नवी दिल्ली: हवामान आणि तापमानातील बदल आणि चढउतारांमुळे फ्लूचे रुग्ण वाढत आहेत. या बदलत्या हवामानात मुलांमध्ये ताप, सर्दी, खोकला आणि अशक्तपणा हे सिझनल फ्लू म्हणून नोंदवले जातात. जसजसे आपण फ्लूचा हंगाम जवळ येतो तसतसे, मौसमी फ्लू आणि लसीकरणाचे महत्त्व समजून घेणे, विशेषतः मुलांसाठी महत्वाचे आहे. या परिस्थितींमध्ये, पालक अनेकदा विचार करत असतात की त्यांनी आपल्या मुलांना लस द्यावी की नाही.
यांच्याशी संवाद साधला बातम्या9न्युबर्ग डायग्नोस्टिक्सच्या डॉ. प्रीती काबरा म्हणाल्या, “सीझनल फ्लू हा एक सामान्य परंतु गंभीर आजार आहे आणि मुलांचे लसीकरण त्यांच्या आरोग्यासाठी आणि समाजाच्या कल्याणासाठी आवश्यक आहे. फ्लूची लस सुरक्षित आणि प्रभावी आहे आणि फ्लूशी संबंधित गुंतागुंत होण्याचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी करते. मुलांना दरवर्षी फ्लू लसीकरण मिळते याची खात्री केल्याने रोग प्रतिकारशक्ती निर्माण होण्यास मदत होते आणि जर तुम्हाला फ्लूच्या लसींबद्दल काही चिंता असेल किंवा तुमच्या मुलाला लसीकरण करावे की नाही याची खात्री नसेल तर विषाणूचा प्रसार रोखता येतो.”
सीझनल फ्लू किंवा इन्फ्लूएन्झा हा इन्फ्लूएंझा विषाणूंमुळे होणारा श्वसनाचा संसर्गजन्य आजार आहे. हे सामान्यत: पावसाळ्यात आणि हिवाळ्याच्या महिन्यांत उद्भवते आणि दरवर्षी जगभरात लाखो लोकांना प्रभावित करते. फ्लूचा विषाणू नाक, घसा आणि कधीकधी फुफ्फुसांना संक्रमित करतो, ज्यामुळे सौम्य ते गंभीर आजार होतात. काही प्रकरणांमध्ये, विशेषत: लहान मुले, वृद्ध आणि अंतर्निहित आरोग्य स्थिती असलेल्यांमध्ये, फ्लूमुळे न्यूमोनिया, हॉस्पिटलायझेशन किंवा मृत्यू यासारख्या गुंतागुंत होऊ शकतात.
डॉ काबरा यांच्या म्हणण्यानुसार, “संक्रमित व्यक्ती खोकते, शिंकते किंवा बोलत असते तेव्हा फ्लूचा विषाणू प्रामुख्याने हवेत सोडल्या जाणाऱ्या थेंबांद्वारे पसरतो. हे थेंब जवळच्या लोकांच्या तोंडात किंवा नाकात येऊ शकतात किंवा फुफ्फुसात श्वास घेतात. व्हायरसने दूषित पृष्ठभागांना स्पर्श करून आणि नंतर चेहऱ्याला स्पर्श करून फ्लूचा संसर्ग होणे देखील शक्य आहे. मुले, जे सहसा शाळेत किंवा डेकेअरमध्ये इतरांच्या जवळच्या संपर्कात असतात, विशेषत: फ्लूचा प्रसार आणि संकुचित होण्याची शक्यता असते.”
“मुलांना फ्लूपासून लसीकरण करणे हा त्यांना विषाणूपासून वाचवण्याचा सर्वात प्रभावी मार्ग आहे. 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना, विशेषत: 2 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना फ्लूची गंभीर गुंतागुंत होण्याचा धोका जास्त असतो. फ्लूची लस केवळ लसीकरण केलेल्या मुलाचेच संरक्षण करत नाही तर समाजातील विषाणूचा प्रसार कमी करण्यास मदत करते, असुरक्षित गटांचे संरक्षण करते जे लस घेऊ शकत नाहीत,” डॉ काबरा यांनी नमूद केले.
“काही अपवाद वगळता, 6 महिने आणि त्याहून अधिक वयाच्या प्रत्येकासाठी फ्लूची लस शिफारस केली जाते. तद्वतच, फ्लूचा हंगाम सुरू होण्यापूर्वी शरद ऋतूच्या सुरुवातीस फ्लू लसीकरण केले पाहिजे, कारण लस मिळाल्यानंतर शरीराला प्रतिकारशक्ती विकसित होण्यासाठी सुमारे दोन आठवडे लागतात. वार्षिक लसीकरण महत्त्वाचे आहे कारण फ्लूचे विषाणू वर्षानुवर्षे बदलत असतात आणि लस प्रसारित होणाऱ्या ताणांशी जुळण्यासाठी त्यानुसार अपडेट केली जाते.”
इंजेक्शन करण्यायोग्य फ्लू लस: हा फ्लू लसीकरणाचा सर्वात सामान्य प्रकार आहे आणि हात किंवा मांडीला इंजेक्शन म्हणून दिला जातो. त्यात निष्क्रिय (मारलेले) फ्लूचे विषाणू असतात, ज्यामुळे फ्लू होऊ शकत नाही.
अनुनासिक स्प्रे लस: ही लस नाकपुड्यात फवारलेल्या धुकेप्रमाणे दिली जाते आणि त्यात जिवंत, कमी झालेले (कमकुवत) फ्लूचे विषाणू असतात. हे 2 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या निरोगी मुलांसाठी मंजूर आहे परंतु प्रत्येकासाठी योग्य नाही, जसे की विशिष्ट वैद्यकीय परिस्थिती असलेल्या मुलांसाठी.
“होय, मुलांना दरवर्षी फ्लूचे लसीकरण केले पाहिजे. फ्लूचा विषाणू वारंवार बदलतो आणि पूर्वीच्या लसींमधून प्रतिकारशक्ती कालांतराने कमी होते. वार्षिक लसीकरणे हे सुनिश्चित करतात की मुले फ्लू विषाणूच्या सर्वात वर्तमान प्रकारांपासून संरक्षित राहतील. हे विशेषतः लहान मुलांसाठी महत्वाचे आहे ज्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती अद्याप विकसित होत आहे आणि ज्यांना फ्लूमुळे गुंतागुंत होण्याची अधिक शक्यता असते,” डॉ काबरा यांनी नमूद केले.
इन्फ्लूएंझा विरूद्ध दरवर्षी लसीकरण केल्याने प्रतिकारशक्ती वाढेल आणि गंभीर लक्षणे किंवा गुंतागुंत टाळता येतील. तसेच, पालकांनी मुलांना खोकताना/शिंकताना तोंड आणि नाक झाकायला शिकवावे, हात नियमित धुवावेत, लोकांपासून सुरक्षित अंतर राखावे, आजारी असल्यास मास्क घालावा, गर्दीची ठिकाणे टाळावीत किंवा आजारी लोकांभोवती रहावेत आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी पौष्टिक आहार घ्यावा. .
फ्लू लस सामान्यतः सुरक्षित असतात, परंतु कोणत्याही वैद्यकीय हस्तक्षेपाप्रमाणे, त्यांचे दुष्परिणाम होऊ शकतात. सामान्य साइड इफेक्ट्स सौम्य असतात आणि त्यात इंजेक्शन साइटवर वेदना, कमी दर्जाचा ताप किंवा शरीरातील वेदना यांचा समावेश असू शकतो. ही लक्षणे सामान्यत: एक किंवा दोन दिवसांत दूर होतात. लसीकरण करण्यापूर्वी काही अटी टाळल्या पाहिजेत किंवा डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा:
6 महिन्यांपेक्षा कमी वयाची मुले: फ्लूची लस 6 महिन्यांपेक्षा कमी वयाच्या बालकांसाठी मंजूर नाही.
गंभीर ऍलर्जी: ज्या मुलांना पूर्वीच्या फ्लूच्या लसीवर किंवा लसीच्या कोणत्याही घटकास तीव्र ऍलर्जीक प्रतिक्रिया आली आहे, जसे की अंड्यातील प्रथिने (जरी बहुतेक फ्लूच्या लसी आता अंड्याची ऍलर्जी असलेल्यांसाठी सुरक्षित आहेत).
काही वैद्यकीय अटी: कमकुवत रोगप्रतिकारक प्रणाली असलेल्या किंवा दीर्घकालीन आरोग्य स्थिती असलेल्या मुलांना फ्लू लसीची अनुनासिक स्प्रे आवृत्ती टाळण्याची आवश्यकता असू शकते.
