‘नीट’ परीक्षेचा निकाल नुकताच जाहीर झाला. विद्यार्थ्यांना त्यांचे गुण व मेरिट रँक मिळालेले आहेत. या प्रक्रियेतील प्रत्येक टप्पे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. ‘नीट’च्या माध्यमातून एमबीबीएस, बीडीएस, आयुष, बीपीटीएच, बीओटीएच, बीएएसएलपी, बीपी अँड ओ, बीएनवायएस इ. अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश मिळतो.

‘नीट’ प्रवेश प्रक्रियेमध्ये अखिल भारतीय कोटा, राज्य कोटा आणि आयुष अभ्यासक्रमांसाठी स्वतंत्र नोंदणी असे पर्याय असतात.

पहिला टप्पा : कौन्सिलिंगसाठी नोंदणी करणे

एमबीबीएस व बीडीएस प्रवेशासाठी दोन प्रकारची कौन्सिलिंग प्रक्रिया असते.

१. ऑल इंडिया कोटा कौन्सिलिंग : ही प्रक्रिया मेडिकल कौन्सिल कमिटी (एमसीसी)द्वारे घेतली जाते आणि ती केंद्रशासित विद्यापीठे व पंधरा टक्के सरकारी महाविद्यालयांच्या जागांसाठी असते. एम्स, जीपमर, एएफएमसी, बीएचयु, एएमयु, डीम्ड विद्यापीठांचे १०० टक्के प्रवेशही ‘एमसीसी’ प्रक्रियेद्वारेच होतात. खूप चांगले गुण असणारे व डीम्डसाठी जाणारे विद्यार्थी या प्रक्रियेत भाग घेऊ शकतात.

२. राज्य कोटा कौन्सिलिंग : ही प्रक्रिया महा सीईटीद्वारे आयोजित केली जाते आणि पंच्याऐंशी टक्के राज्यातील शासकीय व खासगी महाविद्यालयांच्या जागांसाठी असते. विद्यार्थ्यांनी यासाठी ऑनलाइन अर्ज भरून शुल्क भरावे लागते. स्कॅन डॉक्युमेंट अपलोड झाल्यानंतर कागदपत्रांची पडताळणी ऑनलाइन पद्धतीत केली जाते. स्टेट मेरिट लिस्ट नंबर मिळाल्यानंतर पसंतीक्रम (चॉइस फिलिंग) नोंदवावे लागतात.

बीएएमएस, बीएचएमएस (आयुष) प्रवेशासाठी तीन प्रकारच्या कौन्सिलिंग प्रक्रिया असतात. ऑल इंडिया आयुष कौन्सिलिंग कमिटी द्वारे सेंट्रल युनिव्हर्सिटी, १५ टक्के ऑल इंडिया गव्हर्नमेंट कॉलेज कोटा व डीम्डसाठी घेतली जाते. महा सीईटी पोर्टलवर दोन प्रक्रियेद्वारे १५ टक्के महाराष्ट्रातील प्रायव्हेट कॉलेजचा ऑल इंडिया कोटा व ८५ टक्के स्टेट कोटा (खासगी व शासकीयसाठी) अशा दोन वेगवेगळ्या लिंक्स असतात.

बीपीटीएच, बीओटीएच, बीएएसएलपी, बीपी अँड ओ, बीएनवायएस या सगळ्या कोर्सेसची प्रवेश प्रक्रिया महा सीईटी पोर्टलद्वारे ८५ टक्के स्टेट कोट्यासाठी होते. माफसू व वीसीआय कौन्सिलिंगद्वारे व्हेटर्नरीसाठी प्रवेश दिला जातो.

दुसरा टप्पा : राउंडद्वारे जागावाटप

महाराष्ट्रातील वैद्यकीय (एमबीबीएस/बीडीएस) प्रवेश प्रक्रियेतील फेऱ्या या चार किंवा त्यापेक्षा जास्त असू शकतात.

१. पहिली फेरी (राउंड १) : ऑनलाइन अर्जानुसार प्राथमिक निवड यादी जाहीर होते. ‘बेटरमेंट’च्या पर्यायाद्वारे वरील बाजूस असणारे पर्याय पुढच्या फेरीसाठी तपासले जातात.

२. दुसरी/तिसरी फेरी (राउंड २/३) : पहिल्या/दुसऱ्या फेरीत न मिळालेल्या किंवा रिक्त जागांसाठी संधी दिली जाते.

३. ऑनलाइन स्ट्रे व्हेकन्सी राउंड : महाविद्यालयीन स्तरावर उरलेल्या जागा या राउंडद्वारे भरल्या जातात.

टीप ः यामध्ये फेऱ्यांची संख्या बदलू शकते. अधिक जागा रिकाम्या राहिल्या तर अतिरिक्त मॉप-अप किंवा स्ट्रे व्हेकन्सी राउंड होऊ शकतो.

निष्कर्ष

‘नीट’ प्रवेश प्रक्रिया गुंतागुंतीची असली तरी योग्य माहिती, वेळेवर नोंदणी, सर्व कागदपत्रांची तयारी केली असल्यास ती यशस्वीपणे पार करता येते. ‘नीट’ परीक्षेपासून महाविद्यालय निवडीपर्यंत प्रत्येक टप्पा विद्यार्थ्याच्या भवितव्याला आकार देतो. योग्य मार्गदर्शन, मागील वर्षीच्या कट ऑफ व रँकचा अभ्यास, ‘नीट’द्वारे पर्यायी कोर्सेसमधील संधी, आरक्षणाचे नियम, कॉलेज व कोर्सच्या फी विषयीची माहिती, प्रवेश प्रक्रियेचा अभ्यास इत्यादीद्वारे ‘नीट’ नंतरची प्रवेश प्रक्रिया सुलभ करता येऊ शकते.