भारतात पेट्रोल पंप व्यवसाय सुरू करणे ही एक आकर्षक आणि दीर्घकालीन फायदेशीर संधी असू शकते. वाढत्या वाहनांची संख्या आणि इंधनाची सतत मागणी यामुळे इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन (आयओसी), भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (बीपीसीएल) आणि हिंदुस्तान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (एचपीसीएल) सारख्या तेल विपणन कंपन्यांशी डीलरशिप घेण्याचे अनेक उद्योजकांचे स्वप्न आहे. परंतु हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किती किंमत, कोणती प्रक्रिया आणि किती कमिशन उपलब्ध आहे? या, या लेखात आम्हाला हे एका सोप्या आणि मनोरंजक मार्गाने समजले आहे जेणेकरून आपण आपले स्वप्न प्रत्यक्षात बदलू शकाल.
पेट्रोल पंप सुरू करण्याचा पहिला प्रश्न आहे की त्याची किंमत किती असेल. किंमत, भू -आकार आणि पायाभूत सुविधांची आवश्यकता यासारख्या अनेक घटकांवर किंमत अवलंबून असते. जर आपल्याला शहरात भारतीय तेल किंवा बीपीसीएल सारख्या ब्रँड पेट्रोल पंप उघडायचा असेल तर आपल्याला कमीतकमी 25 लाख ते 50 लाख रुपयांची आवश्यकता असू शकते. ग्रामीण भागात ही किंमत 15 लाख ते 30 लाखांपर्यंत असू शकते. यात जमिनीची किंमत (आपल्याकडे स्वतःची जमीन नसल्यास), पंपचे बांधकाम, टाकीची किंमत आणि डिस्पेंसर मशीन आणि परवाना फी समाविष्ट आहे. उदाहरणार्थ, शहरी भागात ग्रामीण भागात 800-1200 चौरस फूट जमीन आणि 1200-1515 चौरस फूट जमीन आवश्यक आहे. तसेच, आपल्याला कार्यरत भांडवलासाठी अतिरिक्त 10-15 लाख रुपये ठेवावे लागतील, जेणेकरून कर्मचारी पगार आणि इंधन स्टॉक खर्च यासारख्या सुरुवातीच्या खर्चाची पूर्तता केली जाऊ शकते.
पेट्रोल पंप मालकांना प्रत्येक लिटर इंधन विक्रीवर एक विशिष्ट कमिशन मिळते. अलीकडे, ऑक्टोबर 2024 मध्ये, भारतीय तेल कॉर्पोरेशन (आयओसी) आणि इतर ओएमसींनी डीलर कमिशनमध्ये वाढ जाहीर केली. आता पेट्रोलवर प्रति लिटर 65 पैस आणि डिझेलवर 44 पैसे कमिशन आहे. याव्यतिरिक्त, डीलर्सना प्रति किलोलिटर 1,868.14 रुपये आणि विक्री किंमतीच्या 0.875% अतिरिक्त कमिशन मिळते. सात वर्षांनंतर ही वाढ झाली, ज्याचे ऑल इंडिया पेट्रोलियम डीलर्स असोसिएशनचे अध्यक्ष अजय बन्सल यांनी स्वागत केले. तथापि, काही विक्रेते म्हणतात की वाढत्या ऑपरेशनल खर्चामुळे आणि इलेक्ट्रिक वाहनांच्या लोकप्रियतेमुळे (ईव्हीएस) नफा अजूनही कमी आहे. तथापि, दररोज 10,000-20,000 लिटर इंधन विकणारा सरासरी शहरी पेट्रोल पंप दररोज 15,000 ते 60,000 रुपये मिळवू शकतो.
