INR वि USD: या आर्थिक वर्षात भारतीय रुपया कमजोर दिसत आहे. डॉलरच्या तुलनेत ते सुमारे 5% घसरले आहे आणि गेल्या काही दिवसांपासून ते 90 प्रति डॉलरच्या वर राहिले आहे. एचडीएफसी ट्रूच्या अलीकडील अहवालात असे म्हटले आहे की अनेक बाह्य आणि देशांतर्गत कारणांमुळे रुपया दबावाखाली आहे.
अशक्तपणाची प्रमुख कारणे
अहवालानुसार, अमेरिकेने भारतावर लादलेले उच्च व्यापार शुल्क, भारताची वाढती चालू खात्यातील तूट, परदेशात उच्च व्याजदरांमुळे भांडवलाचा प्रवाह आणि तेल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स सारख्या आवश्यक वस्तूंच्या आयातीवरील प्रचंड अवलंबित्व या सर्व गोष्टी रुपयावर दबाव आणत आहेत. विदेशी गुंतवणूकदारांच्या सततच्या विक्रीमुळे रुपयाही कमजोर झाला आहे.
गेल्या 50 वर्षात रुपयात सरासरी वार्षिक 4-5% ची घसरण झाली आहे. मात्र, अलिकडच्या वर्षांच्या तुलनेत यावेळी घट अधिक आहे. 2024 मध्ये रुपयाचे ओव्हरव्हॅल्युड मानले जात होते, परंतु 2025 मध्ये त्याचे मूल्य थोडे कमी झाले आहे. हे REER (वास्तविक प्रभावी विनिमय दर) 100 च्या खाली आल्याने सूचित केले आहे. गेल्या 10 वर्षात चौथ्यांदा असे घडले आहे.
फायदे आणि तोटे
रुपयाचे कमी मूल्य भारतीय निर्यातदारांसाठी स्पर्धा वाढवू शकते, कारण भारताबाहेरून आयात केलेला माल स्वस्त दिसेल. तथापि, आयात महाग होईल ज्यामुळे पेट्रोल आणि डिझेल, परदेशी प्रवास आणि इलेक्ट्रॉनिक्स यांसारखे दैनंदिन खर्च वाढू शकतात. त्यामुळे महागाईवर दबाव वाढू शकतो.
RBI ची भूमिका काय?
IMF अहवालात म्हटले आहे की भारत “क्रॉल सारखी व्यवस्था” पाळत आहे. याचा अर्थ RBI रुपयाला नियंत्रित श्रेणीत जाण्याची परवानगी देते आणि तीव्र चढउतार टाळते. ही व्यवस्था रुपयाला हळूहळू, सहसा किंचित खालच्या दिशेने समायोजित करण्यास अनुमती देते.
भविष्यात काय होणार?
या अहवालात असे सुचवण्यात आले आहे की रुपयाची घसरण परदेशी गुंतवणूकदारांसाठी दीर्घकाळासाठी फायदेशीर ठरू शकते, कारण रुपयात रूपांतरित केल्यावर त्यांचा परतावा वाढतो. तथापि, लवकरच दबाव कायम राहू शकेल. महागडी आयात आणि व्यापाराशी संबंधित आव्हानांमुळे जागतिक आर्थिक परिस्थिती रुपया कमजोर ठेवू शकते. अहवालानुसार, रुपयाचे सध्याचे अवमूल्यन फार काळ टिकणार नाही, त्यामुळे येत्या काही महिन्यांत बाजार आपल्या ट्रेंडवर बारीक नजर ठेवेल.
The post डॉलर मजबूत, रुपया संकटात : घसरणीमागील खऱ्या शक्ती काय आहेत appeared first on Latest.
