद्ध प्रौढांना पाठपुरावा दरम्यान संज्ञानात्मक कमजोरी (एमसीआय आणि डिमेंशिया समाविष्ट असलेली श्रेणी) होण्याचा 40% जास्त धोका होता.

विशेष म्हणजे उल्लेखनीय म्हणजे अन्वेषकांनीही मेंदूत पाहिले. निद्रानाश असलेल्या लोकांमध्ये ज्यांनी नेहमीपेक्षा कमी झोपेची नोंद केली आहे, बेसलाइनवर इमेजिंगने अधिक पांढरे पदार्थ बदलले (बहुतेकदा मेंदूत लहान रक्त-तणावाचे लक्षण) आणि उच्च अ‍ॅमायलोइड ओझे (अल्झायमर रोगात जमा होऊ शकणारे प्रथिने). एकत्रितपणे, क्लिनिकल आणि इमेजिंग निष्कर्ष सतत झोपेच्या समस्या नंतरच्या संज्ञानात्मक समस्यांसह का मागू शकतात हे स्पष्ट करण्यात मदत करतात.

हा अभ्यास कसा घेण्यात आला?

दीर्घकाळ चालणार्‍या मेयो क्लिनिक स्टडी ऑफ एजिंगचा डेटा संशोधकांनी काढला, जो कालांतराने वृद्ध प्रौढांचे अनुसरण करतो. त्यांनी ब्रेन इमेजिंगसह तीव्र निद्रानाश आणि वार्षिक संज्ञानात्मक चाचणीचा मागोवा न घेता आणि त्याशिवाय सहभागींची तुलना केली. संज्ञानात्मक निकालांमध्ये जागतिक संज्ञानात्मक स्कोअर आणि डायग्नोस्टिक स्थिती (सामान्य, एमसीआय किंवा डिमेंशिया) समाविष्ट आहे.

इमेजिंग एमआरआय वर व्हाइट मॅटर हायपरइन्टेन्सिटीज (डब्ल्यूएमएच) वर लक्ष केंद्रित करते. व्हाइट मॅटर हायपरइंटेन्सिटीज लहान-जहाजातील बदलांशी जोडलेले चमकदार स्पॉट्स आहेत. इमेजिंगमध्ये अ‍ॅमायलोइड-पीईटी देखील समाविष्ट आहे, जे अ‍ॅमायलोइड संचय दृश्यास्पद करते. अनेक आरोग्य आणि जीवनशैली घटक समायोजित करताना या संघाने संज्ञानात्मक कमजोरी विकसित होण्याच्या जोखमीचा आणि अनुभूती आणि इमेजिंग मार्कर कसे बदलले याचा अंदाज लावण्यासाठी स्थापित सांख्यिकीय मॉडेलचा वापर केला.

अभ्यासाला काय सापडले?

या अभ्यासामध्ये, तीव्र निद्रानाश अभ्यासाच्या कालावधीत संज्ञानात्मक कमजोरी होण्याच्या 40% जास्त जोखमीशी जोडला गेला. दुसरे म्हणजे, निद्रानाश असलेल्यांमध्ये जे नेहमीच्या रकमेपेक्षा कमी झोपले होते, बेसलाइन चाचणी आणि स्कॅनने कमी अनुकूल ब्रेन-हेल्थ पिक्चर रंगविले-सरदार संज्ञानात्मक कार्यक्षमता, प्रारंभी अधिक डब्ल्यूएमएच आणि उच्च एमायलोइड. महत्त्वाचे म्हणजे, निद्रानाशाचा पाठपुरावा ओलांडून डब्ल्यूएमएच किंवा अ‍ॅमायलोइडच्या वेगवान संचयनात निद्रानाश जोडला गेला नाही. साध्या शब्दांत: निद्रानाश असणे, विशेषत: कमी झोपेसह, अधिक जोखमीशी जोडले गेले. नंतर मेंदूच्या नुकसानीच्या वेगवान वेगाने त्याचा संबंध नव्हता.

विशालतेचे स्पष्टीकरण करण्यास मदत करण्यासाठी, लेखक लक्षात घेतात की ही उन्नत जोखीम अर्थपूर्ण आहे – लक्ष देण्यास पात्र असण्याचे प्रमाण अद्याप आहे – तरीही अद्याप निरीक्षण आहे. अभ्यासाने हे सिद्ध केले नाही की निद्रानाशावर उपचार केल्याने संज्ञानात्मक कमजोरी रोखू शकते; काळजीपूर्वक समायोजन करूनही इतर घटक योगदान देऊ शकतात.

