विक्रमी कमी महागाई 2025: जागतिक अनिश्चितता आणि व्यावसायिक आव्हानांमध्ये भारतीय अर्थव्यवस्था अतिशय मजबूत आणि सुवर्ण टप्प्यातून जात आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे (RBI) गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी डिसेंबरच्या बुलेटिनमध्ये देशाच्या आर्थिक आरोग्यावर समाधान व्यक्त केले आहे.
ऑक्टोबर 2025 मध्ये महागाई दर केवळ 0.3% च्या ऐतिहासिक नीचांकी पातळीवर घसरला, तर वाढ अपेक्षेपेक्षा जास्त राहिली. राज्यपालांनी या परिस्थितीचा उल्लेख 'गोल्डीलॉक्स कालावधी' म्हणून केला आहे जेथे उच्च वाढ आणि कमी चलनवाढीचा दुर्मिळ संयोजन अस्तित्वात आहे.
RBI च्या मते, फ्लेक्सिबल इन्फ्लेशन टार्गेटिंग (FIT) स्वीकारल्यानंतर ही पहिलीच वेळ आहे की तिमाही सरासरी महागाई दर 2% ते 1.7% च्या लक्ष्यापेक्षा कमी झाला आहे. अन्नधान्याच्या किमती सुधारल्यामुळे ऑक्टोबर 2025 मध्ये ते 0.3% पर्यंत पोहोचले. गव्हर्नर मल्होत्रा म्हणाले की, कमी चलनवाढीमुळे सर्वसामान्यांची क्रयशक्ती वाढली आहे, ज्यामुळे बाजारात मागणी आणि गुंतवणुकीला नवी चालना मिळाली आहे.
आर्थिक वर्ष 2025-26 च्या दुसऱ्या तिमाहीत भारताचा GDP वाढीचा दर 8.2% होता. सणासुदीच्या काळात ग्राहकांनी केलेला विक्रमी खर्च आणि सप्टेंबर 2025 मध्ये GST दरांचे तर्कसंगतीकरण ही या नेत्रदीपक वाढामागील प्रमुख कारणे होती. या सकारात्मक वातावरणाच्या पार्श्वभूमीवर, RBI ने संपूर्ण आर्थिक वर्षासाठी विकास दराचा अंदाज 7.3% पर्यंत वाढवला आहे.
गव्हर्नरांनी बँकिंग व्यवस्थेच्या नियमांमध्ये केलेल्या सुधारणांवर भर दिला, ज्यामुळे केवळ व्यवसाय करणे सोपे झाले नाही तर ग्राहकांची सुरक्षा देखील वाढली. ते म्हणाले की, बँकिंग व्यवस्था आता पूर्वीपेक्षा मजबूत आणि आर्थिकदृष्ट्या स्थिर आहे.
आरबीआय 2026 मध्ये नवीन आशा आणि निर्धाराने प्रवेश करत आहे, जिथे कृषी क्षेत्राची चांगली कामगिरी आणि कॉर्पोरेट जगताचा मजबूत पाया अर्थव्यवस्थेला पुढे नेईल.
हेही वाचा: आजचा सोन्याचा-चांदीचा दर: आज सोन्या-चांदीचा विक्रम, सोन्याने 1.38 लाख रुपये तर चांदीने 2.29 लाख रुपये पार केले.
'Goldilocks Period' (Goldilocks Period) ही अशी परिस्थिती आहे जेव्हा अर्थव्यवस्था खूप गरम (उच्च चलनवाढ) किंवा खूप थंड (कमी वाढ) नसते.
8% च्या सरासरी सहामाही विकास दर आणि 2.2% च्या सहामाही महागाईसह भारत सध्या या आदर्श परिस्थितीत आहे. तथापि, जागतिक व्यापार तणाव आणि भू-राजकीय जोखमींबाबत सतर्क राहण्याचा सल्लाही राज्यपालांनी दिला.
