เนื่องในโอกาสวันดาวน์ซินโดรมโลก ตรงกับวันศุกร์ที่ 21 มีนาคม 2568 “ประชาชาติธุรกิจ” ชวนดูข้อมูลอีกด้านผู้ที่มีภาวะดาวน์ชินโดรม ภายใต้สมาคมผู้ปกครองคนพิการทางสติปัญญาแห่งประเทศไทย
กลุ่มคนที่ลุกขึ้นมาสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับ “ดาวน์ซินโดรม” ว่าเป็นเพียงแค่ 1 โครโมโซมที่เกินมา พวกเขามีความคิดสร้างสรรค์ไม่ต่างจากศิลปินทั่วไป
สถานการณ์คนพิการทางสติปัญญาในประเทศไทย ณ ปัจจุบัน มีผู้พิการ 2.2 ล้านคน คิดเป็น 3.35% ของประชากรทั้งหมด ซึ่งผู้พิการทางสติปัญญาคิดเป็น 6.56% ราว ๆ 145,000 คนในไทย
กว่า 46% เป็นคนไม่ได้รับการศึกษา และมีคนจบระดับประถมศึกษาเพียง 45% ทำให้ไม่เกิดการจ้างงาน ทั้งนี้ ข้อมูลจากกรมส่งเสริมการจ้างงานเผย มีคนพิการทางสติปัญญาถูกจ้างงานเพียง 102 คน
สุชาติ โอวาทวรรณสกุล นายกสมาคม เปิดเผยว่า สำหรับสมาคมได้มีการร่วมมือร่วมใจกับคนในองค์กรช่วยกันจัดหางาน จนสมาชิกได้รับการจ้างงาน 639 คน ในปี 2567 แต่ปัญหาคือการจ้างงานเหล่านี้เป็นการจ้างงานที่ไม่ได้มีคุณค่า เป็นเพียงการจ้างงานตามกฎหมาย
ในส่วนของประเทศไทย มีการตระหนักรู้เกี่ยวกับดาวน์ซินโดรมขึ้นเยอะมาก จากในอดีตที่ให้น้อง ๆ มาเต้นด๊อก ๆ แด๊ก ๆ เพื่อเป็นการแสดงออกในการระดมทุนหรือเทศกาลใดก็ตาม ทุกวันนี้สมาคมช่วยสนับสนุนการพัฒนาในทุก ๆ ด้าน เช่น การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ผ่านซูม เพื่อสร้างการเรียนรู้ ได้แก่ โยคะ สอนเต้น สอนฝึกพูด ให้ดาวน์ซินโดรมทุกคนได้เข้าถึงการศึกษาอย่างเท่าเทียมแบบไม่มีค่าใช้จ่าย
และยังมีการเปิดโครงการศูนย์สร้างสรรค์ศิลปะเพื่อคนพิการทางสติปัญญา “21/3 STUDIO” เป็นการเปิดโอกาสให้น้อง ๆ ดาวน์ซินโดรมมาระบายความคิดสร้างสรรค์ลงบนผืนผ้าใบ และนำไปต่อยอดเป็นสินค้าหารายได้อย่างยั่งยืน
จาริณี เมรีกุล เปิดเผยว่า เธออยู่ในแวดวงวงการโทรทัศน์มาตั้งแต่เรียนจบ และเคยทำสารคดีเกี่ยวกับกลุ่มคนเปราะบางในประเทศไทย เมื่อ 10 ปีที่แล้วเธอได้เข้าไปเรียนศิลปะ และได้เข้าใจว่าการวาดรูปไม่จำเป็นต้องสวย ไม่จำเป็นต้องเหมือนมาก เอาที่วาดแล้วมีความสุข ซึ่งเป็นคำพูดของ ม.ล.จิราธร จิรประวัติ ทำให้เธอวาดภาพอย่างมีความสุขตั้งแต่วันนั้นมา
สำหรับการทำงานร่วมกับสมาคม เธอค้นพบพรสวรรค์ด้านศิลปะของเด็กที่มีภาวะดาวน์ซินโดรม จึงได้ร่วมกันก่อตั้ง 21/3 STUDIO ขึ้นบนชั้นสองของสมาคม ด้วยสตูดิโอขนาด 150 ตร.ม. ผ่านการขอทุนจากกองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ ของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เปิดรับดาวน์ซินโดรมกว่า 50 คน เข้ามาสร้างสรรค์ผลงานศิลปะได้อย่างอิสระ ซึ่งเปิดทุกวันพุธตั้งแต่เวลา 09.00-16.00 น.
