ไม่ว่าจะเป็นร้านกาแฟ ห้องน้ำ มินิมาร์ท บริการล้างอัดฉีด จากที่เคยเป็นเพียงบริการทางเลือกหนึ่งให้กับผู้ใช้รถยนต์ แต่ปัจจุบันมันกลายเป็น “สิ่งจำเป็น” ในธุรกิจ Nonoil ของผู้ค้าน้ำมัน ที่นับวันจะยิ่งมีสีสันและมีรูปแบบการแข่งขันที่ดุเดือด ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าทุกวันนี้คนที่เข้ารับบริการในปั๊มกำลังมองหาเมนูยอดฮิตกันอยู่
“ประชาชาติธุรกิจ” ได้สัมภาษณ์ “นายเสรี อนุพันธนันท์” รองกรรมการผู้จัดการใหญ่ กลุ่มธุรกิจการตลาด บริษัท บางจาก คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) ถึงศึกปี 2568 ในวันที่ปั๊มน้ำมันไม่ใช่แค่จุดเติมน้ำมันเพียงอย่างเดียวอีกต่อไป
ธุรกิจ Nonoil ของบางจากยังต้องเผชิญกับการแข่งขันที่สูงมาตลอด เราเองมีปั๊มน้ำมันจำนวนมาก หลังจากที่ปิดดีลควบรวมกับทางปั๊มเอสโซ่เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ทำให้ทุกวันนี้ เรามีปั๊มรวมกว่า 2,100 แห่ง จุดเด่นของแต่ละปั๊มคงหนีไม่พ้นร้านค้ามินิมาร์ทที่จะเป็นตัวดึงดูดลูกค้าเข้ามาใช้บริการ บางจากเองในแต่ละแห่งที่เป็นแฟรนไชส์เขาก็จะมีพาร์ตเนอร์ที่เป็นมินิมาร์ทอยู่แล้ว บางปั๊มจะเป็นมินิบิ๊กซี บางปั๊มจะเป็นโลตัสโกเฟรช ซึ่งเป็นส่วนของปั๊มเอสโซ่เดิม ตรงนี้ก็อยู่ที่ว่าพาร์ตเนอร์ของแต่ละราย เขาจะต่อสัญญากันอย่างไร เขาจะเปลี่ยนเป็นรายอื่นหรือต่อสัญญารายเก่าก็อยู่ที่เจ้าของดีลเลอร์รายนั้น ๆ ตกลงกัน
แต่ในส่วนที่เป็นปั๊มที่บางจากเป็นเจ้าของเอง เราจะใช้มินิมาร์ท “ใบจาก” ซึ่งตอนนี้ในปั๊มใหม่ ๆ ที่เปิดมาก็จะเป็นใบจากทั้งหมดแล้วกว่า 20 แห่ง การที่เราใช้แบรนด์ของเราเอง มันดีตรงที่เราบริหารจัดการเองได้ ในร้านจะมีของที่เป็นจุดเด่นของแต่ละพื้นที่มาขาย เป้าหมายคือ ส่วนของใช้อุปโภคบริโภคอื่น ๆ ก็มีเหมือนมินิมาร์ททั่วไป สำหรับสาขาหรือที่ตั้งว่าจะอยู่ตรงไหนบ้างนั้น อยู่ที่ความเหมาะสม
หากย้อนประวัติดูถึงแผนการขยายธุรกิจ Nonoil นับตั้งแต่ปี 2544 บางจากได้เริ่มขยายเครือข่ายร้านสะดวกซื้อ แตกแบรนด์ใหม่ คือ ใบจาก หวังพัฒนาภาพลักษณ์สถานีบริการน้ำมันให้ทันสมัย จากนั้นปี 2555 ได้ลงนามบันทึกความเข้าใจ (MOU) กับบริษัท บิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร์ จำกัด (มหาชน) ในความร่วมมือด้านกิจการค้าปลีก นำรูปแบบร้านสะดวกซื้อ “มินิบิ๊กซี” เข้ามาอยู่ในสถานีบริการน้ำมันบางจาก
