मसूर भारतीय आहाराचा एक महत्त्वाचा भाग आहे – प्रथिने, फायबर आणि खनिजे समृद्ध आहेत, ते जेवण पौष्टिक बनवतात. पण तुम्हाला ते माहित आहे का इतर सर्व गोष्टींप्रमाणेच डाळींचे अतिसेवन आरोग्यासाठीही हानिकारक आहे. हे शक्य आहे का?
तज्ज्ञांच्या मते कडधान्ये जास्त प्रमाणात खाणे मूत्रपिंडावर जास्त दबाव ज्यामुळे दीर्घकाळात नुकसान होऊ शकते.

डाळ आरोग्यदायी आहे, पण 'अति' नाही

मसूर, मूग, तूर आणि चणा डाळ यासारख्या कडधान्या प्रथिनांचे उत्कृष्ट स्रोत आहेत.
तथापि, त्यांच्या जास्त वापर शरीरात प्रथिने आणि पोटॅशियमचे प्रमाण वाढले जे किडनीला जास्त काम करायला भाग पाडते.
जर एखाद्या व्यक्तीची मूत्रपिंड आधीच कमकुवत असेल किंवा त्याला मधुमेह आणि रक्तदाबाचा त्रास असेल तर ही स्थिती आणखी बिघडू शकते.

मूत्रपिंडाचे नुकसान कसे होते?

1. प्रथिने ओव्हरलोड:
   कडधान्यांमध्ये उपस्थित प्रथिनांच्या चयापचय दरम्यान युरिया आणि क्रिएटिनिन जसा टाकाऊ पदार्थ तयार होतात.
   • ते काढण्यासाठी किडनीला जास्त मेहनत घ्यावी लागते.
   • असे दीर्घकाळ राहिल्यास किडनीचे कार्य कमी होऊ शकते.
2. पोटॅशियम आणि फॉस्फरसचे जास्त प्रमाण:
   विशेषतः राजमा, उडीद आणि चना डाळ त्यात अधिक पोटॅशियम आणि फॉस्फरस असते.
   • ही खनिजे किडनीच्या रुग्णांसाठी धोकादायक ठरू शकतात कारण शरीर त्यांना सहजासहजी बाहेर काढू शकत नाही.
3. युरिक ऍसिड वाढण्याचा धोका:
   जास्त कडधान्ये खाल्ल्याने यूरिक ऍसिडची पातळी वाढू शकते, जे होऊ शकते सांधेदुखी आणि मुतखडा समस्या असू शकते.

योग्य प्रमाणात डाळी

निरोगी व्यक्तीसाठी

• दिवसातून १-१.५ वाट्या डाळी ते पुरेसे आहे.
• जर तुम्ही मांसाहार किंवा दूध-दही तुम्ही इतर प्रथिने स्रोत घेत असाल तर डाळींचे प्रमाण आणखी कमी करा.
• किडनी किंवा मधुमेहाचे रुग्ण डॉक्टर किंवा आहारतज्ञांचा सल्ला यानुसार डाळींचा वापर मर्यादित ठेवावा.

या गोष्टी लक्षात ठेवा

• मसूर करण्यासाठी भिजवून नीट शिजवायामुळे अँटी न्यूट्रिएंट्स कमी होतात.
• वेगवेगळ्या कडधान्या मिसळून खाव्यात म्हणजे एकाही पोषक तत्वाचा अतिरेक होणार नाही.
• जास्त मीठ आणि तूप घालून डाळी खाणे टाळावे.
• दिवसासाठी पुरेसे पाणी प्याजेणेकरून किडनी फ्लशिंग योग्य प्रकारे होऊ शकते.

किडनीच्या आरोग्यासाठी उत्तम पर्याय

• मूग डाळ हे सर्वात हलके आणि पचायला सोपे मानले जाते.
• लाल मसूर तसेच किडनीवर कमी भार टाकतो.
• आठवड्यातून काही दिवस भाज्या, दही आणि फळे हलके अन्न खाल्ल्याने किडनीला विश्रांती मिळते.

किडनीच्या आरोग्यासाठी जीवनशैली टिप्स

• मीठ आणि जंक फूडचे सेवन कमी करा.
• दररोज 8-10 ग्लास पाणी प्या.
• धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा.
• नियमित भुजंगासन, वज्रासन आणि कपालभाती यासारखी योगासने करा.

कडधान्ये शरीरासाठी महत्त्वाची आहेत, पण जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने किडनीवर भार पडू शकतो.
कडधान्ये माफक प्रमाणात खा, भरपूर पाणी प्या आणि संतुलित जीवनशैली राखा – तरच डाळी तुमच्यासाठी खरे आरोग्यदायी अन्न बनतील, हानीचे कारण नाही.