อลหม่านจัดระเบียบแอปเรียกรถ ดีเดย์ 2 ต.ค. กฎหมายใหม่เข้มคนขับทั้งจักรยานยนต์-รถยนต์ต้องจดทะเบียนรถสาธารณะ ไม่เช่นนั้นถูกระงับบัญชี “ETDA” ยันคุมเฉพาะแพลตฟอร์ม หากพบทำผิด จะดำเนินการตามสเต็ป “แกร็บ”-“ไลน์แมน” พร้อมร่วมมือ แต่หวั่นทำลายกลุ่มพาร์ตไทม์ เพราะส่วนใหญ่ไดรเวอร์ที่เข้าร่วม จะทำเป็นอาชีพที่ 2 ขณะที่ “สมาคมเช่าซื้อ” ยันรถผ่อนไฟแนนซ์สามารถสมัครได้ ส่วน “ธุรกิจประกัน” ชี้รถป้ายเหลืองเบี้ยแพงกว่า
ผู้สื่อข่าว “ประชาชาติธุรกิจ” รายงานว่า สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ หรือ ETDA ออกประกาศเพิ่มเติม เรื่อง การดำเนินการอื่นสำหรับผู้ประกอบธุรกิจบริการแพลตฟอร์มดิจิทัล ประเภทบริการรถยนต์ หรือรถจักรยานยนต์รับจ้างโดยสารสาธารณะ ที่มีลักษณะเฉพาะตามมาตรา 18 (3) ภายใต้กฎหมาย พ.ร.ฎ.การประกอบธุรกิจบริการแพลตฟอร์มดิจิทัลที่ต้องแจ้งให้ทราบ พ.ศ. 2565 หรือ “กฎหมาย DPS” (Digital Platform Services) ที่กำหนดให้แพลตฟอร์มดิจิทัลประเภท Ride Sharing หรือ “แอปเรียกรถ” ต้องมีหน้าที่เพิ่มเติม นอกเหนือจากหน้าที่ทั่วไป เพื่อยกระดับมาตรฐาน สร้างความน่าเชื่อถือ และความปลอดภัยให้ผู้ใช้บริการมากขึ้น
ประกาศฉบับนี้ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 4 ก.ค. 2568 และมีผลบังคับใช้เมื่อพ้นกำหนด 90 วันนับแต่วันประกาศ ซึ่งจะตรงกับวันที่ 2 ต.ค. 2568
ไฮไลต์สำคัญของ “หน้าที่แพลตฟอร์ม” ตามประกาศฉบับนี้ คือ ต้องทำหน้าที่ “กำกับดูแลและควบคุมดูแลการให้บริการ” เพื่อยกระดับความปลอดภัย เช่น 1.ใช้รถที่จดทะเบียนเป็นรถสาธารณะ และต้องมีใบอนุญาตขับรถสาธารณะ 2.จัดเก็บค่าบริการตามอัตราที่กำหนด
3.แพลตฟอร์มต้องตรวจสอบพิสูจน์และยืนยันตัวตนทั้งไรเดอร์-ผู้โดยสาร เช่น ชื่อ-นามสกุล เลขบัตรประชาชน ใบอนุญาตขับรถ เลขทะเบียนรถ หากสมัครแบบไม่เจอหน้า ต้องใช้ระบบ Digital ID ที่น่าเชื่อถือ เช่น ThaID มาช่วยในการพิสูจน์และยืนยันตัวตน และมีการยืนยันตัวตนทุกครั้งที่ใช้บริการ
4.ต้องให้สิทธิและความยืดหยุ่นแก่ไรเดอร์ โดยไรเดอร์ต้องสามารถเลือกรับงาน ยกเลิกงาน หรือยอมรับการเปลี่ยนจุดหมาย และ 5.แพลตฟอร์มต้องส่งรายงานการดำเนินงานตามมาตรา 22 ต่อกรมการขนส่งทางบก และ ETDA รวมถึงจัดทำรายงานประจำปีอย่างต่อเนื่องตามที่กฎหมายกำหนด เป็นต้น
