मुंबई : केंद्रीय प्रत्यक्ष कर मंडळाने (CBDT) दीर्घ प्रतीक्षेनंतर अखेर आयटीआरचा फॉर्म १ आणि फॉर्म ४ जारी केला आहे. हे फॉर्म आयटीआर आर्थिक वर्ष २०२४-२५ म्हणजेच कर निर्धारण वर्ष २०२५-२६ साठी आहेत. आयटीआर-१ आणि आयटीआर-४ च्या अधिसूचनेनंतर आता उर्वरित फॉर्म देखील लवकरच अधिसूचित केले जातील अशी अपेक्षा आहे. नवीन आयटीआर फॉर्ममध्ये मोठे बदल झाले आहेत. यापूर्वी आयटीआर-१ मध्ये भांडवली नफा कर दाखवण्याची तरतूद नव्हती. आता नवीन दुरुस्तीनंतर सूचीबद्ध इक्विटी शेअर्स आणि इक्विटी म्युच्युअल फंडांच्या विक्रीतून दीर्घकालीन भांडवली नफा होत असेल, तर आयटीआर-१ चा वापर कर विवरणपत्र भरण्यासाठी करता येईल. पूर्वी, भांडवली नफ्याच्या बाबतीत, करदात्यांना आयटीआर-२ फॉर्म भरावा लागत असे. आयटीआर-१ फॉर्ममध्ये इक्विटीमधून दीर्घकालीन भांडवली नफ्याचा समावेश वगळता कोणताही महत्त्वपूर्ण बदल नाही. आयटीआर-१ कोण वापरू शकते?अ) ५० लाख रुपयांपर्यंत उत्पन्न असलेल्या निवासी व्यक्तीब) पगार, एका घराची मालमत्ता, व्याज यासारख्या इतर स्रोतांमधून मिळणारे उत्पन्नक) सूचीबद्ध इक्विटी आणि म्युच्युअल फंडांच्या विक्रीतून होणारा १.२५ लाख रुपयांपर्यंतचा दीर्घकालीन भांडवली नफा.ड) ५ हजार रुपयांपर्यंत शेती उत्पन्न या परिस्थितीत आयटीआर-1 वापरू शकणार नाही.घराच्या मालमत्तेच्या विक्रीतून किंवा सूचीबद्ध इक्विटी आणि इक्विटी म्युच्युअल फंडांच्या विक्रीतून उद्भवणाऱ्या अल्पकालीन भांडवली नफ्याच्या बाबतीत दीर्घकालीन भांडवली नफा दाखवण्याची तरतूद असली तरी, काही विशिष्ट परिस्थितीत रिटर्न भरण्यासाठी आयटीआर-1 फॉर्म वापरता येणार नाही. याशिवाय, कोणी एखाद्या कंपनीत संचालक असेल किंवा त्याने सूचीबद्ध नसलेल्या कंपनीच्या इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक केली असेल किंवा कलम १९४एन अंतर्गत टीडीएस कापला गेला असेल किंवा ईएसओपीवरील कर पुढे ढकलला गेला असेल किंवा देशाबाहेर कोणतीही मालमत्ता असेल तर तो आयटीआर-१ फॉर्म वापरू शकणार नाही. आयटीआर-४ कोण वापरू शकते?आयटीआर-४ चा वापर कलम ४४एडी, ४४एडीए किंवा ४४एई अंतर्गत व्यवसाय आणि व्यवसायातून उत्पन्न असलेल्या व्यक्ती, निवासी व्यक्ती, एचयूएफ आणि फर्म (एलएलपी व्यतिरिक्त) ज्यांचे उत्पन्न ५० लाख रुपयांपर्यंत आहे आणि कलम ११२ए अंतर्गत १.२५ लाख रुपयांपर्यंत दीर्घकालीन भांडवली नफा आहे अशा व्यक्ती करू शकतात. कोण आयटीआर-४ फॉर्म वापरू शकणार नाहीतुम्ही एखाद्या कंपनीत संचालक असाल किंवा तुम्ही सूचीबद्ध नसलेल्या कंपनीच्या इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक केली असेल किंवा ESOP वर कर स्थगित केला असेल किंवा तुमचे कृषी उत्पन्न ५,००० रुपयांपेक्षा जास्त असेल किंवा तुमची देशाबाहेर कोणतीही मालमत्ता असेल तर तुम्ही आयटीआर -४ फॉर्म वापरू शकणार नाही.