अमेरिकेने इराणच्या अणुस्थळांवर हल्ला केल्यानंतर इराणचे परराष्ट्रमंत्री अब्बास अरागची यांनी रशियाची राजधानी मॉस्कोचा दौरा केला. त्यांनी रशियन राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची भेट घेतली. या भेटीत अरागची यांनी अमेरिकेवर हल्लाबोल केला, तर रशियाने म्हटले की ते इराणच्या मदतीसाठी तयार आहेत. गेल्या तीन वर्षांपासून युद्धात अडकलेले रशियन राष्ट्राध्यक्ष पुतिन यांचे हे मोठे वक्तव्य आहे.

अरागची यांचा हा दौरा केवळ दोन्ही देशांमधील खोलवरच्या रणनीतिक संबंधांचे दर्शन घडवत नाही, तर हेही सूचित करते की इराण आता रशियाकडून लष्करी सहाय्य, विशेषतः प्रगत हवाई संरक्षण यंत्रणेची मागणी करू शकतो. अमेरिकेच्या ‘ऑपरेशन मिडनाइट हॅमर’ने इराणच्या फोर्दो, नतांज आणि इस्फहान यांसारख्या महत्त्वाच्या अणुस्थळांना लक्ष्य केले. त्यानंतर इराण आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावर समर्थन मिळवण्याच्या प्रयत्नात आहे.

वाचा: अमेरिकेचा इराणवरचा हल्ला फेल! जिथे बॉम्ब डागलले तिथे युरेनियमच नव्हतं; इराणच्या दाव्याने खळबळ

इराण आणि रशिया यांच्यातील सहकार्य गेल्या काही वर्षांत वाढले आहे. दोन्ही देश पश्चिमी निर्बंधांचा सामना करत आहेत, ज्यामुळे ड्रोन निर्मिती, उपग्रह तंत्रज्ञान आणि अणुऊर्जा यांसारख्या क्षेत्रांत ते एकमेकांच्या जवळ आले आहेत. 2022 मध्ये रशियाने युक्रेनवर हल्ला केल्यानंतर इराणने मॉस्कोला शाहेद ड्रोनचा पुरवठा केला होता. ज्याच्या बदल्यात रशियाने कथितपणे इराणला 10 कोटी डॉलरपेक्षा जास्त किंमतीचे सोने दिले.

इराण मागणार का S-400?

13 जून रोजी इस्रायलने इराणवर हल्ला केला होता. या हल्ल्यानंतर पुतिन यांनी प्रतिक्रिया देताना सांगितले की, इराणने कोणतीही मदत मागितली नाही. इस्रायल आणि अमेरिकेच्या हल्ल्याने इराणच्या हवाई संरक्षण यंत्रणेचा कमकुवतपणा उघड झाला. S-300 हवाई संरक्षण यंत्रणा आता जुनी झाली आहे आणि इस्रायली हल्ल्यांमध्ये ती मोठ्या प्रमाणात नष्ट झाली. असे मानले जाते की, अरागची रशियाकडून प्रगत S-400 संरक्षण यंत्रणेची मागणी करू शकतात. ही तीच संरक्षण यंत्रणा आहे जी भारत देखील वापरतो. जर रशियाने इराणला हे शस्त्र दिले, तर इस्रायलसाठी परिस्थिती कठीण होऊ शकते. इस्रायल जेव्हा इच्छा असेल तेव्हा इराणच्या हवाई क्षेत्रात घुसून हल्ला करतो, पण जर S-400 मिळाले तर इस्रायलची अवस्था ऑपरेशन सिंदूरच्या वेळी पाकिस्तानची झाली तशी होऊ शकते. तो सीमा ओलांडण्याची हिम्मतही करणार नाही.

रविवारी अमेरिकेच्या बॉम्बरने इराणवर हल्ला केला. रशियाने अमेरिकेच्या हल्ल्यांचा तीव्र निषेध केला असून, हा संयुक्त राष्ट्रांचा सनद आणि आंतरराष्ट्रीय कायद्याचा भंग असल्याचे म्हटले आहे. रशियन परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले, “एका सार्वभौम देशावर क्षेपणास्त्रे आणि बॉम्बने हल्ला करणे ही बेजबाबदारपणाची कृती आहे. विशेषतः ही कारवाई संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेच्या कायमस्वरूपी सदस्याने केल्याने हे अधिक चिंताजनक आहे.” तथापि, रशिया लष्करी हस्तक्षेप टाळत आहे.