ดร.ชัยชนะ มิตรพันธ์ ผู้อำนวยการสำนักพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ กล่าวว่า ตามเจตนารมณ์ของประกาศฉบับนี้ จะเน้นการกำกับดูแลร่วมกันสนับสนุนให้ไปจดทะเบียน และดำเนินการอย่างถูกต้อง แต่หากยังพบว่าผิดก็ต้องตักเตือน และให้ปิดระบบการขับขี่ หากยังไม่ปิดระบบก็ต้องดำเนินการต่อไปตามระเบียบของกฎหมาย DPS
หาก “ไม่ได้ทำหน้าที่ที่กำหนดตามประกาศ” กระบวนการบังคับใช้กฎหมายจะเริ่มจากการแจ้งให้แก้ไข ระงับบริการ และหากยังให้บริการต่อ จะถือว่า “ให้บริการเถื่อน” และนำไปสู่กระบวนการปรับหรือจำคุกตามกฎหมาย
ผู้สื่อข่าว “ประชาชาติธุรกิจ” ได้สอบถามเพิ่มเติมไปทาง ETDA ว่า หลังการบังคับใช้ประกาศเพิ่มเติมในวันที่ 2 ต.ค.นี้ จะเกิดความอลหม่าน หรือเจ้าหน้าที่ขนส่งและตำรวจจะดำเนินการตรวจสอบคนขับแอปทั่วทั้งกรุงเทพฯหรือไม่ อย่างไร ทาง ETDA แจ้งว่า ต้องขอปรึกษากับทางกรมการขนส่งทางบกอีกทอดหนึ่ง ด้วยการบังคับใช้อำนาจทางปกครองกับผู้ขับขี่ และตั้งข้อหาว่าใช้รถผิดประเภทนั้น เป็นอำนาจของตำรวจและกรมการขนส่งทางบก
ผู้สื่อข่าว “ประชาชาติธุรกิจ” รายงานว่า หนึ่งในประเด็นสำคัญของประกาศฉบับนี้ คือ “ไรเดอร์” (รถมอเตอร์ไซค์) และ “ไดรเวอร์” (รถยนต์) ที่ต้องเร่งจดทะเบียนรถสาธารณะ (รย.18) โดยรถมอเตอร์ไซค์จะต้องเปลี่ยนป้ายทะเบียนรถเป็นสีเหลือง และรถยนต์จะได้รับสติ๊กเกอร์ระบุสถานะรถสาธารณะมาติดเพิ่มเติม
การจดทะเบียนรถสาธารณะมีการกำหนดคุณสมบัติไว้หลายอย่าง สำหรับรถมอเตอร์ไซค์ คนขับต้องมีชื่อเป็นเจ้าของรถ กรณีรถติดไฟแนนซ์ต้องเบิกเล่มออกมาเพื่อใช้จดทะเบียน ซึ่งจะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม รวมถึงมีการจำกัดขนาดเครื่องยนต์ โดยรถน้ำมันต้องไม่เกิน 125 ซีซี และรถไฟฟ้าต้องมีมอเตอร์ขนาด 250-4,000 วัตต์ และต้องไม่เป็นรถเช่า หรือรถที่ยืมคนอื่นมา ที่สำคัญ ต้องมีหลักฐานที่อยู่อาศัยในพื้นที่จดทะเบียน กรณีไม่มีชื่อในหลักฐานที่อยู่ ต้องมีผู้เซ็นรับรองว่าเป็นผู้อาศัย
ส่วนรถยนต์ที่สามารถนำมาจดทะเบียนได้ต้องมีอายุไม่เกิน 9 ปี และชื่อผู้ครอบครองรถต้องเป็นชื่อผู้ให้บริการ หรือบุคคลที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิด เช่น คู่สมรส บุพการี ผู้สืบสันดาน ญาติที่มีเอกสารทางราชการรับรอง และผู้อยู่อาศัยในบ้านเดียวกันและมีทะเบียนบ้านรับรอง โดย 1 คน สามารถจดทะเบียนได้ 1 คัน
นางสาวจันต์สุดา ธนานิตยะอุดม กรรมการผู้จัดการใหญ่ แกร็บ ประเทศไทย กล่าวว่า แม้คนขับส่วนใหญ่จะมีใบขับขี่สาธารณะแล้ว แต่การนำรถไปจดทะเบียน รย.18 ยังถือเป็นความท้าทายของทั้งอุตสาหกรรม โดยประเด็นสำคัญซึ่งมาจากเสียงสะท้อนของกลุ่มคนขับ คือเงื่อนไขและกระบวนการบางขั้นตอนที่ไม่เอื้อต่อการจดทะเบียน โดยเฉพาะประเด็นการครอบครองรถ ซึ่งผู้จดทะเบียนต้องเป็นเจ้าของรถเท่านั้น