มองหาโอกาสทางธุรกิจใหม่เสริมรายได้นอกจากธุรกิจค้าปลีกน้ำมันและเผยโฉมสถานีบริการน้ำมันขนาดใหญ่ Flagship ในรูปแบบ Green Station แห่งแรก บนถนนวิภาวดีรังสิต รูปแบบทันสมัย เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม พร้อมสิ่งอำนวยความสะดวกและธุรกิจเสริมครบครัน
ในปี 2559 ปรากฏการณ์ครั้งสำคัญ คือ บางจาก รับลิขสิทธิ์การเป็นผู้ดำเนินธุรกิจค้าปลีกจากบริษัท SPAR ซึ่งเป็นบริษัทข้ามชาติจากประเทศเนเธอร์แลนด์ ประกาศลุยศึกร้านสะดวกซื้อในสถานีบริการน้ำมัน ส่งผลให้ปี 2562 มินิซูเปอร์มาร์เก็ต SPAR ขยายสาขาในปั๊มบางจากรวม 46 แห่ง
จนกระทั่งเดือนสิงหาคม 2563 บางจากได้ตัดสินใจเปิดทางให้บริษัท เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล จำกัด ในกลุ่มเซ็นทรัล เข้ามาประกอบกิจการร้านสะดวกซื้อภายใต้ชื่อ ท็อปส์ เดลี่ และแฟมิลี่มาร์ท ปิดฉากร้านสะดวกซื้อ SPAR และ SPAR Express ทั้ง 46 แห่ง และปัจจุบันการฟื้นร้านใบจากให้กลับมา จึงเป็นอีกความท้าทายที่บางจากจะขอลุยเอง
ส่วนร้านกาแฟอินทนิล ถือว่าเป็นแบรนด์ที่ติดตลาดแล้ว เรามีแฟรนไชส์ที่ออกไปตั้งนอกปั๊มมากขึ้น ในช่วงที่ผ่านมา แม้ว่าธุรกิจร้านกาแฟจะแข่งขันสูง แต่ว่าในแต่ละแบรนด์ก็จะมีซิกเนเจอร์ มีเมนูยอดฮิต เราไม่เพียงแค่ขายกาแฟ แต่เราต้องทำการเก็บสถิติข้อมูลด้วยว่าในแต่ละพื้นที่นั้น ลูกค้าเป็นกลุ่มไหน แล้วแต่ละกลุ่มชอบทานเมนูอะไร ขณะเดียวกันเราก็ต้องรู้กระแสด้วยว่า ปัจจุบันคนกำลังนิยมอะไร อย่างในช่วงที่มัทฉะขาดตลาด เราถึงรู้ว่ามันเป็นกระแสที่คนนิยมดื่มมาก เราก็เพิ่มเมนู “มัทฉะ” ใหม่เข้ามาเสริม
หรืออย่างใจกลางเมือง เราพบว่าลูกค้าชอบสั่ง “อเมริกาโน่เย็นไม่หวาน” มันทำให้เรารู้ว่าพฤติกรรมของลูกค้าแต่ละพื้นที่แตกต่างกันอย่างไร และนำไปสู่การเพิ่มเมนูอาหารเช้าเข้าไปด้วย ส่วนในพื้นที่ทั่ว ๆ ไปลูกค้ามักสั่ง “ชาไทยหวานน้อย” และที่ยอดฮิตอีก 1 เมนูของเรา คือ “โกโก้เย็น” ทั้ง 4 เมนูถือว่าเป็นที่สุดของร้านอินทนิล และยังคงสร้างรายได้มาตลอด ตอนนี้เรามีสาขาของอินทนิลกว่า 1,000 แห่ง ปี 2568 เราตั้งเป้าให้ได้ 1,400 แห่ง เราไม่ได้จำกัดแค่ในปั๊ม มันจะเกิดขึ้นนอกปั๊มมากขึ้น เราทำมาตั้งแต่ปีที่แล้ว ขยายไปตามอาคารที่เป็นออฟฟิศ โรงพยาบาล ศูนย์การค้า
