जेव्हा दोन भावंडं एकाच शाळेत शिकत असतात, तेव्हा अनेक गोष्टी पालकांनी समजून घेणं आवश्यक असतं. अशा वेळी मोठ्या भावंडावर अतिरिक्त जबाबदारी टाकली जाते आणि लहान भावंडाला एक सुरक्षित आधार दिला जातो. परंतु यामागे बरेच बारकावे दडलेले असतात, जे योग्य पद्धतीने हाताळले नाहीत, तर दोघांच्या विकासावर त्याचा विपरीत परिणाम होऊ शकतो.

सर्वप्रथम, पालकांनी लक्षात घ्यावं की प्रत्येक मूल वेगळं असतं. त्यांची विचारसरणी, स्वभाव, क्षमता आणि सामाजिक कौशल्यं वेगवेगळी असतात. त्यामुळे एकाच शाळेत असलं, तरी त्यांना त्यांच्या स्वतंत्र ओळखीची आणि व्यक्तिमत्त्वाच्या विकासाची संधी द्यायला हवी.

मोठ्या भावंडाकडे एक सहायक म्हणून पाहिलं जाऊ शकतं, पण त्यांना जबरदस्तीने लहान भावंडांचं ‘पालकत्व’ लादणं योग्य नाही. त्यांना अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करता यावं, यासाठी त्यांच्यावर अतिरिक्त जबाबदारी टाकू नये. त्याऐवजी त्यांना एक समजूतदार सहकारी म्हणून प्रेरित करावं, जो मदतीसाठी तत्पर असेल, पण पूर्णपणे जबाबदार नसेल.

त्याचप्रमाणे, लहान भावंडालाही हे समजावून सांगणं आवश्यक आहे की शाळा ही त्यांचं शिक्षण आणि अनुभव घेण्याची जागा आहे. त्यांच्या अडचणी सोडवायला मोठं भावंड मदतीला असेल, पण प्रत्येक गोष्टीसाठी त्याच्यावर अवलंबून राहणं योग्य नाही. त्यांना स्वयंपूर्ण होण्यासाठी प्रेरित करावं.

दोघांचं सामाजिक आयुष्य वेगळं असावं, याचीही काळजी घ्यावी. प्रत्येक मुलाचं मित्रपरिवार, खेळ, आवडीनिवडी वेगळ्या असू शकतात. त्यामुळे एकाच गटात जबरदस्तीने सामील करणं, किंवा त्यांना एकमेकांच्या मित्रांसोबतच बांधून ठेवणं चुकीचं ठरू शकतं. शाळा ही समाजाशी संवाद साधण्याची, व्यक्तिमत्त्व घडवण्याची पहिली पायरी असते, त्यामुळे त्यांना ती संधी द्यावी.

भांडणं, मतभेद हे भावंडांमध्ये स्वाभाविक असतात. मात्र शाळेत असे प्रसंग उद्भवल्यास, पालकांनी कोणत्याही एका बाजूने भूमिका न घेता शांतपणे दोघांचं म्हणणं ऐकावं. शिक्षकांशी संपर्क साधून योग्य तो निर्णय घ्यावा, जेणेकरून नात्यात तणाव न राहता समजूत वाढेल.

शेवटी, पालकांची भूमिका फक्त दोघांना एकत्र पाठवण्यापुरती मर्यादित नसावी. त्यांच्या शाळेतील अनुभवात मार्गदर्शक, समजूतदार आणि संवेदनशील सहकारी बनणं हे खऱ्या अर्थानं पालकत्व ठरेल. भावंडं ही केवळ एकत्र शिकणारी मुलं नसतात, तर ती एकमेकांच्या विकासातील अनमोल भागीदार असतात हे समजून वागणं सर्वात महत्त्वाचं आहे.