โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ ถูกจัดอันดับ 1 ใน 5 สุดยอดองค์กรแห่งปีกลุ่มโรงพยาบาลรัฐ จากผลสำรวจปี 2023-2024 Thailand’s Most Admired Company โดยเปิดตัวเทคโนโลยีอัจฉริยะ “หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดสมอง” ที่แม่นยำสูงสุด พลิกโฉมการรักษา ก้าวข้ามขีดจำกัดการผ่าตัดสมอง ช่วยผู้ป่วยที่มีปัญหาเจ็บป่วยด้านสมอง

เรื่องสมองมีความซับซ้อนยิ่ง จะผิดพลาดไม่ได้ เทคโนโลยีการผ่าตัดสมองอย่างแม่นยำ ถือเป็นก้าวกระโดดที่สำคัญในวงการแพทย์ โดยเฉพาะด้านศัลยกรรมระบบประสาท ช่วยให้การรักษาเนื้องอกในสมอง โรคที่มีความเสี่ยงสูง ให้มีความปลอดภัยต่อผู้ป่วยและมีคุณภาพชีวิตที่ดีหลังการรักษา ภายใต้แนวคิด SMART BRAIN SURGERY “ผ่าตัดสมองแม่นยำด้วยเทคโนโลยีอัจฉริยะ” โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ นำเทคโนโลยีอัจฉริยะเข้ามาช่วย ถือเป็นศาสตร์การรักษาโรคเนื้องอกในสมองที่น่าสนใจ

ผศ.ป.นพ.ปโยธร เดชะรินทร์ รักษาการหัวหน้างานศัลยกรรมทั่วไป แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมระบบประสาทและรังสีร่วมรักษาระบบประสาท โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ กล่าวว่า โรคเนื้องอกหรือมะเร็งสมอง มีอัตราการเกิดค่อนข้างต่ำ พบได้ตลอดช่วงอายุ น้อยกว่า 1% ของมะเร็งสมองทั้งหมด หรือ 5.57 ต่อ 100,000 คนของประชากรในกลุ่มที่เป็นมะเร็งจากเซลล์สมองเองโดยตรง

แต่เนื่องจากอยู่บริเวณที่ควบคุมการทำงานในจุดสำคัญของร่างกาย หากมีรอยโรคบริเวณนี้อาจก่อให้เกิดความเสียหายที่รุนแรง เช่น พิการ หรือเสียชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องอย่างทันท่วงที โดยช่วงอายุที่พบบ่อยคือ กลุ่มที่มีอายุมากขึ้นหรือผู้สูงอายุ แต่ก็พบได้ในเด็กและวัยรุ่น ขึ้นอยู่กับชนิดของเนื้องอกหรือมะเร็งสมอง

“เนื้องอกในสมองที่พบบ่อยที่สุดคือ เนื้องอกของเยื่อหุ้มสมอง หรือที่เรียกว่า Meningioma โดยเนื้องอกชนิดนี้จะพบได้ในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ส่วนมะเร็งสมองพบบ่อยที่สุดคือ มะเร็งที่กระจายมาจากบริเวณอื่นของร่างกาย เช่น มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม เป็นต้น”

สำหรับเทคโนโลยีที่จะเข้ามาช่วยในการผ่าตัดนั้น ต้องมีประสิทธิภาพสูง ซึ่งภายในห้องผ่าตัดไฮบริดของอาคารกรมพระศรีสวางควัฒน โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ ประกอบด้วย

1.เครื่องเอกซเรย์ความละเอียดสูงแบบ 2 ระนาบ ใช้วินิจฉัยและรักษาโรคที่เกี่ยวกับหลอดเลือดของระบบประสาท รวมทั้งหลอดเลือดบริเวณอื่นของร่างกายด้วย

“เราสามารถตัดเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงบริเวณเนื้องอกนั้น ๆ และผ่าตัดนำเนื้องอกสมองออกได้ในคราวเดียวกัน ซึ่งมีประโยชน์ ลดการเสียเลือดระหว่างผ่าตัด และได้รับการรักษาในครั้งเดียว หลังผ่าตัดเสร็จยังสามารถสวนหลอดเลือด เพื่อตรวจสอบว่า จัดการความผิดปกติได้ทั้งหมด 100% หรือไม่”

2.กล้องผ่าตัดกำลังขยายสูง เป็นรุ่นใหม่ล่าสุด ถือเป็นเครื่องแรกของประเทศไทย ที่ใช้ในการผ่าตัดโรคทางสมองได้หลายประเภท โดยเฉพาะงานที่ต้องการความละเอียดสูง มีความซับซ้อนของกายวิภาค

3.อุปกรณ์อื่น ๆ ที่มีภายในห้องผ่าตัด อาทิ เครื่องตรวจวัดเส้นประสาทหรือระบบประสาท เครื่องอัลตราซาวนด์ที่ใช้ในการดูดสลายเนื้องอกหรือมะเร็งของสมอง เครื่องนำวิถี (เนวิเกเตอร์) สามารถช่วยในการระบุตำแหน่งของเนื้องอกสมองหรือรอยโรคทางระบบประสาทต่าง ๆ ได้อย่างแม่นยำ เปรียบเสมือน GPS ของรถยนต์ นอกจากนี้ยังมีอุปกรณ์ช่วยผ่าตัดอื่น ๆ เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่ดีที่สุด

“การผ่าตัดแม่นยำด้วยเทคโนโลยีอัจฉริยะในห้องผ่าตัดไฮบริดคือ การส่งต่อความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่พัฒนารวดเร็วในปัจจุบันไปยังผู้ป่วย ให้เกิดผลการรักษาที่ดีที่สุดกับผู้ป่วย ไม่เกิดภาวะแทรกซ้อน การผ่าตัดจะทำสำเร็จได้ ศัลยแพทย์ต้องศึกษาหาความรู้อย่างสม่ำเสมอ ควบคู่ไปกับการฝึกฝน และพัฒนาการผ่าตัดด้วยเครื่องมือที่ทันสมัยอย่างต่อเนื่อง” ผศ.ป.นพ.ปโยธรกล่าว

นพ.พงศกร พงศาพาส แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมระบบประสาท เสริมว่า ส่วนการฟื้นตัวและการปรับตัวของผู้ป่วยหลังผ่าตัด ไม่ใช่เรื่องยาก เพราะใช้เวลารักษาไม่เกิน 2 สัปดาห์แผลก็หายเป็นปกติ แต่ในคนไข้เนื้องอกสมองบางส่วนจะมีภาวะการทำงานสมองไม่หายเป็นปกติ อาจมีอาการอ่อนแรง ช่วยเหลือตัวเองได้ไม่เต็มที่

ในส่วนนี้ต้องอาศัย 3 ส่วนคือ ความตั้งใจของผู้ป่วยในการทำกายภาพ การให้กำลังใจ และการดูแลของญาติ โดยมีทีมพยาบาลคอยดูแลด้านการจ่ายยา นัดหมาย ติดตามผล เพื่อให้การฟื้นตัวเป็นปกติ

สิ่งที่ท้าทายที่สุดในการรับมือกับเนื้องอกในสมองคือ ความคาดหวังผล หลังการรักษา เพราะไม่ว่าเนื้องอกชนิดไหน ทั้งผู้ป่วย ญาติ ทีมแพทย์ และพยาบาล ล้วนต้องการให้ผู้ป่วยหายจากโรคและไม่เกิดภาวะแทรกซ้อน เพื่อให้ผลลัพธ์ออกมาดีที่สุดสำหรับคนไข้