เดี่ยวด้านใน คือ งานศิลปะ ดิ่งลึกสู่ ‘ลอส อิน ดมแลนด์’ นิทรรศการของ ‘โน้ส อุดม’ 

พร้อมไหมที่จะเปิดประตูท่องไปในดินแดนลับๆ สัมผัสอารมณ์แห่งสุนทรียะ ผจญภัยกับนิทรรศการศิลปะที่จะพาใจล่องลอยผ่านสีสัน พื้นผิว และจินตนาการ ของ “โน้ส อุดม แต้พานิช” ในดินแดน “ลอส อิน ดมแลนด์” (Lost in DOMLAND) ‘หลงทาง’ ในโลกที่เป็นเหมือน ‘แดนของ DOM’ ภูมิใจนำเสนอโดย เทรนดี้ แกลเลอรี่ ที่ ‘งานนี้ไม่ได้ชวนมาฟัง ไม่ได้ชวนมาดม แต่ชวนมาดู’ ณ The Pinnacle Hall ชั้น 8 ไอคอนสยาม

ใครที่เติบโตมากับเดี่ยวไมโครโฟนไม่มีทางที่จะไม่รู้จัก “โน้ส-อุดม แต้พานิช” นักเล่าเรื่อง บอกเล่าเรื่องราวชีวิตบนเวที เพื่อเรียกเสียงหัวเราะ ซึ่งเขาเคยเปรียบเปรยว่ามันเหมือนการสวมใส่ชุดมาสคอต เพื่อส่งมอบความสุข ความสนุกสนาน แม้ภายใต้มาสคอตจะร้อน แต่มาสคอตตัวนั้นก็ไม่บ่น คงความสดใส เฮฮา ร่าเริงกับผู้คนที่พบเจอเสมอ แต่เมื่อถอดมาสคอต และก้าวลงจากเวที อุดมคือผู้หลงใหลในการทำงานศิลปะ ศิลปะสำหรับอุดมจึงเป็นเสมือนภาษาที่เขาไว้ใช้สื่อสารกับตัวเอง ไม่ว่าจะพบเจอกับเรื่องราวดีหรือร้าย เขาก็เลือกที่จะทำงานศิลปะเพื่อถ่ายทอดความรู้สึกเหล่านั้น

จึงเป็นที่มาของ ‘เดี่ยวด้านนอกคือสแตนด์อัพคอมเมดี้ เดี่ยวด้านในคือการทำงานศิลปะ’

นิทรรศการ “ลอส อิน ดมแลนด์” คือ ประตูที่อุดมอนุญาตให้เราเข้าไปสู่โลกภายในของเขา ที่เต็มไปด้วยความอึกทึกของวัยเด็กและความเงียบงันของใจผู้ใหญ่ โดยงานศิลปะนับพับชิ้นที่ปรากฏในนิทรรศการนี้ มิได้ถูกสร้างเพื่ออธิบายอะไร แต่ถูกทำขึ้นเพื่อเข้าไปอยู่กับความรู้สึก ที่บางครั้งก็ไม่มีคำอธิบายใดจำแนกได้ อุดมทำงานศิลปะเหล่านี้สม่ำเสมอต่อเนื่องมามากกว่า 30 ปี ทำในวันปกติธรรมดาที่ไม่มีใครดู ไม่มีเสียงปรบมือ ไม่มีเวที และไม่มีบทพูด มองงานศิลปะเป็นเหมือนการเขียนบันทึกประจำวันเพื่อเป็นการบันทึกช่วงเวลา และความรู้สึกที่เกิดขึ้น

การเริ่มต้นผจญภัยใน “ดมแลนด์” จะพบกับ ‘น้าดม’ ประติมากรรมสูง 6 เมตรที่ยืนต้อนรับอยู่กลางห้อง รายล้อมด้วยลูกโป่งจำนวนมาก ชวนให้นึกถึงบรรยากาศในวัยเด็กที่ทั้งคึกคักและอ่อนโยน จากนั้นเข้าสู่ห้องสเก็ตช์ที่เต็มไปด้วยภาพร่าง เหมือนได้เดินเข้าไปในหัวของศิลปิน เห็นกระบวนการคิด จินตนาการ และเสียงเล็กๆ ที่เขาเคยบอกกับตัวเองไว้ในวันที่ไม่มีใครได้ยิน หรือแม้กระทั่งความรู้สึกที่ปะทะกับสิ่งรอบข้าง ห้องนี้จึงเปรียบเสมือน ‘ห้องคลังแห่งความคิด’

