NASA Video of Carbon Dioxide: सध्या कार्बन डायऑक्साईड हा मुद्दा कळीचा झाला आहे कारण गेल्या अनेक वर्षांपासून पृथ्वीच्या वातावरणात या वायूचे प्रमाण प्रचंड प्रमाणात वाढू लागले आहे. जगाची लोकसंख्या ही जवळपास 800 कोटी आहे. त्यातून हा वायू आपल्या सगळ्यांसाठीच घातक आहे. नक्की किती प्रमाणात हा वायू पृथ्वीच्या वातवरणात फिरतो आहे. याची तुम्हाला कल्पना येईलच ती म्हणजे नासाने शेअर केलेल्या एका व्हिडीओतून. या व्हिडीओतून तुमच्या लक्षात येईल की, कशाप्रकारे हे थर अगदी वेगाने वातावरणात पसरत आहेत. त्यातूनही भारताला याचा धोका किती आहे? नासाच्या या व्हिडीओतून तुम्हाला हे स्पष्ट होईल की कार्बन डायऑक्साईड हा फारच वेगाने पृथ्वीच्या वातावरणात पसरतो आहे.

पृथ्वीवरील कार्बन डायऑक्साईडच्या पातळीचे निरीक्षण करण्यात हा प्रयोग केला आहे. त्यासाठी एक नवीन नकाशा तयार करण्यात आला आहे. डिजिटल पद्धतीने तयार केलेल्या या नकाशात तुम्ही कार्बन डायऑक्साईडचे ढग हे सर्वत्र पसरताना दिसतील. जानेवारी ते मार्च 2020 या दरम्यानचा डेटा जमा केल्यानंतर नासाने हा नकाशा तयार केला आहे. कार्बन डायऑक्साईड म्हणजेच CO2 चे प्रमाण हे फारच वाढताना दिसत आहे. या नकाशात ब्राऊन रंगाचे ढग तुम्हाला फिरताना दिसतील. हे ढग म्हणजे कार्बन डायऑक्साईड आहे. जे जोरात फिरताना दिसत आहेत. नासाने हा हाय रेजोल्यूशन मॉडेल तयार करण्यासाठी सायंटिफिक व्हिज्युलायझेशन स्टुडियोचा वापर केला असून यासाठी गोडार्ड अर्थ ऑब्जर्विंग सिस्टम (GEOS) डेटा वापरला गेला आहे.

कुठून होतोय CO2 उत्सर्जित?
नकाशा झूम केल्यावर CO2 कुठून येत आहे हे देखील समजते. हा वायू पावर प्लांट्स, जंगलाच्या आगी किंवा शहरी प्रदूषणामुळे उत्पन्न होतो आहे. हा प्राणघातक वायू ढगाच्या स्वरूपात पृथ्वीच्या वायुमंडलात एक महाद्वीपापासून दुसऱ्या महाद्वीपापर्यंत समुद्रावरून प्रवास करत आहे. मुख्यतः पावर प्लांट्स, औद्योगिक क्षेत्रे, कार आणि ट्रक यांच्यामुळे हा परिणाम आपल्याला पाहायला मिळतो आहे.

अफ्रिका आणि दक्षिण अमेरिकामध्ये जंगलाच्या आगींमुळे सर्वाधिक CO2 उत्सर्जन होत असून जमिनीचे व्यवस्थापन, नियंत्रित कृषी पद्धती आणि जंगलाचा नाश ही देखील मुख्य कारणे आहेत. याशिवाय तेल आणि कोळसा जाळल्यामुळे देखील CO2 उत्सर्जन होते. नासाने सांगितल्यानुसार, मागील वर्ष हे जगातील सर्वात उष्ण वर्ष होते परंतु आता हे वर्षही उष्णतेने भरले आहे. अनेक ठिकाणी या उष्णतेचे कारण CO2 चे मोठ्या प्रमाणातील उत्सर्जन हे आहे. मे 2024 मध्ये वायुमंडलात काही ठिकाणी CO2 ची पातळी 427 भाग प्रति मिलियन होती म्हणजे विचार करा किती प्रमाणात कार्बन डायऑक्साईड हा वातावरणात आहे. 1750 साली ही पातळी 278 भाग प्रति मिलियन होती.

भारताला किती धोका?
नासाच्या गोडार्ड स्पेस फ्लाइट सेंटरचे क्लाइमेट सायंटिस्ट लेसली ओट यांच्या मते, चीन, अमेरिका आणि भारतासहित दक्षिण आशियमध्ये सर्वाधिक CO2 उत्सर्जन होते.