जेव्हा आपल्याला मधुमेह असतो, तेव्हा रोगाचा अधिक चांगला व्यवस्थापन करण्यासाठी आणि आपल्या औषधांसह जेवणाची वेळ घालवण्यासाठी निरोगी आहार घेण्यावर लक्ष केंद्रित केले जाते. परंतु विशिष्ट पदार्थ आणि पेय आपल्या औषधांशी कोणते संवाद साधतात हे समजून घेणे देखील महत्त्वाचे आहे. “मधुमेहाची औषधे आपल्या रक्तातील साखरेवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी अगदी विशिष्ट मार्गाने काम करण्यासाठी डिझाइन केली गेली आहेत,” इलेना रोजारियो, फार्म.डी., सीपीएच, बीसीएसीपी, सीडीसीईएस? “जेव्हा आपण विशिष्ट पदार्थ खाता, तेव्हा ते आपले औषध कसे शोषले जाते, ते आपल्या शरीरात कसे कार्य करते किंवा ते किती लवकर वापरले जाते ते बदलू शकते. यामुळे कधीकधी औषधे कमी प्रभावी होऊ शकतात किंवा काही प्रकरणांमध्ये खूप मजबूत होऊ शकते.”
रेबेका एम्च, फार्म.डी.सहमत आहे, “फार्मास्युटिकल दृष्टीकोनातून, मधुमेहाच्या औषधांसह अन्न संवाद अनेक यंत्रणेद्वारे होतो.” आपण घेत असलेल्या औषधांच्या प्रकारानुसार प्रभाव बदलतात. “मेटफॉर्मिनसारख्या औषधांसाठी, विशिष्ट पदार्थ शोषण दर आणि जैव उपलब्धतेवर परिणाम करू शकतात,” ईएमसीएच म्हणतात. तथापि, या प्रकारचे परस्परसंवाद तितके सामान्य नाही कारण आहारातील बर्‍याच वेळा पदार्थ औषधांच्या शोषणावर थेट परिणाम करत नाहीत. त्याऐवजी, एम्च म्हणतात की खाद्यपदार्थांनी त्यांच्या हेतूने काम केले हे अधिक सामान्य आहे. ती म्हणाली, “जेव्हा आपण रक्तातील साखर कमी करण्यासाठी मधुमेहाची औषधे घेता आणि नंतर जलद ग्लूकोज स्पाइक्स कारणीभूत पदार्थांचे सेवन करता तेव्हा आपण आपल्या सिस्टममध्ये मूलत: टग-ऑफ-वॉर तयार करता,” ती म्हणते. चरबी जास्त असलेल्या इतर पदार्थांचा देखील परिणाम होऊ शकतो.
या प्रभावांमुळे, कॅरी रायकर, आरडीएन, एलडीएन, सीडीसीईएस आहाराचे अनुसरण करण्याचे महत्त्व यावर जोर देते जे आपल्याला आपल्या रक्तातील साखर व्यवस्थापित करण्यास मदत करते आणि औषधोपचारांच्या परस्परसंवादास प्रतिबंधित करते. “हे प्रभाव कमी करणारे पदार्थ निवडणे सहिष्णुता आणि प्रभावीपणा सुधारण्यास मदत करू शकते,” रायकर म्हणतात. आम्ही कोणत्या प्रकारचे पदार्थ आपल्या मधुमेहाच्या औषधांशी संवाद साधू शकतात आणि सुरक्षित कसे राहायचे याबद्दलच्या टिप्स सामायिक करीत आहोत.
असंतृप्त चरबीसारख्या काही आहारातील चरबी आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात, परंतु जास्त प्रमाणात संतृप्त चरबी टाइप 2 मधुमेहाच्या वाढीव जोखमीशी संबंधित असतात. याव्यतिरिक्त, चरबी जास्त असलेल्या जेवणामुळे विशिष्ट औषधांच्या जैव उपलब्धतेवर परिणाम होऊ शकतो. “उच्च चरबीयुक्त पदार्थ धीमे पचन जे काही औषधे किती लवकर शोषून घेतात आणि जेव्हा ते प्रभावी होतात तेव्हा विलंब होतो,” डारिया झजाक, आरडी, एलडीएन? “उच्च चरबीयुक्त पदार्थांच्या उदाहरणांमध्ये संपूर्ण चरबीयुक्त डेअरी उत्पादने, प्रक्रिया केलेले मांस, तळलेले पदार्थ आणि कुकीज आणि केक सारख्या बेक्ड वस्तूंचा समावेश आहे.” रोजारियोच्या मते, औषधोपचार किती वेगवान कार्य करते हेच ते कमी करू शकत नाहीत, ते मळमळ, उलट्या आणि अतिसार सारख्या ग्लूकागॉन-सारख्या पेप्टाइड -1 रिसेप्टर अ‍ॅगोनिस्ट्स (जीएलपी -1 आरए) चे गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल दुष्परिणाम देखील ट्रिगर करू शकतात.