การผจญภัยในห้องถัดมา จะก้าวสู่ห้องผลงานที่เสมือน ‘ห้องแห่งกาลเวลา’ พาย้อนกลับไปในผลงานศิลปะที่อุดมทำไว้ตลอดสามทศวรรษ ถ้าสังเกตให้ดีจะเห็นถึงคาแรกเตอร์ของอุดมที่สื่อถึงอารมณ์ ที่ไม่ได้โตไปตามอายุของเขา เพราะฉะนั้นวิธีการถ่ายทอดศิลปะจึงไม่จำเป็นต้องเป็นรูปเสมือนจริง หรือเรียลลิสติก (Realistic) เสมอไป สามารถเป็นเส้นง่ายๆ มีสีสันสดใส ไม่ต้องยึดติดกับทฤษฎี คล้ายกับศิลปะบำบัด จินตนาการผ่านผลงานได้อย่างเต็มที่ จึงสอดคล้องกับการผจญภัย ‘ดมแลนด์’ ในครั้งนี้

เมื่อความรู้สึกถูกแปรเป็นรูปทรง ‘สัตว์ประหลาดบนสายพาน’ ประติมากรรมเหล็กที่เคลื่อนตัวช้าๆ ออกจากอุโมงค์ราวกับมาจากอีกมิติ เลื่อนผ่านหน้าผู้ชมอย่างเงียบงัน เหมือนอารมณ์บางอย่างที่เคยแวะเวียนเข้ามาแล้วจางหายไป เราอาจจะเคยเห็นผลงานศิลปะที่นิ่งอยู่ในตู้ ติดอยู่ตามผนัง แต่ผลงานนี้ไม่เป็นเช่นนั้น มีฟังก์ชันการทำงานที่มีเสน่ห์ คล้ายกับร้านอาหารซูชิที่ให้ผู้ชมคิดตามว่า อุดมจะเสิร์ฟอะไร มนุษย์มีความรู้สึกหลากหลายอย่างไร เราเห็นรูปทรงของผลงานเป็นอย่างไร

สิ่งเหล่านี้ถูกแปรค่าเป็นผลงานที่มีความหลากหลาย และอุดมเผยถึงแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์งานศิลปะว่ามาจากการไปประเทศอินเดีย ซึ่งอินเดียเป็นประเทศที่ไม่ได้สนใจในทฤษฎีสี ส่าหรีใดแห้งก็สวมใส่ อุดมจึงชอบการหลุดออกจากกรอบเรื่องทฤษฎีสี โดยสีที่ไร้ขอบเขตเหมือนกับการเสิร์ฟอาหารเมนูใหม่ ๆ ให้กับผู้ชมด้วยนั่นเอง

เดินทางมาสู่หนึ่งในไฮไลต์สำคัญของนิทรรศการ ‘ห้องเพื่อนเดี่ยว’ ห้องประติมากรรมไฟเบอร์ขนาดใหญ่ที่เต็มไปด้วยตุ๊กตาหน้าตาประหลาดพิกลพิการจำนวนมหาศาลจากเวทีเดี่ยว 13 ซึ่งครั้งนี้ไม่ได้แอบอยู่เป็นฉากหลัง แต่กลับมาให้ทักทายกันอย่างใกล้ชิด ให้เรามองสบตา ทบทวน และบางทีอาจค้นพบว่าในความไม่สมบูรณ์แบบของพวกเขา พื้นผิวที่ไม่ได้เรียบเนียน ก็คือเงาสะท้อนของเราเอง เพราะพวกเราทั้งหมดต่างไม่มีใครสมบูรณ์แบบ และถ้าเราย่อตัวลงจะทำให้อรรถรสในการรับชมน่าตื่นเต้นมากยิ่งขึ้น

