बँक खाती बातम्या: 2021 पासून भारतातील एक तृतीयांश पेक्षा जास्त म्हणजेच 35 टक्के बँक खाती ‘निष्क्रिय’ असल्याची माहिती समोर आली आहे. जर एका वर्षासाठी बँक खात्यात ठेवी-काढणे किंवा डिजिटल व्यवहार झाले नाहीत तर ते खाते निष्क्रिय मानले जाते. ही माहिती जागतिक बँकेच्या आर्थिक समावेशावरील अहवालात देण्यात आली आहे. भारताव्यतिरिक्त, विकसनशील अर्थव्यवस्थांमध्ये सरासरी 5 टक्के निष्क्रिय बँक खाती आहेत. म्हणूनच, विकसनशील अर्थव्यवस्थांपेक्षा भारतात 7 पट जास्त निष्क्रिय बँक खाती आहेत.
‘ग्लोबल फाइंडेक्स 2025’ या अहवालानुसार, 2021 मध्ये भारतातील सुमारे 35 टक्के बँक खाती ‘निष्क्रिय’ होती. भारताव्यतिरिक्त, विकसनशील अर्थव्यवस्थांमध्ये सरासरी 5 टक्के निष्क्रिय बँक खाती आहेत. त्यामुळे विकसनशील अर्थव्यवस्थांपेक्षा भारतात 7 पट जास्त निष्क्रिय बँक खाती आहेत. या निष्क्रिय खात्यांमध्ये महिलांचा वाटा सर्वाधिक असल्याची माहिती देखील समोर आली आहे.
अहवालानुसार, ‘भारतात बँक खात्यांचा वाटा वाढण्याचे कारण जन धन योजना होती. लोकांच्या बँक खात्यांचा वाटा वाढवण्यासाठी भारत सरकारने जन धन योजना सुरू केली. ही योजना ऑगस्ट 2014 मध्ये सुरू करण्यात आली आणि या कार्यक्रमामुळे एप्रिल 2022 पर्यंत भारताच्या बँकिंग व्यवस्थेत 45 कोटी अतिरिक्त खाती जोडली गेली. 2017 ते 2021 पर्यंत भारतातील निष्क्रिय बँक खाती असलेल्या प्रौढांचा वाटा तसाच राहिला. एकूण लोकसंख्येतील फक्त 9 टक्के प्रौढ – एकूण खात्यांच्या 13 टक्के – निष्क्रिय मानले जाऊ शकतात. विकसनशील अर्थव्यवस्थांमध्ये, 2021 मध्ये निष्क्रिय खात्यांची पातळी 2017 मध्ये 17 टक्क्यांवरून 2014 च्या पातळीवर (12 टक्के) घसरली.
दुसरीकडे, उच्च उत्पन्न असलेल्या अर्थव्यवस्थांमध्ये, 2021 मध्ये जवळजवळ सर्व बँक खातेधारकांकडे सक्रिय खाती होती. अहवालात असे निदर्शनास आणून देण्यात आले आहे की विकसनशील अर्थव्यवस्थांमध्ये, महिलांमध्ये पुरुषांपेक्षा 5 टक्के जास्त निष्क्रिय बँक खाती आहेत. तथापि, भारतात, महिला आणि पुरुषांच्या निष्क्रिय बँक खात्यांमधील अंतर 12 टक्के आहे. भारतात, महिलांमध्ये अधिक निष्क्रिय खाती (42 टक्के) होती तर पुरुषांकडे कमी बँक खाती (30 टक्के) होती. ‘भारतात बँक खात्यांचा वाटा वाढण्याचे कारण जन धन योजना होती. लोकांच्या बँक खात्यांचा वाटा वाढवण्यासाठी भारत सरकारने जन धन योजना सुरू केली. ही योजना ऑगस्ट 2014 मध्ये सुरू करण्यात आली आहे.
महत्वाच्या बातम्या:
आणखी वाचा