“उच्च-साखरयुक्त पदार्थ मर्यादित ठेवण्यामुळे रक्तातील साखरेमध्ये वेगवान स्पाइक्स आणि क्रॅश होण्यास मदत होते,” रायकर म्हणतात. हे असे आहे कारण जोडलेल्या साखरयुक्त पदार्थांमुळे आपल्या मधुमेहाच्या औषधाने हेतूनुसार कार्य करणे अधिक कठीण होऊ शकते. ईएमसीएच आपल्या मधुमेहाच्या औषधाच्या विरूद्ध काम करणार्‍या पदार्थांचा विचार केला तर कँडी, सोडा आणि मिष्टान्न यासारख्या उच्च साखरेच्या पदार्थांना तसेच फळांचा रस दर्शवितो.
“हे मेटफॉर्मिनसारख्या औषधे काम करण्यापासून रोखत नाहीत, परंतु स्थिर रक्तातील साखरेची पातळी राखणे ते लक्षणीयरीत्या कठीण बनवतात,” ईएमसीएच म्हणतात. “दुसर्‍या कोणीतरी जास्त पाणी ओतत असताना बोटीतून पाण्याचे जामीन देण्याचा प्रयत्न करण्यासारखे आहे.” याचा अर्थ असा नाही की कार्बोहायड्रेट आणि साखर असलेले सर्व पदार्थ टाळणे. त्याऐवजी, कार्बोहायड्रेट्सच्या संपूर्ण खाद्य स्त्रोतांवर लक्ष केंद्रित करा जे सोयाबीनचे आणि शेंगा, संपूर्ण धान्य आणि संपूर्ण फळे आणि भाजीपाला सारख्या फायबरचे नैसर्गिक स्त्रोत देखील असतात. “कार्बोहायड्रेट्सची गुणवत्ता आणि प्रमाण मॅटर,” रायकर म्हणतात.
प्रामुख्याने कार्बोहायड्रेट्स असलेले आणि पांढर्‍या ब्रेड, उच्च साखर तृणधान्ये, चिप्स, प्रीटझेल, क्रॅकर्स आणि क्रोसेंट्स, कुकीज आणि पाई सारख्या बेक्ड वस्तूंवर अत्यधिक प्रक्रिया केल्यामुळे आपल्या रक्तातील साखरेमध्ये बर्‍याचदा वाढ होऊ शकते. रोजारियो म्हणतात, “जर तुम्ही वेगवान-अभिनय इंसुलिन किंवा जेवणात काम करणारे औषध घेतल्यास, अचानक झालेल्या या स्पाइकमुळे औषधोपचार सुरू ठेवणे कठीण होते किंवा औषधोपचार खाली आणण्यासाठी खूप आक्रमकपणे कार्य केल्यास अचानक ड्रॉप होऊ शकते,” रोझारियो म्हणतात.
“आपल्या मधुमेहाची औषधे रक्तातील साखर व्यवस्थापित करण्यासाठी डिझाइन केली जात असताना, जेव्हा आपल्या रक्तातील साखरेची पातळी अधिक स्थिर ठेवली जाते तेव्हा प्रभावीपणे कार्य करणे खूप सोपे आहे.” आपण आपल्या आहारात अत्यधिक प्रक्रिया केलेले किंवा परिष्कृत कर्बोदकांमधे समाविष्ट करणे निवडल्यास, संतुलित जेवणाचा भाग म्हणून त्यांना प्रथिने किंवा चरबीसह जोडण्यास मदत होते. हे संयोजन पचन कमी करण्यास मदत करू शकते ज्यामुळे रक्तातील साखरेचा त्रास होऊ शकतो.
तथापि, बहुतेक आहार अत्यंत प्रक्रिया केलेल्या कार्बोहायड्रेट स्त्रोतांनी बनू नये. “अमेरिकन डायबेटिस असोसिएशनने (एडीए) विशेषत: मधुमेह ग्रस्त लोक फायबरमध्ये जास्त असलेल्या कार्बोहायड्रेटचे कमीतकमी प्रक्रिया केलेले स्त्रोत प्राधान्याने खावे. जोशुआ जे. न्युमिलर, फार्म.डी.अमेरिकन डायबेटिस असोसिएशनचे आरोग्य सेवा आणि शिक्षण अध्यक्ष.
