มูลนิธิจอมพล ป. ผนึก โครงการตำราฯ เจาะเส้นทาง พระเจ้าตากเดินทัพ-จอมพล ป. ลี้ภัย ทำไมมุ่งตะวันออก?

เมื่อวันที่ 7 มีนาคม มูลนิธิจอมพล ป. และท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ร่วมกับมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ จัดกิจกรรม ‘ตามรอยพระเจ้าตากสินไปจันทบุรี ตามรอยจอมพล ป.พิบูลสงครามไปตราดและเกาะกง’ โดยมีการเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ ในจังหวัด ระยอง จันทบุรี และตราด รวมถึงเกาะกง ประเทศกัมพูชา ระหว่างวันที่ 7-10 มีนาคมนี้

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า มีประชาชนทั่วไป รวมถึงนักวิชาการชื่อดังเข้าร่วมจำนวนมาก อาทิ ศาสตราจารย์ ดร. ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ อดีตคณบดีคณะศิลปศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์, ผศ.ดร.ณัฐพล ใจจริง อาจารย์คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา กรรมการมูลนิธิจอมพล ป. ฯ , ผศ.ดร.ศรัญญู เทพสงเคราะห์ อาจารย์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และนายนริศ จรัสจรรยาวงศ์ นักวิชาการอิสระ ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์คณะราษฎร เป็นต้น

นายประดาป พิบูลสงคราม ประธานมูลนิธิ จอมพล ป. และท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม หลานปู่ของจอมพล ป. กล่าวว่า วันนี้รู้สึกดีใจ และปลื้มใจอย่างมากที่ทุกท่านเข้าร่วมกิจกรรมในครั้งนี้ ล่าสุด ทางมูลนิธิจอมพล ป.เพิ่งจัดพิมพ์หนังสือ ‘ก้าวสุดท้ายจากแผ่นดินไทย จอมพล ป.พิบูลสงคราม ฝากไว้ที่หาดเล็ก ตราด’ ซึ่งต้องขอขอบคุณ ‘Matichon Premium Print’ ในเครือมติชนที่ดำเนินการออกมาอย่างดี

โดยมีผลตอบรับอย่างดียิ่งและติดอันดับหนังสือขายดีประจำบูธสำนักพิมพ์มติชนมาแล้ว มีเนื้อหาบอกเล่าถึง จอมพล ป. จากบุคคลใกล้ชิด เป็นบันทึกความทรงจำเกี่ยวกับการพาคณะของจอมพล ป. ลี้ภัยทางการเมืองของจากรัฐประหาร เมื่อ พ.ศ.2500

ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ กรรมการและเลขานุการมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ กล่าวว่า กิจกรรมครั้งนี้ นำเอา 2 เหตุการณ์ คือ การเดินทัพของพระเจ้าตากสิน กับ การลี้ภัยของจอมพล ป.พิบูลสงคราม ซึ่งใช้เส้นทางเดียวกันมาไว้ในทริปนี้

“คนหนึ่งไปแล้วกลับ คือ พระเจ้าตากสิน ส่วนอีกคนหนึ่งไปแล้วไม่กลับ แม้อยากกลับ แต่เสียชีวิตก่อน คือจอมพล ป. ซึ่งเสียชีวิตก่อนจอมพลสฤษดิ์ หากจอมพลสฤษดิ์ยังอยู่ ก็กลับไม่ได้

ถามว่าทำไมพระเจ้าตากใช้เส้นทางภาคตะวันออก หนึ่ง เพราะพม่าไม่อยู่ทางนี้ สอง มีคนที่พูดกันรู้เรื่องด้วยภาษาแต้จิ๋ว เพราะฉะนั้นเมืองที่พระเจ้าตากต้องจัดการให้มาเป็นพวกแห่งแรกคือ บางปลาสร้อย ชลบุรี ซึ่งเป็นชุมชนใหญ่ของชาวแต้จิ๋ว พัทยา สัตหีบ พระเจ้าตากก็เสด็จผ่าน แล้วไประยองซึ่งเป็นชุมชนใหญ่มาก พระเจ้าตากยึดระยองเป็นฐานที่มั่น ระยองคือฐานที่มั่นของพระเจ้าตากสิน ก่อนไปตีจันทบุรี แล้วกลับไปกรุงศรีอยุธยา ยึดกรุงศรีฯ คืน” ศ.พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ กล่าว

ทั้งนี้ การลี้ภัยของจอมพล ป. มีขึ้นในคืนวันที่ 16 กันยายน 2500 หลังการรัฐประหารโดยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์

จอมพล ป. พร้อมคนสนิท ขับรถยนต์ออกจากกรุงเทพฯ มุ่งหน้าทางสุขุมวิท ไปสว่างที่จังหวัดตราด แล้วหาทางลี้ภัยไปกัมพูชาด้วยเรือ ในฤดูมรสุม โดยมี ‘กำนันโจ๊ด’ ซึ่งขณะนั้นเป็นเพียงเด็กชายวัย 19 ปีเป็นผู้ขับเรือสู่เกาะกง

เวลาประมาณ 10.35 น. คณะฯ เดินทางถึงวัดลุ่ม (พระอารามหลวง) ตำบลท่าประดู่ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง เข้าสักการะ ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

ศ.พิเศษ ดร.ชาญวิทย์ กล่าวว่า พระเจ้าตากสิน ทรงตั้งกองกำลังที่นี่เป็นระยะเวลายาวนานมาก และยังได้ช้างซึ่งเทียบได้กับรถถังในยุคนี้ ดังนั้น ระยองคือจุดสำคัญมากที่ทำให้กู้กรุงศรีอยุธยาได้ อีกประจักษ์พยานหนึ่งคือ ต้นสะตือ ซึ่งเชื่อว่าพระองค์ทรงมาตั้งค่ายพักแรมประชุมเตรียมทัพตีจันทบุรี ซึ่งขณะนั้นไม่ให้ความร่วมมือ แต่ไปเข้ากับทางฮาเตียนในเวียดนาม

ด้าน ผศ.ดร.ศรัญญู เทพสงเคราะห์ อาจารย์คณะสังคมศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์ กล่าวเสริมว่า ที่นี่คือจุดที่พระเจ้าตากสินประกาศเป็นครั้งแรก ว่าจะทรงเป็นกษัตริย์พระองค์ใหม่

อนึ่ง ในกิจกรรมดังกล่าว มีการมอบหนังสือ 3 เล่มแด่ผู้เข้าร่วม ได้แก่

1. ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ.2517 ภาพปก จอมพล ป. และท่านผู้หญิงละเอียด ขณะเดินทางไปร่วมในการประลองยุทธที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขากลับเดินทางสายดงพญาเย็น เมื่อวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2497

2.จอมพล ป.พิบูลสงคราม และท่านผู้หญิงละเอียด กับการเมืองไทยสมัยใหม่ จัดพิมพ์โดย มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ เมื่อ พ.ศ.2564

3.ก้าวสุดท้ายจากแผ่นดินไทย จอมพล ป.พิบูลสงคราม ฝากไว้ที่หาดเล็ก ตราด จัดพิมพ์โดย ‘Matichon Premium Print’ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2567