रुपयाच्या घसरणीवर संजय मल्होत्रा: अमेरिकन डॉलरच्या तुलनेत भारतीय रुपयाच्या सततच्या घसरणीची बरीच चर्चा आहे. आता याप्रकरणी आरबीआयचे गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी आपली प्रतिक्रिया दिली आहे. ते म्हणाले की, रुपया कमजोर असतानाही भारतीय अर्थव्यवस्थेने ताकद दाखवली आहे. एका मुलाखतीदरम्यान, मल्होत्रा म्हणाले की, 2025 मध्ये रुपया आतापर्यंत सुमारे 4.68% नी घसरला आहे. परंतु त्याचा परिणाम अर्थव्यवस्थेवर गंभीर होणार नाही.
RBI गव्हर्नर म्हणाले की, या वर्षी रुपयाच्या घसरणीमागे अनेक कारणे आहेत, ज्यात मजबूत अमेरिकन डॉलर, परदेशी निधी काढून घेणे आणि भारत-अमेरिका व्यापार शुल्क कराराला होणारा विलंब यांचा समावेश आहे. तथापि, आरबीआयचा असा विश्वास आहे की अनेक क्षेत्रे चांगली कामगिरी करत आहेत, ज्यामुळे अर्थव्यवस्थेवर कोणताही परिणाम होणार नाही.
इंडिया टुडेशी बोलताना संजय मल्होत्रा म्हणाले की, जर आपण गेल्या 20 वर्षांतील रुपयाच्या अवमूल्यनावर नजर टाकली तर 2025 मध्ये कोणताही मोठा चढ-उतार झालेला नाही. गेल्या 10 वर्षांत रुपयाचे प्रतिवर्षी सुमारे 3 टक्के आणि गेल्या 20 वर्षांत सुमारे 3.4 टक्क्यांनी घसरण झाली आहे. 16 डिसेंबर रोजी अमेरिकन डॉलरच्या तुलनेत रुपया 91.16 च्या विक्रमी नीचांकी पातळीवर आला होता. 2025 पर्यंत चलनात 4.68% घट होण्याचा अंदाज आहे, ज्यामुळे ते आशियाई चलनांमध्ये सर्वात वाईट कामगिरी करणारे चलन बनले आहे.
रुपयाच्या घसरणीचे आणखी एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे देशांतर्गत चलनवाढ कमी झाल्यामुळे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) पूर्वीपेक्षा कमी आक्रमक हस्तक्षेप धोरण स्वीकारले आहे. चलन बाजारातील दैनंदिन चढउतार नियंत्रित करण्याचा RBI प्रयत्न करत असल्याचेही त्यांनी सांगितले. संजय मल्होत्राच्या मते, रुपयाची सध्याची पातळी ही फारशी चिंतेची बाब नाही आणि सरकारही त्यावर लक्ष ठेवून आहे. सरकार आपल्या पद्धतीने व्यवहार करण्यास तयार आहे.
RBI गव्हर्नरच्या म्हणण्यानुसार, नोव्हेंबरमध्ये व्यापार तूट 5 महिन्यांच्या नीचांकी पातळीवर आली आहे. जे सोने, तेल आणि कोळशाच्या आयातीत घट झाल्यामुळे होते. त्याच वेळी, अमेरिकेला भारतीय निर्यात गेल्या महिन्यात मासिक आधारावर 10% आणि वार्षिक आधारावर 21% वाढली आहे, जी परदेशी मागणीत सुधारणा दर्शवते. आरबीआयच्या आकडेवारीनुसार, भारतात सुमारे 11 महिन्यांचे आयात कव्हरेज आहे आणि बाह्य कर्ज कव्हरेज सुमारे 92% आहे, ज्यामुळे बँक बाह्य दायित्वे पूर्ण करू शकते.
हेही वाचा: 100 लाख कोटी गिळंकृत करणारं 'ब्लॅक होल' काय आहे? नितीन कामथच्या खुलाशामुळे दलाल गल्लीत खळबळ उडाली
विश्लेषकांच्या मते, भारतीय रुपया अमेरिकेतील उच्च व्याजदर आणि मजबूत डॉलर यासारख्या जागतिक घटकांशी ही घट जोडली जात आहे. ही परिस्थिती केवळ भारतातच नाही तर अनेक उदयोन्मुख बाजारपेठांमध्ये सामान्य आहे. तथापि, आरबीआयने सूचित केले आहे की ते अर्थव्यवस्थेत स्थिरता राखण्यासाठी चलनविषयक आणि विनिमय दर धोरणामध्ये सातत्यपूर्ण समतोल राखणे सुरू ठेवेल.