जार्डीयन्स, स्टेग्लॅट्रो आणि फोर्सिगा सारख्या एसजीएलटी 2 इनहिबिटरच्या वर्गात असलेली औषधे मूत्रमार्गाद्वारे जास्त साखर काढण्याची परवानगी देऊन काम करतात. या औषधांचा लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ जास्त कॅफिनच्या लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ प्रभावित होऊ शकतो. याचा अर्थ असा नाही की एक कप कॉफी किंवा दोन चिंतेचे कारण असेल, परंतु या औषधे घेतलेल्या लोकांनी दररोज 400 मिलीग्राम कॅफिन (किंवा अंदाजे तीन ते चार कप कॉफी) च्या शिफारसीय मर्यादेवर चिकटून राहण्याचा विचार केला पाहिजे.
“मधुमेहाची औषधे घेताना अल्कोहोल मर्यादित असावा,” झाजाक म्हणतात. रिकाम्या पोटावर मद्यपान केल्याने किंवा जेवण वगळताना मधुमेहाची औषधे घेताना त्याचा परिणाम खराब होऊ शकतो. “अल्कोहोलमुळे रक्तातील साखरेचा धोका वाढतो, विशेषत: इन्सुलिन किंवा सल्फोनिल्यूरिया घेणा those ्यांसाठी, कारण यामुळे यकृताच्या रक्तप्रवाहात ग्लूकोज सोडण्याच्या क्षमतेत हस्तक्षेप होतो,” रिकर म्हणतात.
रायकर असेही म्हणतो की मेटफॉर्मिन सारख्या औषधे घेताना अल्कोहोल मळमळ आणि पाचक अस्वस्थ सारखे दुष्परिणाम बिघडू शकते. “एसजीएलटी 2 इनहिबिटर (म्हणजे जार्डीयन्स, फार्क्सिगा) वर, अल्कोहोलच्या डिहायड्रेटिंगच्या प्रभावामुळे डिहायड्रेशन, कमी रक्तदाब आणि मधुमेह केटोआसीडोसिस (डीकेए) सारख्या दुर्मिळ परंतु गंभीर गुंतागुंत होण्याची शक्यता वाढू शकते.”
मधुमेह उपचार घेताना अल्कोहोल मर्यादित करण्याच्या शिफारशींचे अनुसरण करणे आवश्यक आहे. “एडीएने अशी शिफारस केली आहे की मधुमेह ग्रस्त लोक पुरुषांसाठी दररोज ≤2 पेय आणि स्त्रियांसाठी दररोज पिणे मर्यादित करून मध्यम प्रमाणात मद्यपान करतात.” “मधुमेह असलेल्या लोकांना हे समजणे महत्वाचे आहे की मद्यपान केल्यावर हायपोग्लाइसीमियाला उशीर होऊ शकतो आणि रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीवर कमी रक्तातील ग्लूकोजची पातळी रोखण्यासाठी काळजीपूर्वक परीक्षण केले पाहिजे.” या कारणांमुळे, अशी शिफारस केली जाते की कोणत्याही अल्कोहोलच्या सेवनबद्दल आपल्या डॉक्टर फार्मासिस्टशी चर्चा केली जाईल.
आज बर्‍याच मधुमेहाची औषधे उपलब्ध झाल्यामुळे, जेव्हा आपल्या आहार आणि अन्नाच्या निवडीचा विचार केला जातो तेव्हा एक-आकार-फिट-सर्व शिफारसी प्रदान करणे कठीण आहे. न्यूमिलर म्हणतात, “जेवणाच्या संदर्भात आपल्या मधुमेहाची औषधे कशी घ्यावी आणि आपल्या विहित औषधांनी काही विशिष्ट प्रकारचे पदार्थ टाळले पाहिजेत हे समजून घेण्यासाठी आपला फार्मासिस्ट एक चांगला स्त्रोत आहे,” न्यूमिलर म्हणतात. या टिप्स आपल्यासाठी सर्वोत्तम कार्य करणारे बदल करून प्रारंभ करू शकतात.
जेवणाच्या वेळेचा विचार करा: आपल्या औषधासाठी काय शिफारस केली जाते यावर अवलंबून जेवण आणि स्नॅक्स योग्यरित्या निश्चित करा कारण भिन्न औषधांचा भिन्न परिणाम होऊ शकतो. रोझारियो म्हणतात, “काही औषधे जेवणाच्या पहिल्या चाव्याव्दारे घेऊन जाणे आवश्यक आहे, तर काहींना 30 मिनिटांपूर्वी घेतले जाते आणि काही आपल्या संध्याकाळच्या जेवणासह घेतले जातात,” रोझारियो म्हणतात. “योग्य वेळ गहाळ झाल्याने औषधोपचार किती चांगले कार्य करते यावर परिणाम होऊ शकतो.”