या अभ्यासाला काही उल्लेखनीय मर्यादा आहेत. रात्रीच्या झोपेच्या अभ्यासापेक्षा वैद्यकीय नोंदींमधून निद्रानाश ओळखला गेला. झोपेच्या कालावधीतील बदल स्वयं-रिपोर्ट केले गेले आणि निद्रानाश निदानाप्रमाणे नेहमीच मोजले जात नाहीत. आणि सहभागी एकाच प्रदेशातील असल्याने, परिणाम प्रत्येकासाठी सामान्यीकरण करता येणार नाहीत.

हे वास्तविक जीवनात कसे लागू होते?

जर आपण चालू असलेल्या झोपेच्या समस्येसह कुस्ती करत असाल तर आज रात्रीपासून आपण बरेच काही करू शकता. आपल्या शरीरातील घड्याळ स्थिर करण्यासाठी दररोज (शनिवार व रविवार समाविष्ट) सुसंगत वेक अप वेळ अँकर करा. बेडच्या 30 ते 60 मिनिटांपूर्वी वारा-डाऊन रूटीन तयार करा: दिवे मंद करा, ईमेलपासून दूर जा आणि डूमस्क्रोलिंग आणि शांत, कमी-उत्तेजन क्रियाकलापांवर स्विच करा. जागे झाल्यानंतर लवकरच चमकदार मैदानी प्रकाश मिळवा आणि आपल्या नैसर्गिक लयला मजबुती देण्यासाठी संध्याकाळचा प्रकाश कमी ठेवा.

झोपेसाठी आणि सेक्ससाठी बेड आरक्षित करून आपल्या झोपेचे रक्षण करा. जर आपण सुमारे 20 मिनिटे जागे आणि निराश असाल तर उठून पुन्हा झोप येत नाही तोपर्यंत अंधुक प्रकाशात काहीतरी शांत करा. दुपारपर्यंत कॅफिन कापून घ्या आणि झोपेच्या आधी तीन ते चार तास अल्कोहोल टाळा. दररोजच्या हालचाली, चालण्यासारख्या, निरोगी झोपेचा दबाव आणि संक्षिप्त तणाव-व्यवस्थापन पद्धती (हळू श्वासोच्छ्वास, पुरोगामी स्नायू विश्रांती, एक लहान मानसिकता सत्र) रात्रीच्या वेळेस उत्तेजन कमी करू शकतात.

तीव्र निद्रानाशासाठी, आरोग्य सेवा प्रदात्यास निद्रानाशासाठी संज्ञानात्मक वर्तनात्मक थेरपीबद्दल विचारा. जर आपण कुरकुरीत असाल तर, हसणे जागे व्हा किंवा दिवसा जास्त प्रमाणात झोप येत असेल तर अडथळा आणणार्‍या झोपेच्या श्वसनक्रिया. आपल्या झोपेच्या समस्येचे तीन महिने किंवा त्याहून अधिक काळ टिकून राहिल्यास आरोग्य सेवा व्यावसायिकांशी बोला, जर आपण आपल्या सर्वोत्तम प्रयत्नांनंतरही सहा किंवा सात तासांपेक्षा कमी झोपत असाल किंवा झोपेने वाहन चालविणे असुरक्षित केले तर.

आमचा तज्ञ घ्या

मध्ये एक मोठा अभ्यास न्यूरोलॉजी दीर्घकालीन निद्रानाश संज्ञानात्मक कमजोरी होण्याच्या 40% जास्त जोखमीशी संबंधित असल्याचे अहवाल आणि नेहमीपेक्षा कमी झोपलेल्या निद्रानाश असलेल्या लोकांनी बेसलाइनवर अधिक पांढरे पदार्थ बदल आणि उच्च अ‍ॅमायलोइड दर्शविले. संशोधन कार्यकारण सिद्ध करत नसले तरी सतत झोपेच्या समस्येचे गंभीरपणे घेणे हे स्पष्ट ढकलणे आहे. सुसंगत नित्यक्रम, स्मार्ट लाइट एक्सपोजर, हालचाल आणि निद्रानाश आसपास असल्यास आरोग्य सेवा व्यावसायिकांशी बोलणे प्राधान्य द्या.

© Copyright @2025 LIDEA. All Rights Reserved.