การเพิ่มร้านค้า ร้านขายยา มันก็คือ การที่เราต้องหาสิ่งที่ตอบโจทย์คนใช้บริการเข้ามาให้มากที่สุด ล่าสุดเราเพิ่ม “ตลาดสดชื่น” เป็นโมเดลที่เราเพิ่มเข้ามาใหม่ ซึ่งจะเป็นตลาดที่มีถึง 80 ร้านค้า ตอนนี้เราเริ่มที่สาขาศรีนครินทร์ เป็นตลาดที่เปิดในปั๊ม นอกจากนี้ เราก็มีที่เปิดในตัวเมืองหัวหิน เป็นร้านอาหารไทยสไตล์ฟิวชั่น “The Chlorophyll @ Hua Hin” ซึ่งเป็นไลฟ์สไตล์มอลล์แห่งแรกของบางจาก รองรับกลุ่มนักท่องเที่ยว ซึ่งแต่ละโมเดลมันจะต้องเหมาะสมกับแต่ละพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็นร้านค้า คราฟต์ หรือแม้แต่สาขาที่มีบริการล้างรถ
นอกจากนี้ การแข่งขันเพื่อดึงใจลูกค้า มันคงไม่ใช่แค่ว่าคุณมีเมนูอะไร บริการอะไร แต่เรื่องที่ต้องมีเข้ามาเสริมด้วยคือ สิทธิประโยชน์ที่คืนให้ลูกค้า การสะสมแต้มมีการแข่งขันดุมากระดับหนึ่ง อย่างเรื่องที่เป็นสมาชิกลูกค้ากรีนไมลส์ เรามีแอปพลิเคชั่นตัวใหม่ มีกิจกรรมที่ให้ลูกค้าเล่นเพื่อสะสมแต้มและนำมาใช้แลก มีทั้งในรูปแบบของเงินสด ส่วนลด แลกซื้อ ที่สำคัญ ปีนี้เราจัดกลุ่มเมมเบอร์และจะมีเรื่องการบริจาคแต้มให้กับ 20 มูลนิธิ สิ่งเหล่านี้ เรารู้ว่าทุกคนก็ทำ มันจะต่างกันตรงที่ลูกเล่นใครมากกว่ากัน เราถึงบอกว่าการแข่งขันในธุรกิจ Nonoil มันก็ยังดุเดือดไม่แผ่วลง
หันมาที่เรื่องการให้บริการ เราก็เป็นอีกรายที่รับพนักงงานที่ทุพพลภาพ พิการ ผู้สูงอายุ นักเรียน เข้ามาทำงานในปั๊ม เราเริ่มมานานแล้ว มันคือนโยบายด้านสังคมที่บางจากไม่เคยละเลย เพียงแค่เราดูลักษณะงานที่เหมาะสมกับเขา เช่น พนักงานเติมน้ำมัน ก็ต้องมีร่างกายที่ไม่เป็นอุปสรรคมากนัก หรือจะเป็นนักเรียนในช่วงปิดเทอม ตอนนี้ก็จะเห็นมากหน่อย เพราะเป็นช่วงปิดเทอมพอดี เราให้นักเรียนเหล่านี้ ทำแบบพาร์ตไทม์ ในอัตราค่าแรงที่เท่ากับคนทั่วไป
เรื่องมาตรฐานของปั๊มก็สำคัญ ล่าสุดทางกรมการค้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ ส่งเจ้าหน้าที่เข้ามาตรวจหัวจ่ายเชื้อเพลิงมาตรฐาน เพื่อให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าได้รับน้ำมันถูกต้องตามมาตรฐาน มันเป็นอีกหนึ่งแนวทางในการรักษามาตรฐานของปั๊ม
เพราะมีการตรวจสอบความถูกต้องของหัวจ่ายน้ำมันอย่างสม่ำเสมอทุก 15 วัน เป็นระยะเวลา 6 เดือน เพื่อให้ได้การยกระดับเป็นสีเงิน และมีเป้าหมายจะยกระดับเป็นสีทอง ปัจจุบันผ่านมาตรฐานระดับสีเงินแล้ว 529 สาขา เป็นแบรนด์สถานีบริการน้ำมันที่ได้รับการรับรองมากที่สุด