ปัจจุบันมีคนขับเป็นจำนวนมากที่ยังติดไฟแนนซ์ รวมถึงกลุ่มคนขับที่ให้บริการด้วยรถแท็กซี่ไฟฟ้าและจักรยานยนต์ไฟฟ้า โดยบางรายเช่ารถจากบริษัทปล่อยเช่าเพื่อให้บริการรับ-ส่งผู้โดยสาร ข้อจำกัดเหล่านี้ส่งผลต่อการตัดสินใจของคนขับในการนำรถไปจดทะเบียน
“หากมีการผ่อนปรนเงื่อนไขดังกล่าวย่อมช่วยส่งเสริมให้คนขับสามารถเข้าระบบได้อย่างเป็นรูปธรรม ทั้งยังเป็นการส่งเสริมการสร้างอาชีพเพื่อให้คนไทยสามารถเข้าถึงแหล่งรายได้มากขึ้นด้วย”
นางสาวจันต์สุดากล่าวด้วยว่า แกร็บ (Grab) ได้ริเริ่มโครงการส่งเสริมคนขับ Grab จดทะเบียนรถรับจ้างสาธารณะผ่านแอปมาตั้งแต่ปี 2565 ที่ผ่านมาจัดกิจกรรมเพื่อกระตุ้นและส่งเสริมให้คนขับไปทำใบขับขี่สาธารณะ และจดทะเบียน รย.18 อย่างต่อเนื่อง ทั้งยังมีทีมงานจากศูนย์ย่อยของแกร็บ (Mini Grab Center) คอยให้คำแนะนำกับคนขับในจังหวัดอื่น ๆ
“แกร็บยังให้อินเซนทีฟและสิทธิประโยชน์อื่นมูลค่าสูงสุดถึง 7,000 บาท เพื่อจูงใจให้คนขับเข้าร่วมโครงการ โดยปัจจุบันมีคนขับทั่วประเทศที่มีใบขับขี่สาธารณะแล้วหลายหมื่นคน”
ด้านนายอิสริยะ ไพรีพ่ายฤทธิ์ รองประธานฝ่ายนโยบายสาธารณะและรัฐกิจสัมพันธ์ LINE MAN Wongnai กล่าวว่า เข้าใจว่าประกาศฉบับนี้มีความตั้งใจที่จะทำให้มาตรฐานของบริการแอปเรียกรถสอดคล้องไปกับการให้บริการของรถรับจ้างแบบดั้งเดิม ไม่ว่าจะเป็นวินมอเตอร์ไซค์ หรือแท็กซี่
แต่จริง ๆ แล้วพื้นฐานของธุรกิจมีความแตกต่างกัน โดยแอปเรียกรถเป็นธุรกิจเกิดใหม่ในยุค “Gig Economy” หรือการรับจ้างอิสระ ทำงานเป็นช่วงสั้น ๆ มีความยืดหยุ่นสูง จึงทำให้คนที่เข้ามาขับรถในแอปส่วนใหญ่เป็นกลุ่ม “พาร์ตไทม์” ที่ต้องการเข้ามาหารายได้เสริมจากงานประจำ ซึ่งส่วนนี้อาจหายไปจากระเบียบที่ออกมา
“กลุ่มพาร์ตไทม์ที่ส่วนใหญ่ขับวันละไม่กี่ชั่วโมง มีความกังวลเรื่องการนำรถไปจดทะเบียนสาธารณะ เพราะมองว่าจะมีผลกับการประเมินราคาในอนาคต ทำให้รถราคาตกเร็ว และมีค่าใช้จ่ายเรื่องการทำประกันภัยมากขึ้น อาจไม่คุ้มกับสิ่งที่คิดไว้ในตอนแรก”
อย่างไรก็ตาม บริษัทให้การสนับสนุนนโยบายภาครัฐอย่างดี โดยส่งเสริมให้คนขับปฏิบัติตามข้อกำหนดทางกฎหมายอย่างถูกต้อง ปัจจุบันคนขับในระบบของ LINE MAN RIDE ที่มีใบขับขี่สาธารณะแล้วประมาณ 10,000 คน
