आजचा समाज स्त्रियांबद्दलच्या गुंतागुंतीच्या कल्पना आणि मिथकांनी भरलेला आहे. अनेकदा ते केवळ शरीर किंवा कुटुंबापुरते मर्यादित असते. पण प्रेमानंद महाराजांचा दृष्टिकोन वेगळा आहे. स्त्रीचे अस्तित्व केवळ तिच्या शरीरापुरते मर्यादित नसून तिचा आत्मा, विचार, क्षमता आणि व्यक्तिमत्त्वही तितकेच महत्त्वाचे आहे, असे त्यांचे मत आहे.

तिचे 10 मुद्दे आपल्याला स्मरण करून देतात की खरा स्त्रीवाद हा केवळ हक्कांसाठीचा लढा नसून समाजात समानता, स्वाभिमान आणि सन्मान प्रस्थापित करण्याची प्रक्रिया आहे. आज आपण या 10 विचारांच्या माध्यमातून समजून घेणार आहोत की स्त्रीला केवळ बाहेरूनच नव्हे, तर समाजात आणि कुटुंबात संपूर्ण माणुसकी आणि सामर्थ्य असलेली व्यक्ती म्हणून कसे पाहिले पाहिजे.

1. स्त्रीची ओळख केवळ तिच्या शरीरापुरती मर्यादित नाही.

प्रेमानंद महाराज म्हणतात की स्त्री केवळ शारीरिकदृष्ट्या सुंदर किंवा आकर्षक नसते. त्याचे खरे मूल्य त्याच्या ज्ञान, बुद्धिमत्ता आणि संवेदनशीलतेमध्ये आहे. हे जर समाजात समजले तर स्त्रिया केवळ देखावा किंवा पारंपारिक भूमिकांपुरत्या मर्यादित राहत नाहीत.

2. स्वावलंबन हा खऱ्या स्त्रीवादाचा पाया आहे.

महिलांना आर्थिक आणि मानसिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवणे हा खऱ्या स्त्रीवादाचा गाभा आहे. स्वावलंबनामुळे त्याला आदर, आत्मविश्वास आणि निर्णय घेण्याची क्षमता मिळते. जेव्हा एखादी स्त्री स्वतःचे निर्णय स्वतः घेऊ शकते तेव्हाच समाजात तिची भूमिका खऱ्या अर्थाने महत्त्वाची आणि आदरणीय बनते.

3. शिक्षणाद्वारेच सक्षमीकरण शक्य आहे

प्रेमानंद महाराज म्हणतात की शिक्षण हे स्त्रीचे सर्वात मोठे शस्त्र आहे. शिक्षणातून तिला तिचे हक्क, कर्तव्य आणि समाजाच्या जबाबदाऱ्या समजतात. एक शिक्षित स्त्री समाजात चांगले योगदान देते आणि तिची ओळख आणि स्वायत्तता प्रस्थापित करू शकते.

4. समान संधींची गरज

खऱ्या स्त्रीवादात केवळ अधिकारच नाहीत तर समान संधींचाही समावेश होतो. महिलांना काम, क्रीडा, राजकारण आणि समाजसेवेत पुरुषांप्रमाणेच संधी मिळायला हवी. त्यामुळे त्याचा आत्मसन्मान वाढतो आणि समाजातील त्याची भूमिका मजबूत आणि प्रभावशाली बनते.

5. कुटुंबात आदर आणि सहभाग

घरात असो किंवा बाहेर, स्त्रीच्या विचारांचा आणि मतांचा आदर केला पाहिजे. कुटुंबातील त्याचा सहभाग त्याला स्वाभिमान आणि निर्णय घेण्याची क्षमता देतो. जेव्हा स्त्रीला कुटुंबात समान स्थान मिळते तेव्हा तिचे व्यक्तिमत्व आणि सामाजिक योगदान दोन्ही प्रभावी होते.

6. मानसिक आरोग्याचे महत्त्व

स्त्रीची मानसिक स्थिती तिच्या निर्णयावर आणि शक्तीवर परिणाम करते. खरा स्त्रीवाद म्हणजे स्त्रीच्या भावना आणि मानसिक स्थिती समजून घेणे. समाज आणि कुटुंब या दोन्ही ठिकाणी सकारात्मक आणि आश्वासक वातावरण उपलब्ध करून दिल्यास स्त्री तिच्या जीवनात आणि जबाबदाऱ्या अधिक चांगल्या प्रकारे पार पाडू शकते.

7. पुरुषांशी समन्वय

प्रेमानंद महाराज म्हणतात की खरा स्त्रीवाद म्हणजे पुरुषांपासून वेगळे होणे नव्हे. समता आणि सहकार्याने जीवन जगण्याचा हा मार्ग आहे. पुरुषांसोबत समंजसपणा आणि समतोल राखून महिला समाजात आणि कुटुंबात सशक्त आणि सन्माननीय बनतात.

8. स्वाभिमान आणि स्वाभिमान

स्त्रीच्या स्वाभिमान आणि स्वाभिमानाशी कधीही तडजोड करू नये. समाजात आणि कुटुंबात त्याचा मान राखणे महत्त्वाचे आहे. महाराज म्हणतात की स्वाभिमान हा महिला सक्षमीकरणाचा पाया आहे आणि हीच खरी स्त्रीवादाची ओळख आहे.

9. सामाजिक जाणीव

वास्तविक स्त्रीवाद केवळ वैयक्तिक हक्कांपुरता मर्यादित नाही. महिलांना त्यांचे हक्क आणि समाजातील भूमिकेची जाणीव झाली पाहिजे. जागरूकता केवळ स्वत:ला सक्षम बनवत नाही तर समाजात समानता, न्याय आणि सकारात्मक बदल घडवून आणण्यास मदत करते.

10. प्रेम आणि समजूतदारपणाने बदला

महिला शक्ती केवळ अधिकारांद्वारेच नव्हे तर सहानुभूती, समज आणि प्रेम यांच्याद्वारे देखील सक्षम होऊ शकते. प्रेमानंद महाराज जी म्हणतात की हा दृष्टिकोन समाजात कायमस्वरूपी बदल घडवून आणण्यासाठी आणि महिलांच्या खऱ्या अर्थाने सक्षमीकरणासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतो.