भारताची स्टार्टअप इकोसिस्टम झपाट्याने विस्तारत आहे, देश आता बढाई मारत आहे 2 लाख मान्यताप्राप्त स्टार्टअप्सवाणिज्य आणि उद्योग मंत्री यांच्या मते पियुष गोयल. हा टप्पा सरकार, उद्योग संस्था आणि उद्योजकांनी एक मजबूत नाविन्यपूर्ण अर्थव्यवस्था निर्माण करण्यासाठी केलेल्या अनेक वर्षांच्या एकत्रित प्रयत्नांना प्रतिबिंबित करतो. डिजिटल दत्तक, तरुण प्रतिभा आणि धोरण समर्थनाद्वारे चालना, नवीन व्यवसाय निर्मितीसाठी भारत जगातील सर्वात गतिशील केंद्रांपैकी एक म्हणून उदयास आला आहे.
2 लाख स्टार्टअपची अधिसूचना ही त्यांच्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण उपलब्धी आहे स्टार्ट-अप इंडिया उपक्रमजे उद्योजकतेचे पालनपोषण करण्यासाठी, नियम सुलभ करण्यासाठी आणि उदयोन्मुख व्यवसायांसाठी आर्थिक आणि कर प्रोत्साहन देण्यासाठी सुरू करण्यात आले होते. गेल्या दशकभरात भारतातील स्टार्टअपची संख्या वाढली आहे, यासारख्या क्षेत्रांच्या मजबूत सहभागामुळे तंत्रज्ञान, फिनटेक, हेल्थ टेक, एडटेक, ई-कॉमर्स, ॲग्रीटेक आणि स्वच्छ ऊर्जा.
हे जलद स्केलिंग केवळ देशभरातील उद्योजकीय महत्त्वाकांक्षेवर प्रकाश टाकत नाही तर इनक्यूबेटर, प्रवेगक, उद्यम भांडवल कंपन्या आणि उद्योग भागीदारी यांचा समावेश असलेली सहाय्यक परिसंस्था देखील दर्शवते. स्टार्टअप्स जसजसे वाढतात, तसतसे नोकरीच्या संधी आणि तांत्रिक नवकल्पना जे वास्तविक-जगातील समस्यांचे निराकरण करतात.
सरकारच्या कृतिशील धोरणांनी या विकासकथेत महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. कर सवलत, सरलीकृत अनुपालन, क्रेडिटमध्ये सुलभ प्रवेश, सरकारी खरेदी प्राधान्ये आणि समर्पित निधी यासारख्या उपायांनी अधिक संस्थापकांना उद्योजकतेत उतरण्यास प्रोत्साहित केले आहे. मान्यताप्राप्त स्टार्टअप्सची सध्याची संख्या या सुधारणांचा जोखीम स्वीकारण्यासाठी आणि नाविन्यपूर्णतेसाठी सक्षम वातावरण निर्माण करण्यावर प्रभाव दर्शवते.
महिला उद्योजिका, सखोल टेक स्टार्टअप्स आणि टियर-2 आणि टियर-3 शहरांमधील उपक्रमांना पाठिंबा देण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आलेल्या उपक्रमांनी नवोदितांचा पाया आणखी विस्तृत केला आहे.
भारताच्या वाढत्या स्टार्टअप इकोसिस्टमकडेही आंतरराष्ट्रीय लक्ष वेधले जात आहे. जागतिक गुंतवणूकदारांचा वाढता सहभाग, परदेशी प्रवेगकांसह धोरणात्मक सहकार्य आणि आंतरराष्ट्रीय टेक समिटमध्ये उपस्थिती यामुळे भारतीय स्टार्टअप्स जागतिक बाजारपेठांमध्ये सातत्याने एकत्र येत आहेत.
अनेक भारतीय स्टार्टअप्सनी साध्य केले आहे युनिकॉर्न स्थिती ($1 बिलियन पेक्षा जास्त किमतीचे), फिनटेक, एंटरप्राइझ सॉफ्टवेअर, हेल्थ टेक आणि कंझ्युमर टेक सारख्या क्षेत्रांमध्ये पसरलेले. या यशोगाथांचा गुणात्मक प्रभाव आहे, ज्यामुळे उद्योजकांच्या नवीन पिढीला प्रेरणा मिळते आणि गुंतवणूकदारांमध्ये आत्मविश्वास वाढतो.
वाढती स्टार्टअप इकोसिस्टम आर्थिक वाढ, रोजगार निर्मिती आणि तांत्रिक प्रगतीमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान देते. स्टार्टअप अनेकदा आर्थिक समावेशन, आरोग्यसेवा प्रवेश, शाश्वत ऊर्जा आणि डिजिटल लर्निंग यासारख्या क्षेत्रांमध्ये पायनियर सोल्यूशन्स बनवतात – तंत्रज्ञान परवडणारे आणि विविध लोकसंख्येसाठी प्रवेशयोग्य बनवते.
2 लाख मान्यताप्राप्त स्टार्टअप्सची वाढ हे देखील त्यांच्याकडून वाढलेल्या सहभागाचे द्योतक आहे लहान शहरांतील तरुण व्यावसायिक, महिला संस्थापक आणि नवकल्पक— उद्योजकता अधिक सर्वसमावेशक आणि भौगोलिकदृष्ट्या कशी वितरित होत आहे हे अधोरेखित करणे.
सतत धोरण समर्थन, भांडवलात प्रवेश आणि इकोसिस्टम डेव्हलपमेंटसह, भारताचे स्टार्टअप लँडस्केप स्केल आणि मूल्यात आणखी वाढण्याची अपेक्षा आहे. 2 लाख मान्यताप्राप्त स्टार्टअप्सचा मैलाचा दगड केवळ भूतकाळातील यशच दर्शवत नाही तर भारताच्या नवकल्पना-नेतृत्वाखालील आर्थिक परिवर्तनाच्या पुढील टप्प्याचा टप्पा देखील सेट करतो.