นายศรัณย์ ทองธรรมชาติ ประธานสมาคมธุรกิจเช่าซื้อไทย กล่าวว่า พูดคุยกับกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) และกรมการขนส่งทางบก เกี่ยวกับหลักเกณฑ์ที่ผู้ให้บริการแอปพลิเคชั่นรถยนต์และรถจักรยานยนต์รับจ้าง ต้องนำรถเข้ามาจดทะเบียนเป็นรถสาธารณะให้ถูกต้องก่อนให้บริการ ซึ่งจะมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 2 ตุลาคม 2568 เป็นต้นไปนั้น
จากหลักเกณฑ์ดังกล่าว โดยหลักการทั่วไปลูกค้าที่ทำสัญญาเช่าซื้อกับผู้ประกอบการไฟแนนซ์และยังผ่อนอยู่ และต้องการนำรถยนต์ไปสมัครให้บริการแอปพลิเคชั่นสามารถทำได้ แต่จะต้องมีขั้นตอนกระบวนการตามสถาบันการเงินหรือไฟแนนซ์ ดังนี้
1.จะต้องเข้ามายื่นเรื่องกับไฟแนนซ์ เพื่อเปลี่ยนวัตถุประสงค์ในสัญญาเช่าซื้อจากนามบุคคลธรรมดาเป็นรถสาธารณะรับจ้าง ซึ่งต้องเสียค่าธรรมเนียมในการเปลี่ยน เนื่องจากเดิมสัญญาเป็นบุคคลธรรมดา เรตค่าธรรมเนียมจะถูกกว่ากรณีเปลี่ยนเป็นรับจ้าง ซึ่งค่าธรรมเนียมขึ้นอยู่กับต้นทุนของแต่ละสถาบันการเงิน เช่น หากเป็นรถเก่าจะคิด 1% ของยอดสินเชื่อคงค้างที่เหลือ หรือไม่ต่ำกว่า 5,000 บาท ซึ่งเป็นเกณฑ์พื้นฐาน
และ 2.เมื่อเจ้าของรถได้ยื่นเรื่องกับไฟแนนซ์เป็นที่เรียบร้อย ทางไฟแนนซ์จะออกหนังสือมอบอำนาจสำเนาทะเบียนรถยนต์ เพื่อไปติดต่อยังกรมการขนส่งทางบก จากนั้นไฟแนนซ์จะมีการจ้างบุคคลภายนอก (Outsource) ในการนำเล่มทะเบียนจริงไปยังกรมการขนส่งทางบกอีกที และ 3.การประกัน อาจต้องเปลี่ยนความคุ้มครองและเบี้ยประกัน เนื่องจากเดิมการประกันจะเป็นบุคคลธรรมดามาเป็นรับจ้าง ซึ่งการรับประกันหรือเบี้ยน่าจะสูงขึ้น เพราะเป็นรถเชิงพาณิชย์
อย่างไรก็ดี เกณฑ์เหล่านี้เป็นเกณฑ์พื้นฐาน และอัตราค่าธรรมเนียมในการเปลี่ยนสัญญาขึ้นอยู่กับต้นทุนทางการเงินของแต่ละแห่ง ซึ่งอาจไม่เท่ากัน แต่โดยรวมเรตค่าธรรมเนียมรถยนต์ที่จะนำไปจดทะเบียนให้บริการผ่านแอปพลิเคชั่นต่าง ๆ จะได้เรตค่าธรรมเนียมถูกกว่ารถรับจ้างทั่วไป เช่น แท็กซี่ เป็นต้น แต่ค่าธรรมเนียมจะแพงกว่าในนามบุคคลธรรมดา
นายเสรี กวินรัชตโรจน์ รองประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท คุ้มภัยโตเกียวมารีนประกันภัย (ประเทศไทย) จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า อัตราเบี้ยประกันของรถทั่วไปกับรถที่จดทะเบียนเป็นป้ายเหลือง ราคาเบี้ยจะต่างกันอยู่แล้ว ถ้าเป็นรถยนต์ก็ต่างกันเป็นหลักหมื่นบาท แต่กรณีรถจักรยานยนต์ ปัจจุบันลูกค้าก็ไม่ค่อยซื้อประกันชั้น 1 กันอยู่แล้ว ส่วนใหญ่จะมีแต่ พ.ร.บ. ซึ่งกรณีรถยนต์ การคิดเบี้ย เราก็ต้องคิดตามการใช้งานที่ถูกต้อง
