การสำรวจผู้สูงอายุที่มีวัยเกิน 100 ปี กว่า 1,000 คน พบจุดร่วมที่ไม่มีใครคาดคิด ไม่ใช่เรื่องการกินอาหารหรือออกกำลังกาย
ความแตกต่างที่สำคัญที่สุดระหว่างมนุษย์กับสัตว์ นอกจากการคิดอย่างอิสระแล้ว ยังอยู่ที่ความสามารถในการควบคุมอารมณ์ของตัวเอง นี่คือเหตุผลที่คนโบราณมักพูดว่า "คนที่ยิ้มบ่อย ดูเด็กลงถึง 10 ปี"
คำถามนี้แต่ละคนต่างมีคำตอบแตกต่างกัน บ้างก็ว่าอาหารที่ดีต่อสุขภาพคือสิ่งสำคัญ บ้างก็เห็นว่าการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอสำคัญ บ้างว่าการรักษานิสัยที่ดีเป็นเรื่องหลัก และบางคนกลับมองว่าการเลี่ยงบุหรี่และเหล้าคือสิ่งที่สำคัญที่สุด
อย่างไรก็ตาม มีสิ่งหนึ่งที่มักถูกมองข้าม นั่นคือ "เรื่องจิตใจ"
หากสังเกตให้ดี คนสูงวัยที่มีอายุยืนยาวมักมีลักษณะเด่นคือ จิตใจที่ดีมาก มีความมั่นคงทางอารมณ์ หายากที่จะโกรธง่าย ยิ้มได้แม้ในทุกสถานการณ์ของชีวิต และยังเป็นที่รักของคนรอบข้าง
นี่คือข้อสรุปจากการสำรวจผู้สูงอายุวัย 100 ปี จำนวน 720 คนในเมืองเฉิงตู โดยคณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งเมืองเฉิงตู มณฑลเสฉวน ประเทศจีน และการวิจัยติดตามผลเป็นเวลา 3 ปี กับผู้สูงอายุ 700 คนของนักวิจัยชาวอเมริกัน
อันดับแรก การรักษาทัศนคติที่ดีช่วยเสริมระบบภูมิคุ้มกัน
ตามข้อมูลขององค์การอนามัยโลก (WHO) และสถาบันวิจัยสุขภาพจิตบางแห่ง ความรู้สึกด้านลบที่สะสมเป็นเวลานานส่งผลกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายอ่อนแอลงและเสี่ยงต่อการเป็นโรคเรื้อรังมากขึ้น
การมีทัศนคติที่ดีช่วยลดการหลั่งฮอร์โมนที่เป็นอันตรายในร่างกาย ซึ่งส่งผลดีต่อการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงขึ้น
ประการที่ 2 การรักษาทัศนคติที่ดีช่วยส่งเสริมความสมดุลของระบบฮอร์โมนในร่างกาย
ความสมดุลของระบบต่อมไร้ท่อมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับสุขภาพ เช่น ต่อมไทรอยด์ เต้านม มดลูก รังไข่ ต่อมลูกหมาก ฯลฯ ซึ่งเป็นอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนต่าง ๆ หากระบบฮอร์โมนไม่สมดุล จะส่งผลเสียต่อสุขภาพของอวัยวะเหล่านี้ในระยะยาว
ความเครียด ความกังวล และความโกรธสามารถกระตุ้นให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนความเครียดอย่างคอร์ติโซลเพิ่มขึ้น ซึ่งแม้จะช่วยให้เรารับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินในระยะสั้นได้ แต่ถ้าร่างกายผลิตฮอร์โมนนี้มากเกินไปในระยะยาว จะส่งผลเสียต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกายหลายระบบ
ประการที่ 3 การมีทัศนคติที่ดีช่วยส่งเสริมการนอนหลับที่มีคุณภาพ
หากใครอยู่ในสภาพจิตใจที่ไม่ดี มักจะนอนหลับได้ไม่เต็มอิ่ม เพราะอารมณ์ลบส่งผลให้เกิดความผิดปกติในการนอน
แต่หากมีจิตใจที่มั่นคง อารมณ์ดี และรักษาสภาพจิตใจที่ดีได้นาน ๆ คุณภาพการนอนหลับก็มักจะดีตามไปด้วย
ประการที่ 4 การรักษาทัศนคติที่ดีช่วยป้องกันการเกิดโรคเรื้อรังบางชนิด
หลายโรคเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวานชนิดที่ 2 โรคหัวใจขาดเลือด และมะเร็ง ต่างมีความเกี่ยวข้องกับอารมณ์ที่ไม่ดี หากคนใดมีจิตใจหมองเศร้า โอกาสที่จะเป็นโรคเหล่านี้ก็สูงขึ้น และหากป่วยแล้วยังไม่สามารถควบคุมอารมณ์ได้ดี ก็จะเสี่ยงต่อภาวะอันตรายได้ง่าย
ตัวอย่างเช่น ผู้ที่เป็นความดันโลหิตสูง หากมีอารมณ์ตื่นเต้นหรือเครียดมากจนความดันสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ก็อาจเสี่ยงเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจหรือลิ่มเลือดอุดตันในสมองเฉียบพลันได้ง่าย
คนโบราณได้ค้นพบความหมายแท้จริงของความยืนยาวในชีวิตไว้นานแล้วว่า หากใครไม่สามารถควบคุมอารมณ์ตนเองได้ ก็จะกลายเป็นทาสของความรู้สึกเหล่านั้น
ความแตกต่างที่สำคัญที่สุดระหว่างมนุษย์กับสัตว์ นอกจากการคิดอย่างอิสระแล้ว ยังอยู่ที่การบริหารจัดการอารมณ์ได้อย่างดี นี่เองคือเหตุผลที่คนโบราณมักกล่าวว่า “คนที่ยิ้มบ่อย ดูอ่อนเยาว์ลงถึง 10 ปี”
อันดับแรก ไม่ว่าจะทำอะไร ควรลดความคาดหวังลงให้มากที่สุด เพราะยิ่งคาดหวังสูง ความผิดหวังก็ยิ่งมากตามไปด้วย เมื่ออายุมากขึ้น อาจทำอะไรได้ไม่มาก การปล่อยให้ชีวิตไหลไปตามธรรมชาติจึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมกว่า ไม่ควรบังคับตัวเองมากเกินไป
อันดับ 2 หลีกเลี่ยงการเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องของผู้อื่นมากเกินไป ผู้สูงอายุมักชอบเข้าไปจัดการเรื่องบ้าน เรื่องประเทศ หรือเรื่องโลก แต่การทำเช่นนี้ทำให้เหนื่อยล้าได้ง่าย สิ่งที่ควรโฟกัสและดูแลอย่างจริงจังคือการดูแลตัวเอง
สุดท้ายเพื่อรักษาความสงบสุขในครอบครัว หากผู้สูงอายุอยากมีความมั่นคงทางอารมณ์ ควรพยายามรักษาความสามัคคีในครอบครัวให้ดี เพราะเมื่อครอบครัวขาดความปรองดอง ก็จะเกิดความวุ่นวายขึ้น ในบรรยากาศเช่นนั้น จะมีใครอยู่ได้อย่างยืนยาวจริงไหม?
