วันที่ 12 มีนาคม นายวิมุติ วสะหลาย ฝ่ายวิชาการสมาคมดาราศาสตร์ไทย เปิดเผยว่าดาวเสาร์และดาวพฤหัสบดี เป็นดาวเคราะห์ที่มีบริวารเป็นจำนวนมาก โลกเรามีแค่หนึ่ง ดาวอังคารมีสอง แต่สองยักษ์ใหญ่มีกันดวงละเฉียดร้อย
นายวิมุติ กล่าวว่า ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ยังมีการค้นพบบริวารดวงใหม่ ๆ ของดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์อยู่เสมอ ๆ ทำให้จำนวนบริวารของทั้งสองดวงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และผลัดกันขึ้นนำ ตำแหน่งแชมป์ล่าสุดเป็นของดาวเสาร์ด้วยจำนวนบริวารมากถึง 146 ดวง ส่วนดาวพฤหัสบดีรองแชมป์ตามอยู่ห่าง ๆ ที่ 95 ดวง
“คนที่อยู่ทีมดาวพฤหัสบดีอาจต้องทำใจ เพราะล่าสุดดาวเสาร์ก็ทิ้งห่างออกไปอีกแล้ว เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2568 ศูนย์ดาวเคราะห์น้อยของสหพันธ์ดาราศาสตร์สากลได้ประกาศค้นพบบริวารของดาวเสาร์เพิ่มขึ้นอีก 128 ดวง ทำให้จำนวนบริวารดาวเสาร์เพิ่มเป็น 274 ดวง” นายวิมุติกล่าว
ฝ่ายวิชาการสมาคมดาราศาสตร์ไทย กล่าวว่า การค้นพบนี้เป็นผลงานของคณะนักวิจัยที่นำโดย เอ็ดเวิร์ด แอชตัน จากสถาบันดาราศาสตร์และฟิสิกส์ดาราศาสตร์ของอาคาเดเมียซินิกาในไต้หวัน ซึ่งได้ส่งรายงานต่อพลาเน็ตตารีไซนส์เจอร์นัลเมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมาและเพิ่งมีการเผยแพร่ลงในเว็บ arXive เมื่อวันที่ 10 มีนาคมนี้
คณะของแอชตันเป็นคณะเดียวกับที่พบดวงจันทร์ของดาวเสาร์ 64 ดวงเมื่อปี 2566 ซึ่งเป็นการค้นหาด้วยกล้องแคนาดา-ฝรั่งเศส-ฮาวายที่ยอดเขามานาเคอาในฮาวาย และการค้นพบในครั้งนี้ ก็ใช้ข้อมูลดิบชุดเดิม เพียงแต่นำมาวิเคราะห์ให้ละเอียดยิ่งขึ้น
“บริวารที่ค้นพบใหม่ทั้งหมดเป็นดวงจันทร์อปกติ ดวงจันทร์อปกติคือดวงจันทร์ของดาวเคราะห์ที่มีทิศทางวงโคจรสวนทางกับการหมุนรอบตัวเองของดาวเคราะห์ ดวงจันทร์อปกติของดาวเสาร์มีวงโคจรอยู่ห่างจากดาวเสาร์มาก
ทั้งนี้ แอชตันเคยเสนอทฤษฎีเพื่ออธิบายถึงสาเหตุที่ดาวเสาร์มีบริวารมากถึงขนาดนี้ว่า เดิมอาจมีดวงจันทร์อปกติดวงใหญ่จำนวนไม่มากเท่านี้ แต่อาจเกิดการชนกันเองจนแตกออกเป็นดวงเล็กดวงน้อยหลายดวง การชนกันเองของวัตถุเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นประจำในแถบดาวเคราะห์น้อยหลัก ดังนั้นในวงโคจรรอบดาวเสาร์ก็อาจเกิดขึ้นได้เช่นกัน คาดว่าการชนในวงโคจรดาวเสาร์นั้นเกิดขึ้นมาเมื่อไม่เกินหนึ่งร้อยล้านปีก่อน” นายวิมุติ กล่าว
นายวิมุติ กล่าวว่า บริวารที่เพิ่งค้นพบนี้มีขนาดเล็ก บางดวงมีขนาดเล็กเพียง 4 กิโลเมตรเท่านั้น มีรูปร่างบิดเบี้ยวเช่นเดียวกับดวงจันทร์โฟบอสและดีมอสของดาวอังคาร ทั้งนี้เนื่องจากมีมวลไม่มากพอที่จะดึงและปรับรูปร่างตัวเองจนมีสัญฐานกลมหรือเกือบกลมได้
การค้นพบครั้งนี้อาจเป็นเรื่องน่าตื่นเต้นสำหรับคนทั่วไป แต่ก็ทำให้คนกลุ่มหนึ่งหนักใจอยู่ไม่น้อย นั่นคือคนที่มีหน้าที่กำหนดชื่อของวัตถุที่เพิ่งค้นพบ เดิมมีหลักเกณฑ์ว่าดวงจันทร์ของดาวเสาร์จะใช้ชื่อของตัวละครในประมวลเรื่องปารัมปรากรีกที่เกี่ยวข้องกับเทพแซตเทิร์น ต่อมาเมื่อมีการพบบริวารมากขึ้น ตัวละครเริ่มจะไม่พอ จึงต้องมีการขยับไปใช้เทพของชนกลุ่มอื่นบ้าง เช่น กอล นอร์ส และอินูอิต หากตัวละครหมดอีกก็ต้องไปสรรหาตำนานชาติอื่นมาอีกจึงจะพอ เป็นไปได้ว่าบริวารชุดใหม่ที่เพิ่งพบนี้จะใช้ชื่อเทพของไวกิงมาตั้ง