पेट्रोल पंप सुरू करण्यासाठी आपण प्रथम आयओसी, बीपीसीएल किंवा एचपीसीएल सारख्या तेल कंपन्यांकडून डीलरशिपसाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे. यासाठी, आपल्याला त्यांच्या अधिकृत वेबसाइटवर उपलब्ध फॉर्म भरावा लागेल. अर्जासह आपल्याला आपली जमीन कागदपत्रे, आर्थिक स्थिती आणि वैयक्तिक माहिती द्यावी लागेल. पुढे, आपल्याला खालील परवाने आणि मंजुरी घ्यावी लागेल:
स्थानिक नगरपालिका महामंडळाचा व्यापार परवाना: आपला व्यवसाय स्थानिक नियमांचे पालन करतो याची खात्री देते.
अग्निसुरक्षा मान्यता: पेट्रोल पंपमधील आगीपासून संरक्षण करणे अनिवार्य आहे.
पर्यावरणाची मंजुरी: प्रदूषण नियंत्रण मंडळाकडून मान्यता घ्यावी लागेल.
स्फोटक परवाना: इंधन साठवणुकीसाठी हे आवश्यक आहे.
या व्यतिरिक्त, आपल्याला पेट्रोल पंपसाठी पायाभूत सुविधा तयार कराव्या लागतील, जसे की टाक्या, डिस्पेंसर आणि सुरक्षा उपकरणे. एकदा सर्व मंजुरी मिळाली की कंपनी आपल्याशी डीलरशिपशी तडजोड करेल. या प्रक्रियेस 6 महिने ते एक वर्ष लागू शकते.
पेट्रोल पंप व्यवसायातही अनेक आव्हाने आहेत. उदाहरणार्थ, लुधियानामधील पेट्रोल पंप मालक 2024 मध्ये कमिशन वाढविण्याच्या मागणीत संपावर गेले. ऑपरेटिंग खर्च वाढत असताना सात वर्षांत कमिशनमध्ये कोणतीही वाढ झाल्याची तक्रार त्यांनी केली. याव्यतिरिक्त, इलेक्ट्रिक वाहनांची वाढती लोकप्रियता पारंपारिक इंधनाच्या मागणीवर परिणाम करीत आहे. तथापि, या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी डीलर्स सुविधा स्टोअर्स, कार वॉश किंवा ऑटोमोटिव्ह अ‍ॅक्सेसरीज यासारख्या अतिरिक्त सेवा विक्रीस प्रारंभ करू शकतात. नायरा एनर्जीसारख्या कंपन्या त्यांचे नेटवर्क देखील वाढवत आहेत आणि नवीन विक्रेत्यांसाठी संधी निर्माण करीत आहेत.
पेट्रोल पंप व्यवसायाची मागणी करून भारतातील वाहनांची संख्या, विशेषत: रॉयल एनफिल्ड क्लासिक, 350०, टीव्ही अपाचे आरटीआर १ 160० आणि मारुती सुझुकी स्विफ्ट मागणी. याव्यतिरिक्त, केंद्र सरकारच्या पंतप्रधान उज्जवाला योजनेसारख्या योजना आणि हार्दीपसिंग पुरी सारख्या नेत्यांची धोरणे इंधन क्षेत्राला प्रोत्साहन देत आहेत. जर आपण योग्य ठिकाणी पेट्रोल पंप उघडला आणि त्यास व्यवस्थित व्यवस्थापित केले तर ते केवळ आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर ठरणार नाही तर आपल्याला सामाजिकदृष्ट्या आदर देखील देईल.
पेट्रोल पंप उघडणे ही एक मोठी गुंतवणूक आणि मेहनत आहे, परंतु योग्य योजना आणि व्यवस्थापनासह आपल्यासाठी ही एक सुवर्ण संधी असू शकते. भारतीय तेल, बीपीसीएल आणि एचपीसीएल सारख्या मोठ्या ब्रँडशी संपर्क साधून आपण हा व्यवसाय नवीन उंचीवर घेऊ शकता. जर आपण या क्षेत्रात प्रवेश करण्याचा विचार करीत असाल तर आज या कंपन्यांच्या वेबसाइटला भेट देऊन अनुप्रयोग प्रक्रिया सुरू करा. आपले स्वप्न प्रत्यक्षात बदलण्याची ही योग्य वेळ आहे!