เชื่อมต่อกันคือห้องที่เปรียบเสมือน ‘มอนสเตอร์โชว์’ อุดมเลือกนำเสนอผลงานด้วยแท่นหมุนคล้ายที่เราเคยเห็นในมอเตอร์โชว์ แต่ครั้งนี้ไม่ใช่โชว์เทคโนโลยีล้ำสมัย หากเป็นการโชว์นวัตกรรมทางความรู้สึก โดยรอบข้างคือไม้ปิงปองที่เปิดให้ผู้ชมโต้ตอบกับงานศิลปะได้อย่างเล่นสนุก ราวกับได้ตีปิงปองทางอารมณ์กับศิลปินทีละลูก ตัวละครที่อยู่ในไม้ปิงปอง เป็นทั้งตัวแทนของศิลปินเอง และศิลปินเพิ่มเติมเกินจริง (Surrealism)
อีกหนึ่งไฮไลต์ที่ไม่ควรพลาด คือ ‘ห้องคาไลโดสโคป’ (Kaleidoscope) ซึ่ง ‘Dom Dog’ ตัวแทนความรู้สึกของการเป็นอันเดอร์ด็อกที่อุดมรู้สึกติดตัวมาตลอด ถูกตีความใหม่ในโลกของแสงสะท้อนและภาพซ้อนซ้ำ เคลื่อนไหวไม่หยุดนิ่ง ราวกับจิตใจของศิลปินที่ยังตั้งคำถามกับตัวเองว่า เขาจะยืนอยู่อย่างไรในโลกยุคใหม่นี้ จากนั้นนิทรรศการจะพาเราสู่ ‘เทพทำใจ’ ประติมากรรมหัวกล้วยสูง 3 เมตร ที่ไม่ได้มีไว้ขอพร แต่มีไว้เตือนสติว่า “ชีวิตเป็นของเรา จะเลือกให้มันซับซ้อน หรือปล่อยให้มันง่าย”

ต่อด้วยสารคดีบทสนทนา 20 นาที ระหว่างอุดมและเอ๋ นิ้วกลม-สราวุธ เฮ้งสวัสดิ์ ที่จะเปิดมุมมองใหม่ให้กับการเข้าใจอุดมในแบบที่ลึกซึ้ง และก่อนจะก้าวออกจากการผจญภัยในดมแลนด์ เราจะได้สัมผัสห้องพรมสีชมพูละมุน ‘ดมสลีพ’ เป็นห้องที่ผ่อนคลาย ผลงานศิลปะใช้เทคนิคไหมพรม ทำให้พื้นผิวมีความนูนสูงนูนต่ำ และปิดท้ายด้วยห้องจัดแสดงภาพวาดขนาด 4 x 9 เมตร ที่ศิลปินตั้งใจกระโดดลงไปเล่นบนผืนผ้าใบขนาดยักษ์ เพราะบางทีการกลับมา ‘เล่น’ อีกครั้ง อาจเป็นรูปแบบเดียวของการเยียวยาโดยไม่ต้องใช้คำพูด และแค่นั้นก็อาจเพียงพอแล้ว สำหรับการใช้ชีวิต

จะเห็นได้ว่า สำหรับอุดมการทำงานศิลปะเหล่านี้ไม่ใช่การสร้างผลงาน แต่มันคือการหายใจอีกแบบหนึ่ง เป็นการเยียวยาในวันที่พูดไม่ออกบอกไม่ถูก เป็นเพื่อนสนิทที่สามารถแชร์เรื่องราวในส่วนลึกของจิตใจได้ เป็นการเล่นในวันที่โลกจริงอาจจะหนักเกินไป นี่ไม่ใช่การหลบหนีที่เดินทางออกไปข้างนอก แต่เป็นการเดินทางเข้าไปในความคิด ความทรงจำ หรือความเวิ้งว้างของตัวเอง

บางวันมันคือสมุดบันทึก บางวันมันคือสนามเด็กเล่น และหลายๆ วัน มันเป็นถ้ำหลบภัยเล็กๆ ที่เขาไม่จำเป็นต้องเรียกร้องความสนใจ ไม่จำเป็นต้องตลก ไม่จำเป็นต้องตอบคำถามอะไรทั้งนั้น

งานศิลปะของอุดมมีความเป็น “สุนทรียนิยม” ไม่ต้องยึดติดกับกฎ กติกา ความถูกต้อง เพราะคุณค่าที่แท้จริงของศิลปะ คือ การตอบสนองทางสุนทรียะที่มีต่อศิลปะ

“อุดมไม่ได้ทำศิลปะเพื่อรู้ แต่เขาทำศิลปะเพื่อจะอยู่ และนั่นอาจจะเพียงพอแล้วสำหรับการใช้ชีวิตแบบหนึ่ง”
ปลุกความเป็นเด็กในจิตวิญญาณให้ชีวิตกลับมามีรสชาติอีกครั้งในนิทรรศการ “ลอส อิน ดมแลนด์” ณ The Pinnacle Hall ชั้น 8 ไอคอนสยาม ตั้งแต่วันนี้ – 3 สิงหาคม 2568 สามารถซื้อบัตรได้แล้ววันนี้ที่ Counter Service All Ticket ในร้าน 7-Eleven ทุกสาขา หรือ www.allticket.com/event/lostindomland