นอกเหนือจากนี้ยังมีร้านกาแฟ Extra Cafe ที่เปิดโอกาสให้ผู้มีภาวะดาวน์ซินโดรมได้ฝึกอาชีพเป็นพนักงานร้านกาแฟ เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ได้รับโอกาสทางอาชีพและได้เรียนรู้ไปพร้อมกัน
สุชาติกล่าวเสริมว่า สมาคมพยายามเปลี่ยนภาพลักษณ์ของผู้บกพร่อง เป็นศิลปิน ไม่ใช่ผู้พิการ ซึ่งศิลปะช่วยพัฒนาทักษะการคิด ทักษะการพิจารณาให้เฉียบคมยิ่งขึ้น และยังช่วยพัฒนากล้ามเนื้ออีกด้วย
ซึ่งผลงานศิลปะทั้งหมดจะถูกนำไปแสดงในการจัดนิทรรศการ Extra Chromosome ภายใต้แนวคิด Just Like You แค่โครโมโซมหนึ่งที่เกินมา นอกนั้นไม่แตกต่าง นำเสนอภาพวาดที่สวยงามจากฝีมือศิลปินดาวน์ซินโดรม
ภายในงานยังมีกิจกรรมเดินขบวนพาเหรดของผู้ที่มีภาวะดาวน์ชินโดรมจำนวน 100 คน ร่วมกับผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร รศ.ดร.ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ พร้อมด้วยนักแสดงชื่อดัง โตโน่-ภาคิน คำวิลัยศักดิ์ และณิชา-ณัฏฐณิชา ดังวัธนาวณิชย์ (บน SKY WALK สี่แยกราชประสงค์)
นอกจากนี้ ยังมีกิจกรรม Extra Love, Extra Joy, Extra Smile ที่เปิดโอกาสให้ทุกคนสัมผัสศักยภาพและรับฟังเรื่องราวสร้างแรงบันดาลใจจากผู้ที่มีภาวะดาวน์ซินโดรม รวมทั้งการเสวนาพิเศษโดย คุณสุชาติ โอวาทวรรณสกุล นายกสมาคมผู้ปกครองคนพิการทางสติปัญญาแห่งประเทศไทย ร่วมกับ โตโน่-ภาคิน และ ณิชา ที่จะมาถ่ายทอดมุมมอง และร่วมรณรงค์เพื่อผลักดันให้เกิดสังคมแห่งความเข้าใจและเท่าเทียม
สมาคมหวังว่างานครั้งนี้จะสามารถสร้างความเข้าใจและผลักดันให้เกิดสังคมแห่งความเท่าเทียมอย่างแท้จริงได้ และยังตั้งเป้ากินเนสส์บุ๊กรวมดาวน์ซินโดรมมากที่สุดในไทย ตอนนี้สามารถรวบรวมได้แล้วกว่า 200 คน โดยงานดังกล่าวจัดขึ้นในวันที่ 21 มีนาคม 2568 ณ Central World ชั้น 5 Craft Studio เวลา 14.00-16.40 น.
สุชาติทิ้งท้ายว่า สำหรับก้าวต่อไปของสมาคมจะมีการจัดนิทรรศการที่ริเวอร์ซิตี้ ในช่วงกลางปี 2568 รวมถึงในช่วงปลายปี จะมีการแข่งขันเชฟแห่งประเทศไทย จาก Hilton และมีแพลนจะไปนิวยอร์กในช่วงปลายปีนี้ พร้อมเตรียมไปประชุมดาวน์ซินโดรมโลกที่เจนีวา โดยใช้ศิลปะเป็นต้นกำเนิดในการเรียกร้องสิทธิของตัวเอง
สำหรับการประชุมเดือนรณรงค์สร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับดาวน์ซินโดรม (National Down Syndrome Awareness Month) ที่จะเกิดขึ้นในช่วงตุลาคม 2569 กลุ่มดาวน์ซินโดรมจะต้องมีความกล้าที่จะพูดถึงเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน สิ่งที่สมาคมกำลังรณรงค์กันอยู่ตอนนี้ คือการรวมกลุ่มกันลุกขึ้นมาพูดสิทธิของตัวเอง และการซัพพอร์ตต่อรัฐบาลในสิ่งที่พวกเขาอยากได้ ซึ่งคาดว่าจะสามารถทำได้ในอนาคต
