สว.อังคณา เปิดจดหมาย ‘อุยกูร์’ แอบส่งจากห้องกัก ขอประสาน UNHCR กลัวส่งกลับจีนแล้วเข้าคุก-ถูกฆ่า ซัดเลขาสมช.-หน่วยงานเกี่ยวข้องให้ข้อมูลเท็จ ห่วงรัฐบาลถูกประท้วงในหลายประเทศ

เมื่อเวลา 10.30 น. วันที่ 28 ก.พ.2568 ที่รัฐสภา นางอังคณา ลีละไพจิตร สว. ในฐานะประธานกรรมาธิการ(กมธ.) พัฒนาการเมือง การมีส่วนร่วมประชาชน สิทธิมนุษยชน สิทธิเสรีภาพ และคุ้มครองผู้บริโภค วุฒิสภา แถลงว่า กมธ.ได้ออกแถลงการณ์แสดงถึงความกังวลและห่วงใยต่อกรณีรัฐบาลไทยส่งชาวอุยกูร์ทั้ง40 คนกลับไปประเทศต้นทาง

ที่ผ่านมา กมธ.ได้รับหนังสือร้องเรียนจากผู้กักขัง ได้เขียนจากเศษกระดาษส่งมาให้กมธ. เพื่อส่งต่อกงสุลใหญ่ผู้ภัยสหประชาชาติ (UN) โดยระบุชัดเจนว่าไม่ประสงค์จะกลับประเทศจีน โดยกมธ.ได้ทำหนังสือไปยังสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง(กต.) ถึง 3 ครั้ง แต่ได้รับการปฏิเสธมาตลอด และเมื่อกมธ.ประสงค์จะเข้าไปเยี่ยมผู้ลี้ภัย แต่ก็ได้หนังสือตอบกลับมาว่าขอเชิญให้ไปพบที่สำนักงานตม.

ดังนั้น กมธ.จึงเชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาชี้แจง ประกอบด้วย สำนักงานตม. สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ(สมช.) กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงยุติธรรม โดยทุกหน่วยงานต่างให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี และยังยืนยันว่าจะไม่มีการส่งชาวกุยอูร์กลับประเทศต้นทางอย่างเด็ดขาด

“ดิฉันมีโอกาสโทรศัพท์หาเลขาธิการสมช.ด้วย ได้รับการยืนยันเช่นกันว่าไม่มีคำสั่งให้ส่งกลับ แต่สิ่งที่เกิดขึ้นทำให้เรารู้สึกว่าสิ่งที่รัฐบาลแถลงเมื่อวานนี้ (27 ก.พ.) เป็นการปกปิดข้อเท็จจริง และที่บอกว่าพวกเขาอยากกลับประเทศ ดิฉันว่าไม่มีใครเชื่อ รวมถึงกมธ.ด้วย เพราะข้อมูลที่เราได้มาตลอดไม่ได้เป็นเช่นนั้น”

นางอังคณา กล่าวอีกว่าเมื่อครั้งที่ตนเป็นคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ได้ไปเยี่ยมค่ายผู้ลี้ภัยหลายครั้ง ทุกคนแจ้งความจำนงอย่างเดียวคือ ต้องการไปตั้งรกรากถิ่นฐานในประเทศที่ 3 โดยเราได้แจ้งทางการไปหลายครั้งว่ามีประเทศที่ 3 ที่แจ้งความประสงค์รับกลุ่มคนเหล่านี้ไปตั้งถิ่นฐานใหม่ แต่ที่รัฐบาลอ้างว่าไม่มีประเทศไหนยอมรับนั้น จึงไม่เป็นความจริง

