पेशंटचे हक्क: जेव्हा तुम्ही तुमच्या उपचारासाठी हॉस्पिटलमध्ये जाता. त्यामुळे तुम्हाला कदाचित माहीत नसेल. की प्रत्येक हॉस्पिटलचे स्वतःचे नियम असतात. परंतु बहुतेक लोकांना त्यांच्याबद्दल माहिती नसते. अशा परिस्थितीत तुम्ही कोणत्याही रुग्णालयात उपचारासाठी गेलात तर तुम्हाला तुमचे अधिकार आणि जबाबदाऱ्या समजणे महत्त्वाचे आहे. कारण हे तुमच्यासाठी खूप महत्वाचे आहे कारण तुम्हाला त्यांच्याबद्दल वेळेत कळेल. त्यामुळे तुम्ही तुमचे उपचार योग्य पद्धतीने करू शकाल. हॉस्पिटलसाठी तुमचे अधिकार आणि जबाबदाऱ्या काय आहेत ते आम्हाला कळू द्या.

हे देखील वाचा: या थंडीच्या हंगामात सीओपीडी रुग्णांनी स्वत:ची अशी काळजी घ्यावी: सीओपीडी रुग्णांची काळजी

रुग्णाचे हक्क

– माहितीचा अधिकार
जर तुम्ही रुग्णालयात उपचार घेणार असाल तर तुम्हाला कोणत्या प्रकारचा आजार आहे हे जाणून घेण्याचा अधिकार आहे. आणि त्याचे कारण काय आहे तसेच त्याचे उपचार आणि उपचारासाठी किती खर्च येईल. अशा परिस्थितीत, रुग्णाला हे सर्व जाणून घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.
–नोंद करण्याचा आणि अहवाल देण्याचा अधिकार
काही वेळा काही रुग्णालये रुग्णांना रेकॉर्ड देण्यास नकार देतात. अशा परिस्थितीत, रुग्णाला त्याच्या वैद्यकीय नोंदी आणि अहवालांमध्ये प्रवेश करण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.
–आपत्कालीन काळजी घेण्याचा अधिकार
आपत्कालीन परिस्थितीत रुग्णांना सेवा देण्याची जबाबदारी सार्वजनिक असो की खासगी सर्व रुग्णालयांची आहे.
–सूचित संमतीचा अधिकार
रुग्णाला हे जाणून घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे की जर कोणताही धोकादायक उपचार घ्यायचा असेल, तर त्याला/तिला उपचारादरम्यान कोणकोणत्या धोक्यांचा सामना करावा लागेल याची स्पष्टपणे माहिती दिली जावी. रुग्णाच्या स्पष्ट लेखी संमतीनंतरच उपचार सुरू केले जातात.
–गोपनीयतेचा, मानवी प्रतिष्ठेचा आणि गोपनीयतेचा अधिकार
रुग्णाची गोपनीयता लक्षात घेऊन उपचार करणे महत्त्वाचे आहे. तसेच, जर एखाद्या महिला रुग्णाची शारीरिक तपासणी केली जात असेल आणि डॉक्टर पुरुष असेल तर रुग्णाला महिला व्यक्ती उपस्थित राहण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.
–दुसऱ्या मताचा अधिकार
कोणत्याही रुग्णाला त्याच्या उपचाराबाबत दुसऱ्या मताचा अधिकार आहे. यासाठी त्याला रुग्णालयाकडून कोणत्याही प्रकारची माहिती किंवा नोंदी घेण्याचा अधिकार आहे.
–भेदभाव न करण्याचा अधिकार
रुग्णाशी कोणत्याही प्रकारचा भेदभाव केला जाऊ शकत नाही. उदाहरणार्थ, हॉस्पिटल लिंग, जात आणि धर्माच्या आधारावर उपचार नाकारू शकत नाही. तुम्ही कोणत्याही वयोगटातील असलात, तरी हॉस्पिटल तुमच्याशी भेदभाव करणार नाही. तुमचा उपचार करवून घेण्याचा तुम्हाला पूर्ण अधिकार आहे.
–मानकांनुसार सुरक्षितता आणि दर्जेदार काळजी घेण्याचा अधिकार

रुग्णालयांनी त्यांच्या सेवा देण्यासाठी स्वच्छ आणि आरोग्यदायी वातावरण सुनिश्चित केले पाहिजे.
-औषधे किंवा चाचण्या मिळविण्यासाठी स्त्रोत निवडण्याचा अधिकार
कोणताही रुग्ण कोणत्याही फार्मसी किंवा प्रयोगशाळेतून त्याच्या गरजेनुसार औषधे घेऊ शकतो. ज्या रुग्णालयात तो उपचार घेत आहे त्याच रुग्णालयातून औषध घेण्यास त्याच्यावर असे कोणतेही बंधन नाही.
-रुग्णाला रुग्णालयातून डिस्चार्ज करण्याचा किंवा मृतदेह घेण्याचा अधिकार
रुग्णाला त्याच्या इच्छेनुसार रजा घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे. तसेच, त्याच्या नातेवाईकांपैकी कोणाचा मृतदेह रुग्णालयात असल्यास, त्याला तो घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.
– रुग्णांच्या शिक्षणाचा अधिकार
जोपर्यंत तो रुग्णालयात आहे तोपर्यंत रुग्णाला त्याच्या स्थितीबद्दल जाणून घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे. याशिवाय, रुग्णांना विमा योजना आणि सार्वजनिक आरोग्य सेवांबद्दल जाणून घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.
-ऐकण्याचा आणि निवारणाची मागणी करण्याचा अधिकार
रूग्णाला रूग्णालयात कोणत्याही प्रकारची अडचण असल्यास त्यांची तक्रार ऐकून त्यांचे निवारण व्हावे यासाठी त्यांना तक्रार करण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.

रुग्णालयाप्रती रुग्णाची जबाबदारी

-रुग्णाने आपल्या आरोग्याशी संबंधित सर्व माहिती डॉक्टरांना सांगावी. तसेच तुम्हाला सध्या कोणती लक्षणे आहेत, तुम्हाला पूर्वी कोणते आजार झाले आहेत किंवा तुम्ही कोणती औषधे घेत आहात. तुम्हाला तुमची सर्व माहिती शेअर करणे आवश्यक आहे.
-रुग्णाने रुग्णालयाच्या स्वच्छतेची पूर्ण काळजी घ्यावी. बहुतांश रुग्ण स्वच्छतेची काळजी घेत नाहीत, अशा परिस्थितीत रुग्णालय स्वच्छ ठेवण्याची संपूर्ण जबाबदारी तुमची आहे.
-रुग्णाने हे लक्षात ठेवले पाहिजे की त्याने डॉक्टरांना सहकार्य केले तर त्याचा उपचार अधिक चांगला होईल. तसेच, तुम्हाला डॉक्टरांच्या सूचनेनुसार डोस घ्यावा लागेल.
-रुग्णाने रुग्णालयाचे सर्व नियम नीट पाळावेत.
– चुकूनही हॉस्पिटलच्या मालमत्तेचे नुकसान होऊ नये.
-रुग्णाने डॉक्टर आणि रुग्णालयातील कर्मचाऱ्यांशी वाईट बोलणे टाळावे.
-रुग्णांनी रुग्णालयात धूम्रपान करू नये.
-रुग्णाने त्याच्या वळणाची संयमाने वाट पहावी.