“สมมุติว่า กรมธรรม์รถยนต์ปกติ แต่ไม่ได้แจ้งลักษณะการใช้งาน แล้วนำไปใช้งานผิดประเภท ก็จะไปเข้าเป็นข้อยกเว้น คือ ไม่คุ้มครองอยู่ดี ดังนั้นการทำตรงนี้ผมว่า เป็นการทำให้ถูกต้อง จะได้ไม่ต้องมีปัญหากันตอนเคลม”
นายพรเทพ ชัชวาลอมรกุล นายกสมาคมไรเดอร์ไทย กล่าวว่า คุณสมบัติต่าง ๆ ที่กำหนดไว้ เป็น “ข้อจำกัด” ที่ทำให้คนขับอีกจำนวนมากไม่สามารถจดทะเบียนรถสาธารณะได้ โดยเฉพาะขนาดเครื่องยนต์ที่ส่วนใหญ่ใช้อยู่ 150 ซีซี แต่ตามกฎหมายต้องไม่เกิน 125 ซีซี ทางสมาคมพยายามผลักดันเรื่องนี้มาตั้งแต่ 4 ปีก่อน ทั้งให้คนขับไปจดทะเบียนอย่างถูกต้อง และพูดคุยกับกรมการขนส่งทางบก เพื่อผ่อนผันเงื่อนไขยาก ๆ อย่างต่อเนื่อง
“พอถึงช่วงที่ประกาศกำลังจะบังคับใช้ บางแอปเริ่มปิดระบบคนขับที่ยังไม่จดทะเบียนแล้ว เพื่อป้องกันความเสี่ยงในการประกอบธุรกิจ ซึ่งคนขับที่โดนปิดระบบมี 2 ทางเลือก คือ ไปจดทะเบียนให้ถูกต้อง หรือรับเฉพาะงานฟู้ดดีลิเวอรี่แทน ส่วนจำนวนไรเดอร์ที่นำรถมอเตอร์ไซค์ไปจดทะเบียนแล้วเฉพาะในปีนี้ เท่าที่มีข้อมูลจากกรมการขนส่งทางบก น่าจะมีหลักพันคันเท่านั้น”
รายงานจากกรมการขนส่งทางบก (ขบ.) เผยว่า สำหรับการจดทะเบียนรถยนต์รับจ้างผ่านแอปพลิเคชั่น สามารถทำได้ที่กรมการขนส่งทางบก หรือสำนักงานขนส่งจังหวัดที่รถนั้นจดทะเบียน ทางหน่วยงานยืนยันพร้อมอำนวยความสะดวก เพื่อให้ผู้ขับรถทุกคนเข้าสู่ระบบที่ถูกต้อง
โดยมีหลักเกณฑ์สำคัญ ประกอบด้วย 1.รถยนต์รับจ้างผ่านแอปพลิเคชั่น อายุรถจะต้องไม่เกิน 9 ปี นับจากวันที่จดทะเบียนครั้งแรก และต้องทำประกันภัยรถยนต์สาธารณะ รวมถึงผู้ขับขี่ต้องมีใบอนุญาตขับรถยนต์สาธารณะ
2.รถจักรยานยนต์รับจ้างผ่านแอปพลิเคชั่น ต้องเป็นรถจักรยานยนต์สาธารณะที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย ผู้ขับขี่ต้องมีใบอนุญาตขับรถจักรยานยนต์สาธารณะ การให้บริการจะต้องรับผู้โดยสาร ต้องทำผ่านระบบแอปพลิเคชั่นเท่านั้น ยกเว้นรถจักรยานยนต์สาธารณะแบบมีจุดจอด (วิน) ที่ยังคงให้บริการได้ทั้ง 2 รูปแบบ
กรมการขนส่งทางบกย้ำว่า ผลกระทบหากไม่ปฏิบัติตาม ตั้งแต่วันที่ 2 ตุลาคม 2568 เป็นต้นไป ผู้ขับขี่ที่ไม่ดำเนินการจดทะเบียนให้ถูกต้องจะไม่สามารถขับรถให้กับแอปพลิเคชั่นนั้นได้ ซึ่งเป็นการบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง เพื่อสร้างมาตรฐาน และเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้ใช้บริการรถสาธารณะที่เรียกใช้ผ่านแอปพลิเคชั่น