เราจึงห่วงใยอย่างมากว่า สิ่งนี้จะกระทบต่อความเชื่อมั่นในเวทีโลก และทำให้เห็นว่าประเทศไทยไม่เป็นสถานที่ปลอดภัยสำหรับคนที่ต้องการลี้ภัย ดิฉันจึงหวังว่ารัฐบาลจะชี้แจงข้อเท็จจริงและนำความจริงมาเปิดเผย เพราะภาพที่เห็นเมื่อวาน(27 ก.พ.) การที่มีคนเข้ามากอด หากดูจากสีหน้าของพวกเขา คิดว่าไม่ได้สมัครใจที่จะไปเลย เพราะญาติพี่น้องของเขาอยู่ประเทศตุรกีอยู่แล้ว

“เราก็รู้ดีว่าจีน มีสถานทีที่เรียกว่าค่ายฝึกอบรม หากใครเข้าไปแล้วจะไม่ได้รับการเยี่ยมเยียน และไม่ได้รับอนุญาตให้ออกมาข้างนอก และทางยูเอ็นก็ห่วงใยและมีแถลงการณ์ในเรื่องดังกล่าวออกมาหลายฉบับด้วย ดังนั้น การที่รัฐบาลทำเช่นนี้ถือเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรง”นางอังคณา กล่าว

เมื่อถามว่าปรากฏภาพนายฉัตรชัย บางชวด เลขาธิการสมช. ไปส่งถึงประเทศจีนด้วย ซึ่งขัดแย้งกับสิ่งที่ชี้แจงไว้กับกมธ.ว่าไม่มีแผนส่งกลับใช่หรือไม่ นางอังคณา กล่าวว่า บอกตรงๆว่า สิ่งที่ท่านให้ข้อมูลกับกมธ.เป็นข้อมูลเท็จทั้งหมด และสิ่งที่เราได้รับมา ต่างจากที่หน่วยงานรัฐให้ข้อมูล ตนได้โทรศัพท์ไปประสานหลายหน่วยงาน ทั้งระดับรัฐมนตรีจำนวนมาก แต่ไม่มีใครรับสาย

ตนทราบว่าเลขาสมช. ไปรอรับที่ประเทศจีนแล้ว และคืนปฏิบัติการเจ้าหน้าที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองที่ดำเนินการด้านผู้ลี้ภัย ก็ถูกสั่งให้ออกไปนอกอาคาร จนถึงตอนนี้ยังไม่รู้ว่าหน่วยงานใดมารับชาวอุยกูร์ออกไป ที่สำคัญคือ รถถูกปิดด้วยเทปสีดำทั้งหมด ทั้งที่ปกติเวลาที่คนพวกนี้ถูกส่งตัวออกไปเขาจะพยายามโผล่หน้าออกมาและร้องขอความช่วยเหลือ แต่การปิดเทปดำ แสดงให้เห็นว่ารัฐบาลพยายามปกปิด

“ไม่มีใครรับได้ ไม่ทราบว่ารัฐบาลไทยไปรับปากอะไรกับรัฐบาลจีนไว้ แต่รัฐบาลจะต้องไม่เอาสิทธิในเนื้อตัวร่างกาย หรือชีวิต ของคนบริสุทธิ์มาแลกเปลี่ยน”

เมื่อถามว่า การที่นายกฯ ไปพบประธานาธิบดีประเทศจีน มองว่ามีดีลแลกผลประโยชน์บางอย่างหรือไม่ นางอังคณา กล่าวว่า ที่ผ่านมารัฐบาลจีนพยายามมาตลอดที่จะนำผู้ลี้ภัยกลุ่มนี้กลับประเทศ ตนเชื่อว่าการที่นายกฯ ไปพบสี จิ้น ผิง น่าจะเป็นการส่งสัญญาณบางอย่าง ส่วนตัวเชื่อว่าน่าจะมีการเจรจาแลกเปลี่ยน ขอให้ส่งชาวอุยกูร์กลับ เพราะเกิดขึ้นหลังจากนายกฯกลับมาไม่นาน

“ใน 40 คนที่ถูกส่งกลับ เท่าที่ทราบ 1 ในนั้นมีผู้ป่วยติดเตียง ดิฉันหวังว่าเขาจะได้รับการดูแลตามหลักมนุษยธรรมและจะไม่ถูกส่งกลับไปด้วย” นางอังคณา กล่าว

