भारतीय शेअर बाजारात विदेशी गुंतवणूकदारांची (FPIs) जोरदार विक्री सुरू आहे. सप्टेंबर 2025 च्या तिमाहीत त्यांनी भारतीय बाजारातून सुमारे $9.3 अब्ज (सुमारे 82,400 कोटी रुपये) काढले आहेत. पण खरा प्रश्न हा आहे की ते कोणत्या स्टॉकमधून बाहेर पडले आणि का? बाजारातील आकडेवारीनुसार, 5 कंपन्या अशा आहेत ज्यात परदेशी गुंतवणूकदारांनी सर्वाधिक भागभांडवल कमी केले आहे.
सोना BLW प्रेसिजन फोर्जिंग्स
पीएनबी हाउसिंग फायनान्स
सन्मान भांडवल
इंडियन एनर्जी एक्सचेंज (IEX)
संगणक वय व्यवस्थापन सेवा (CAMS)
Sona BLW Precision Forgings मधील FPI चा हिस्सा जून 2025 मध्ये 30% वरून सप्टेंबरमध्ये 23.5% पर्यंत घसरला. म्हणजे केवळ तीन महिन्यांत सुमारे 7.5% ची मोठी घट. गेल्या एका वर्षात विदेशी गुंतवणूकदारांचा हिस्सा 10.1% ने कमी झाला आहे. त्याचप्रमाणे PNB हाउसिंग फायनान्समधील परदेशी गुंतवणूकदारांची गुंतवणूक २४.२% वरून १८.६% पर्यंत घसरली. विदेशी फंडांनी या क्षेत्रातून आक्रमकपणे बाहेर पडल्याचे हे स्पष्ट संकेत आहे.
बाजार तज्ज्ञांच्या मते, भारतीय बाजारांच्या उच्च मूल्यांकनामुळे सुरुवातीला एफपीआयची विक्री झाली. मात्र यानंतर अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे टॅरिफ धोरण आणि जागतिक अनिश्चितता यामुळे परदेशी गुंतवणूकदारांची चिंता आणखी वाढली. याचा परिणाम असा झाला की जुलै ते सप्टेंबर या तिमाहीत त्यांनी भारतीय शेअर्समधून वेगाने नफा घेण्यास सुरुवात केली.
विशेष म्हणजे, ऑक्टोबरच्या सुरुवातीला विदेशी गुंतवणूकदारांनी सुमारे $550 दशलक्षची खरेदी केली होती. मात्र गेल्या आठवडाभरापासून पुन्हा सातत्याने विक्री होत आहे. यावरून हे स्पष्ट होते की परकीय भांडवलाच्या स्थिर परताव्याची कोणतीही ठोस चिन्हे आजपर्यंत दिसत नाहीत.
ब्लूमबर्गच्या म्हणण्यानुसार, भारतीय बाजार अजूनही आशियातील अनेक देशांच्या तुलनेत उच्च मूल्यांकनावर व्यवहार करत आहेत.
यावरून हे स्पष्ट होते की भारतात अजूनही व्हॅल्युएशन प्रीमियम अस्तित्वात आहे, जे परदेशी गुंतवणूकदारांना अंतर राखण्यास भाग पाडत आहे.
मॉर्गन स्टॅनले इंडियाचे व्यवस्थापकीय संचालक रिधम देसाई म्हणतात – “भारताचे मूल्यांकन आता ऐतिहासिकदृष्ट्या आकर्षक पातळीवर आहे. येत्या १२ महिन्यांत परदेशी गुंतवणूकदार पुन्हा निव्वळ खरेदीदार होऊ शकतात.”
नीळकंठ मिश्रा, ॲक्सिस बँकेचे मुख्य अर्थशास्त्रज्ञ, विश्वास ठेवतात – “बरेच हेज फंड सध्या नफा बुक करत आहेत आणि त्यांचे पोर्टफोलिओ इतर मार्केटमध्ये हलवत आहेत.”
2025 च्या सुरुवातीपासून, परदेशी गुंतवणूकदारांनी भारतातून $16.5 अब्ज किमतीचे शेअर्स विकले आहेत. त्या तुलनेत, तैवान: $1.3 अब्जची निव्वळ खरेदी, दक्षिण कोरिया: $1.7 अब्जची विक्री, थायलंड: $3 अब्ज आणि व्हिएतनाम: $4.6 अब्ज. या तुलनेवरून हे स्पष्ट होते की भारत हा परकीय निधीच्या सर्वाधिक विक्रीचे केंद्र आहे.
82 हजार कोटींची विक्री होऊनही भारतीय बाजाराची मूलभूत ताकद आणि वाढीची कहाणी अजूनही मजबूत आहे. FPI आता सावध दिसत आहेत, परंतु तज्ञांच्या मते 'रिटर्न ऑफ FPI'चा टप्पा येत्या काही महिन्यांत पुन्हा सुरू होऊ शकतो. त्याच वेळी, जेव्हा मूल्यांकन सामान्य होईल आणि जागतिक तणाव कमी होईल, तेव्हा कदाचित तेच परदेशी गुंतवणूकदार जे आज दूर राहिले आहेत ते उद्या पुन्हा “मेड इन इंडिया ग्रोथ स्टोरी” वर पैज लावतील.
