อีกไม่กี่เดือนก็จะถึงกำหนดของคนจะครบอายุของการทำงานแล้ว โดยทั่วไปก็ครบอายุ 60 ปี สิ้นสุดสิ้นเดือนกันยายน เดือนตุลาคมก็เป็นอิสระเลย มีคนเห็นผมอายุเกิน 90 ปีแล้ว ยังมีชีวิตอยู่ ผ่านวันเกษียณงานมาเกิน 30 ปีกว่า เลยมาถามบ่อยว่าหลังเกษียณจะวางแผนอย่างไรดี จะทำอะไรดี ผมเคยลงบทความบ่อย แต่ละปีก็เปลี่ยนไป ยิ่งมาถึงยุคปัจจุบันนี้ ชีวิตมีการเปลี่ยน แปลงมาก ไม่เหมือนปีก่อน ๆ ที่ผ่านมา เรื่องหลัก ๆ คือ ชีวิตอายุยืนขึ้น แต่ก่อนตายเร็ว ปัจจุบันมีการรักษาตัวดี ดูแลสุขภาพดีขึ้น ทำให้ตายช้าลง เมื่อชีวิตยังไม่ตาย รายรับรายจ่ายยังต้องมีอยู่ ต้องเตรียมตัวไว้ด้วย

การวางแผนจึงต้องเปลี่ยนไป ต้องวางแผนไว้ว่าเราต้องอยู่ไปอีก 20 ปี ถ้าไม่เกิดอุบัติเหตุอะไรเสียก่อน เราต้องอยู่ไปได้ คนอายุ 60-70 ปี มีอยู่ให้เห็นกันมากมาย รายรับรายจ่ายจึงต้องมีตาม หากสุขภาพยังดี แต่เรื่องการเงินมีเก็บไม่เพียงพอก็ต้องหางานทำต่อ ถ้าไม่ต้องรับภาระเลี้ยงดูใครก็สบายหน่อย ถ้ามีคนต้องคอยช่วยดูแลก็ต้องหารายได้เพิ่มมาช่วย ที่ว่าหลังเกษียณจะหยุดทำงาน พักผ่อน เราต้องมีเงินเหลือพอใช้ เคยทำงานทุกวัน อยู่ ๆ มาหยุด ว่างงาน จะไม่ค่อยสบายใจนัก เพราะสุขภาพยังดี คนรุ่นเก่าเกิน 60 ปี สุขภาพไม่ค่อยดีพบมาก ปัจจุบันอายุเกิน 60 ปี เห็นอยู่อย่างสุขภาพดีกันมากขึ้น รู้จักเรื่องการรักษาสุขภาพ ดูแลตัวเอง ไม่กินหวาน ไม่กินเค็มมากไป ออกกำลังกายทุกวัน ตอนเช้าจะเห็นคนมาออกกำลังกายกันมาก วิ่งบ้าง เดินบ้าง ขี่จักรยานบ้าง สุขภาพก็ดีขึ้นกว่าเดิม เพราะฉะนั้นอายุจะผ่านไปอีก 10-20 ปีได้เป็นส่วนมาก แผนของชีวิตจึงต้องเปลี่ยน 70-80 ปี สุขภาพยังดี จะทำอะไรดี

อะไรที่ยังคั่งค้างอยากทำอยู่ มีคนชอบเปรียบเปรยว่า สิ่ง 3 อย่างนี้มาไม่พร้อมกัน วัยหนุ่มมีแรง มีเวลา แต่ไม่ค่อยมีเงิน พอมาตอนหนุ่มสาว มีแรง มีเงิน แต่หาเวลาว่างยาก พอมาเป็นผู้สูงอายุมีเงิน มีเวลา แต่สุขภาพไม่ค่อยดี ปัจจุบันนี้เปลี่ยนไปแล้ว คนรู้จักปรับสภาพให้สมดุลกันได้ อายุหลังเกษียณยังอยากไปเที่ยวกับเพื่อนฝูงก็ทำได้เลย อยากไปไหนก็ไป ไปโน่นไปนี่หลาย ๆ แห่ง สุดท้ายก็จะเบื่อไปเอง คนที่เคยไปด้วยก็ชักจะถอยห่าง เพราะต่างคนต่างคิด มิใช่จะชอบเที่ยวเหมือนกันหมด บางคนก็อยากไปปฏิบัติธรรมะ อยากไปเรียนรู้ต่อ จะมาตรงกันเรื่องเที่ยวก็มี ผมเคยเป็นหัวหน้าทัวร์มา จัดนำเที่ยวมามากหลายปี ลงท้ายจะค่อยเบื่อกันไปเอง ถ้ายังไปไหนมาไหนได้ด้วยตัวเอง อยากเป็นอิสระมากกว่า

ปัญหาเรื่องสุขภาพ อายุ 60-80 ปี โดยทั่วไปยุคปัจจุบันเห็นดูแลตัวเองกันดีมาตลอด มีเรื่องการเงินเท่านั้นที่เป็นปัญหา ถ้าใครมีเงินเก็บไม่เดือดร้อน จะช่วยให้ชีวิตคลายเครียดมีความสุขไปได้มาก เหลือแต่เรื่องสุขภาพ มีปัญหาอย่างไรก็ปรึกษาแพทย์รักษากันไป ที่เห็นบ่น ๆ กันมากคือ ความเหงา ความว่างเปล่า วันเวลาผ่านไป เคยทำงาน ได้พูด ได้คุย กลับต้องมานั่ง ๆ นอน ๆ อยู่กับบ้าน ถ้าไม่เจ็บป่วยเสียก็แล้วไป แต่ถ้าสุขภาพยังดี ยังอยากมีเพื่อนคุย อยากทำงานการกุศล หรืองานอดิเรกที่ชอบ เช่น ชอบร้องเพลง ก็ไปร้องตามสถานที่บริการร้องเพลงไปตามต้องการ เหลียวรอบตัวก็ไม่มีคนฟัง ไม่ต้องสนใจ ร้องไปทำให้สบายใจ คลายเครียดได้ และยังมีงานอีกหลายรูปแบบเข้าไปสมทบทำได้ทั้งนั้น เป็นความสุขที่เปลี่ยนไปจากเดิมทั้งสิ้น

หลังวัยเกษียณ มาปัจจุบันได้เปลี่ยนไป คนอายุยืนขึ้น จึงต้องวาง แผนใหม่ อยู่ไปจาก 60 ปี ไปอีก 20 ปี จะทำอะไรดี ถ้าไม่มีเรื่องการเงิน ถือว่าโชคดี ต้องหางานทำไม่ให้เหงา นึกอยากไปเที่ยวก็ไปได้ตามต้องการ ลงท้ายก็จะเบื่อ หางานที่ต้องทำทุกวันจะได้ไม่เบื่อ งานอื่นอยากทำอะไรก็ทำไป เป็นข้อคิดที่ขอฝากไว้ เพราะคนสุขภาพดีอายุยืนยาวขึ้น.