भूषण ओक - शेअर बाजार विश्लेषक

बनारस हॉटेल्स लि. ही १९७१ मध्ये स्थापन झालेली, टाटा समूहाच्या द इंडियन हॉटेल्स या कंपनीची उपकंपनी आहे. ती वाराणसीतील ताज गँजेस, नादेसर पॅलेस आणि महाराष्ट्रातील गोंदिया येथील जिंजर हॉटेल अशी तीन हॉटेल चालवते. ताज हा भारतीय हॉटेल उद्योगक्षेत्रातील एक प्रतिष्ठित ब्रँड आहे. कंपनीच्या तिन्ही हॉटेलमध्ये मिळून सध्या १७८ खोल्या आहेत आणि ताज गँजेस या हॉटेलमध्ये आणखी १०० खोल्यांचे बांधकाम सुरू असून, त्या २०२५-२६ या आर्थिक वर्षाच्या तिसऱ्या तिमाहीपर्यंत उपलब्ध होतील.

देशात सध्या धार्मिक पर्यटनक्षेत्रात वेगाने वाढ होत आहे. बनारस अर्थात वाराणसी किंवा काशी म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या तीर्थक्षेत्राला हजारो भाविक दरवर्षी भेट देतात. अयोध्या आणि प्रयागराज येथील त्रिवेणी संगम ही ठिकाणे येथून दोनशे किमीच्या अंतरात असल्याने पर्यटकांची आकर्षण केंद्रे आहेत. ही सर्व ठिकाणे लखनौपासून फार दूर नसल्याने हॉटेल व्यवसायाला या शहरांमध्ये चांगले भविष्य आहे. कंपनीची वाराणसी येथील हॉटेल वर्षभर जवळजवळ ६५-७० टक्के भरलेली असतात आणि यासाठी मागणी वाढती आहे.

आर्थिक आकडेवारी

कंपनीची विक्री आणि निव्वळ नफा गेल्या तीन वर्षांमध्ये अनुक्रमे ४० टक्के आणि ९७ टक्के चक्रवाढ दराने वाढले आहेत. त्याबरोबरच कंपनीचे कार्यचालन मार्जिन गेल्या दोन वर्षांत ४४ टक्क्यांपर्यंत वाढले आहे. कंपनी कर्जमुक्त आहे आणि या वर्षीचा ‘आरओसीई’ ३७.३ टक्के म्हणजे उत्तम आहे. कंपनीचे ‘आरओआयआयसी’ गुणोत्तरही ८६ टक्के म्हणजे खूप उत्तम आहे. कंपनीची खेळत्या भांडवलाची गरज जवळजवळ शून्य आहे. कंपनीच्या १९५ कोटी रुपयांच्या ताळेबंदावर एकूण मालमत्तेच्या ९० कोटी रुपये रोकड आहे म्हणजे ताळेबंद मजबूत आहे. कंपनीची गेल्या पाच वर्षांची सरासरी रोकड आवक, कार्यचालन नफ्याच्या ७९ टक्के म्हणजे उत्तम आहे. कंपनी नियमित लाभांश देते.

मूल्यांकन कंपनीचे बाजारमूल्य १२९७ कोटी रुपये असून, हा शेअर सध्या ३० या पीई गुणोत्तराला उपलब्ध आहे, जे जवळजवळ २९.५ या पाच वर्षांच्या सरासरीइतकेच आहे. पीईजी ०.९४, अॅसेट टर्न ०.७७, ईव्ही ईबिटा गुणोत्तर १८.८ असे इतर आकडे वाजवी आहेत. प्राइस बुक व्हॅल्यू आणि प्राइस सेल्स ही गुणोत्तरे अनुक्रमे ७.५ आणि ९.६ आहेत. ती थोडी जास्त आहेत. पिट्रोस्की स्कोअर सात म्हणजे उत्तम आहे. या कंपनीच्या मुक्त रोकड आवक रकमेत (फ्री कॅश फ्लो) गेल्या तीन वर्षांमध्ये १६ टक्के चक्रवाढ झाली आहे. ‘डीसीएफ’ पद्धतीनुसार पुढील पाच वर्षांसाठी मुक्त रोकड आवक रकमेत २० टक्के वाढ धरली, तरी कंपनीचे आंतरिक मूल्य १०,६४० रुपये येते, जे सध्याच्या भावापेक्षा सात टक्क्यांनी जास्त आहे. नव्या खोल्या वापरात आल्यावर नफ्यात घसघशीत वाढ होण्याचा अंदाज आहे.

बनारस हॉटेल्स लि. ही एक वेगवान वाढ देणारी उत्तम कंपनी असून, धार्मिक पर्यटन क्षेत्रातील वाढ लक्षात घेता ती अशीच प्रगती करेल यात शंका नाही. गुंतवणूकदारांनी या कंपनीचा सद्यस्थितीत गुंतवणुकीसाठी अवश्य विचार करावा.