นางอังคณา กล่าวว่า กมธ.เคยเรียนให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบว่า หากอยากทราบว่าประเทศไหนต้องการรับชาวอุยกูร์บ้าง ทางกมธ.ยินดีบอก ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องระหว่างประเทศไม่สามารถเปิดเผยได้ มองว่าหากรัฐบาลไทยมีเจตนาดี กมธ.ยินดีเป็นตัวประสานประเทศที่ 3 ให้พวกเขาไปตั้งรกราก

เมื่อถามว่ากังวลเรื่องเทียร์อันดับการค้ามนุษย์ของไทยจะลดลงหรือไม่เพราะหน่วยงานที่จัดอันดับคือสหรัฐอเมริกา นางอังคณา กล่าวว่า เรื่องนี้มีแถลงการณ์จากหลายหน่วยงาน ทั้งองค์การสหประชาชาติ ข้าหลวงแห่งสิทธิมนุษยชน ข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัย (UNHCR) รวมถึงรมว.ต่างประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งใช้คำค่อนข้างรุนแรง ร้ายแรงที่สุด

การที่คนกลุ่มนี้อยู่มา 11 ปี เป็นเหตุผลที่ไทยควรผ่อนปรนให้เขาออกมาอยู่ข้างนอกหรือไปประเทศที่ 3 เรากังวลว่าเขาอาจจะไปเจออันตรายเมื่อเขากลับไป ซึ่งภาพที่ออกมา เรียนตรงๆ ดิฉันไม่เชื่อ ว่าเขาจะได้รับการดูแลอย่างดี สามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระ มีศักดิ์ศรีเหมือนคนทั่วไป

เมื่อถามว่ากังวลว่าจะเกิดเหตุการณ์ซ้ำรอยเหมือนระเบิดพระพรหมเอราวัณหรือไม่ นางอังคณา กล่าวว่า คนอุยกูร์เดินทางออกนอกประเทศ เขาอยู่ในแทบทุกประเทศทั่วโลก ซึ่งเป็นสิ่งที่น่ากังวลว่าอาจจะมีการประท้วงรัฐบาลไทยในหลายประเทศตามมา

ส่วนกมธ.จะติดตามเรื่องนี้อย่างไรนั้น ตนทราบว่ารมว.ยุติธรรม บอกว่าจะนำสื่อไปดู ในฐานะกมธ.เรายินดีไปตรวจสอบด้วย แต่ต้องมั่นใจว่าจะได้พบตัวจริง ตอนที่ตนเป็นกรรมการสิทธิมนุษยชน ตนไปหลายครั้ง จำหน้าได้แทบทั้งหมด รวมถึงจะต้องสามารถไปคุยกับเขาได้โดยที่ไม่มีการดักฟังหรือสอดแนม รัฐบาลจีนควรอนุญาตให้ผู้เชี่ยวชาญด้านการคุมตัวโดยพลการของสหประชาชาติเข้าไปตรวจสอบด้วย ขณะเดียวกันรัฐบาลไทยต้องใจกว้างให้คณะทำงานเรื่องบังคับสูญหาย เข้าไปตรวจสอบสถานการณ์ของคนที่อยู่ในประเทศไทย

นางอังคณา ได้เปิดเผยจดหมายที่ชาวอุยกูร์ฝากออกมาจากห้องกักกัน เพื่อให้นำส่ง UNHCR โดยมีใจความว่า พวกเราเป็น 48 ชาวอุยกูร์ ที่ถูกกักที่สวนพลู ตั้งแต่ปี 2013 และพวกเราไม่ต้องการที่จะกลับไปประเทศจีน ถ้าเรากลับไปจะถูกจำคุกหรือถูกฆ่า ดังนั้น พวกเราจึงต้องการความช่วยเหลือจาก UNHCR