हायड्रेटेड रहा: “हायड्रेशन आवश्यक आहे, विशेषत: जार्डीयन्स किंवा फार्क्सिगाच्या एसजीएलटी 2 इनहिबिटरवरील लोकांसाठी, ज्यामुळे द्रवपदार्थाचे नुकसान वाढू शकते आणि डिहायड्रेशन किंवा इलेक्ट्रोलाइट असंतुलनाचा धोका वाढू शकतो,” रायकर म्हणतात. इष्टतम हायड्रेशनला प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रामुख्याने पाणी आणि इतर न भरलेले पेये प्या.
भाग आकारांचा विचार करा: काही औषधांना इतरांपेक्षा भागाच्या आकारांकडे विशेष लक्ष देणे आवश्यक असू शकते. “ओझेम्पिक, ट्रुलिटी किंवा व्हिक्टोझा सारख्या जीएलपी -१ रिसेप्टर अ‍ॅगोनिस्ट्ससाठी, मोठ्या किंवा उच्च-साखर जेवणामुळे मळमळ खराब होऊ शकते किंवा डंपिंग सिंड्रोम होऊ शकते,” रायकर म्हणतात.
आपल्या क्रमांकाचे परीक्षण करा: रोझारियो म्हणतात, “आपल्या रक्तातील साखरेचा कसा परिणाम होतो हे निरीक्षण करण्यासाठी वापरले जाणारे एक साधन एक सतत ग्लूकोज मॉनिटर आहे. “ते एक प्रिस्क्रिप्शन आणि काउंटरवर उपलब्ध आहेत आणि अन्न आणि आपल्या मधुमेहाच्या औषधांमुळे आपल्या रक्तातील साखरेच्या पातळीवर कसा परिणाम होतो याबद्दल एक उत्कृष्ट अंतर्दृष्टी प्रदान करते.” जेव्हा आपण आपल्या रक्तातील साखरेचे परीक्षण करता तेव्हा आपण खाल्लेल्या पदार्थांवर आणि आपल्या औषधांच्या वेळेच्या आधारे आपण ट्रेंड ओळखू शकता. “काही विशिष्ट पदार्थ खाल्ल्यानंतर तुम्हाला कसे वाटते याकडे लक्ष द्या. जर तुम्हाला एखाद्या विशिष्ट जेवणानंतर अस्वस्थ किंवा रक्तातील साखरेचे असामान्य वाचन लक्षात आले तर आपल्या डॉक्टरांशी किंवा नोंदणीकृत आहारतज्ञांशी बोलणे चांगले आहे,” रोझारियो म्हणतात.
सर्व औषधे आणि पूरक आहार विचारात घ्या: “इतर औषधे आणि पूरक आहार रक्तातील साखरेवर परिणाम करू शकतात किंवा मधुमेहाच्या औषधांशी संवाद साधू शकतात, म्हणून जेवणाची योजना आखताना आपल्या संपूर्ण औषधाच्या यादीचा विचार करणे महत्वाचे आहे,” झाजाक म्हणतात. संभाव्य अन्न-औषध संवाद ओळखताना फार्मासिस्ट रूग्णांसाठी एक महत्त्वपूर्ण स्त्रोत आहे.
मधुमेह व्यवस्थापित करण्यासाठी आपण केव्हा आणि काय खातो याकडे बारीक लक्ष देणे तसेच आपल्या औषधाच्या वेळेची वेळ देणे आवश्यक आहे. आपण आनंद घेत असलेल्या पदार्थांना अनुमती देण्यासाठी आपला आहार समायोजित केला पाहिजे आणि आपल्या मधुमेहाच्या औषधांशी लक्षणीय संवाद साधू शकतील अशा शर्करा, संतृप्त चरबी, अत्यधिक प्रक्रिया केलेले कार्बोहायड्रेट आणि कॅफिन यासारख्या महत्त्वपूर्ण संवाद साधू शकतात.
आपली सध्याची योजना आपल्यासाठी कार्य करीत आहे हे सुनिश्चित करण्याचा आपल्या रक्तातील साखरेचे निरीक्षण करणे हा एक उत्तम मार्ग आहे. परंतु नोंदणीकृत आहारतज्ञ किंवा इतर आरोग्य सेवा प्रदात्याची काळजी घेणे मार्गदर्शन आणि समर्थन प्रदान करण्यास उपयुक्त ठरू शकते, विशेषत: जर आपल्याला नवीन निदान झाले असेल तर. “तळ ओळ, आपल्या औषधाच्या संभाव्य दुष्परिणामांवर शिक्षण देण्यासाठी आपल्या आरोग्य सेवा व्यावसायिकांसह कार्य करणे महत्वाचे आहे जेणेकरून आपण आपल्या रक्तातील साखरेचे प्रमाण अधिक चांगल्या प्रकारे व्यवस्थापित करू शकता आणि दुष्परिणाम रोखू शकता,” रायकर म्हणतात.
