भुज, 14 नोव्हेंबर (हिं.स.)। गुजरातच्या कच्छला जगात नवी ओळख देणाऱ्या रणोत्सवाला सुरुवात झाली आहे. कच्छ जिल्ह्यातील धरदो येथे बांधलेले टेंट सिटी पर्यटकांसाठी खुले करण्यात आले आहे. कच्छच्या पांढऱ्या रणाचे सौंदर्य दाखवण्यासाठी दरवर्षी कच्छच्या रणमध्ये तंबू शहर बांधले जाते. एकेकाळी ओसाड जमीन म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या रणोत्सवात आज चार महिन्यांच्या रणोत्सवाचे आयोजन करण्यात आले आहे. यावेळी हा रणोत्सव २८ फेब्रुवारीपर्यंत चालणार आहे. यंदा 'रण के रंग' या थीमवर रणोत्सवाचे आयोजन करण्यात आले आहे.

गुजरातच्या पर्यटन विभागाच्या म्हणण्यानुसार, रणोत्सवाचे मुख्य आकर्षण म्हणजे येथे स्थापन झालेली टेंट सिटी. यावर्षी पर्यटकांसाठी सफेद रणमध्ये 3-स्टार हॉटेल्स आणि रिसॉर्ट्ससारख्या सुविधांनी सुसज्ज 400 तंबू लावण्यात आले आहेत. यावर्षी 11 नोव्हेंबरपासून सुरू झालेली टेंट सिटी 28 फेब्रुवारीपर्यंत चालणार आहे. टेंट सिटीमध्ये राहताना पर्यटक पांढऱ्या मिठाच्या वाळवंटातील चित्तथरारक सौंदर्य, लोकसंस्कृती आणि पारंपारिक खाद्यपदार्थांचा आनंद घेतात. रणोत्सवादरम्यान पर्यटकांसाठी सांस्कृतिक कार्यक्रमांसोबतच विविध साहसी खेळांचेही आयोजन केले जाते. गुजरातचा पर्यटन उद्योग गेल्या 20 वर्षांत भरभराटीला आला आहे. भौगोलिकदृष्ट्या वैविध्य असलेल्या गुजरातमध्ये अशी अनेक ठिकाणे आहेत जी जगभरातील पर्यटकांना आकर्षित करतात. विशेषत: कच्छ जिल्ह्यात असलेले जगातील एकमेव पांढरे रण (वाळवंट) पाहण्यासाठी मोठ्या संख्येने पर्यटक येतात, जे क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने सर्वात मोठे आहे आणि भूकंपासारख्या नैसर्गिक आपत्तीतून सावरल्यानंतर पुन्हा मार्गावर आले आहे. कच्छची कला, रंगीबेरंगी संस्कृती, आदरातिथ्य, परंपरा आणि संगीत यांचा अनोखा संगम असलेल्या कच्छ रणोत्सवाला जागतिक स्तरावर मान्यता मिळाली आहे.

गुजरातचे तत्कालीन मुख्यमंत्री आणि सध्याचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 2005 मध्ये पहिल्यांदा कच्छ रणोत्सव सुरू केला, ज्यामुळे गुजरातच्या पर्यटन उद्योगाला चालना मिळाली. विनाशकारी भूकंपानंतर कच्छचा चेहरामोहरा पूर्णपणे बदलण्याचा निर्धार नरेंद्र मोदींनी केला होता आणि या भूमीला पुनरुज्जीवित करण्याचे ध्येयही त्यांनी साकारले होते. यामध्ये कच्छच्या पांढऱ्या रणात सुरू झालेल्या रणोत्सवाने महत्त्वाची भूमिका बजावली. चमचमत्या पांढऱ्या रणाचे अंतहीन क्षितिज पाहून या ठिकाणी जगातील सर्वात मोठा आणि एकमेव पांढरा रण महोत्सव – कच्छ रणोत्सव आयोजित करण्याचे त्यांनी ठरवले. अशाप्रकारे भुजपासून 80 किमी अंतरावर असलेल्या धोर्डोमध्ये तीन दिवसीय रणोत्सवाला सुरुवात झाली, जो आज 4 महिन्यांचा उत्सव बनला आहे. यावर्षी रणोत्सवाच्या आयोजनामध्ये शाश्वत पर्यटनावर अधिक भर देण्यात आला आहे, जसे की प्लास्टिकचा कमीत कमी वापर, पांढऱ्या रणापर्यंत सायकल चालवणे, तंबूनगरीत कचरा वेगळे करणे आणि त्याची विल्हेवाट लावणे इत्यादी.

डिसेंबर 2023 मध्ये, मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल यांनी सफेद रणच्या वॉच टॉवरवर प्रकाश आणि ध्वनी शोचे अनावरण केले होते, ज्यामुळे प्रवाशांसाठी एक नवीन आकर्षण होते. यावर्षी पर्यटन विभागाने सार्वजनिक-खासगी भागीदारी (पीपीपी) तत्त्वावर 44 खोल्यांचे रिसॉर्टही धोलाविरा येथे बांधले असून, या ठिकाणी पर्यटकांची गर्दी होत आहे. रणोत्सव सुरू झाल्यानंतर वर्षानुवर्षे पर्यटकांची संख्या वाढत आहे. रणोत्सवाला भेट देणाऱ्या लाखो पर्यटकांमुळे, स्थानिक लोकांसाठी, विशेषत: हस्तकला क्षेत्राशी निगडित असलेल्या लोकांसाठी याने उत्पन्नाचा एक महत्त्वाचा स्रोत विकसित केला आहे. रणोत्सव केवळ रोगन कला, ओरिभारत, मीना वर्क, अजराख ब्लॉक प्रिंट, बांधणी, जरदोसी कला आणि वुड आर्ट इत्यादीमध्ये कुशल कारागिरांना रोजगार देत नाही तर कच्छी हस्तकला कलाकारांना त्यांच्या कलाकृती विकण्यासाठी जागतिक बाजारपेठ देखील प्रदान करते. घडते.

स्थानिक कारागिरांना रोजगार उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने तंबूनगरीत हातमाग आणि हस्तकलेच्या थेट प्रदर्शनासह दुकानांची व्यवस्था करण्यात आली आहे. याशिवाय रणोत्सवात दररोज सांस्कृतिक कार्यक्रमांचेही आयोजन करण्यात आले असून, स्थानिक कलाकारांना व्यासपीठ उपलब्ध करून दिले जाणार आहे. 2023-24 वर्षाच्या रणोत्सवात, सुमारे 2 लाख लोकांनी क्राफ्ट आणि फूड स्टॉल्सना भेट दिली, ज्यामुळे क्राफ्ट स्टॉलधारकांना 6.65 कोटी रुपये आणि फूड स्टॉलधारकांना अंदाजे 1.36 कोटी रुपयांचे उत्पन्न मिळाले. यावर्षी क्राफ्ट आणि फूड स्टॉल्स 1 डिसेंबर 2024 पासून सुरू होतील. धोर्डो टेंट सिटीमध्ये दरवर्षी वेगवेगळ्या थीमवर रणोत्सव आयोजित केला जातो. यंदा 'रण के रंग' या थीमवर रणोत्सवाचे आयोजन करण्यात आले आहे. दिवस असो वा रात्र, पर्यटक रणरणाचे अद्भुत दृश्य पाहून थक्क होतात. धोर्डो गावाला संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या जागतिक पर्यटन संघटनेतर्फे जगातील सर्वोत्कृष्ट पर्यटन गावाचा पुरस्कार मिळाला आहे.