बायजू, जो एकेकाळी एडटेकच्या जगात चमकणारा तारा होता. आज तो त्याच्या अस्तित्वाच्या पानांत त्याच्या भूमिकेचा शोध घेत आहे. कंपनीचे मालक बायजू रवींद्रन यांनी एका ओपन फोरममध्ये सांगितले की, आता कंपनीचे मूल्य शून्य झाले आहे, जे पूर्वी अब्ज डॉलर्समध्ये होते. प्रोसस, पीक एक्सव्ही पार्टनर्स आणि चॅन झुकेरबर्ग इनिशिएटिव्ह सारख्या गुंतवणूकदारांच्या मंडळाचा राजीनामा कंपनीसाठी सर्वात मोठा धक्का असल्याचे त्यांचे म्हणणे आहे. यातून कंपनी आजतागायत बाहेर पडू शकलेली नाही. आता येथे प्रश्न उपस्थित होत आहे की, कंपनीच्या बरबादीमागे गुंतवणूकदारांचे संचालक मंडळाचे राजीनामे हेच कारण होते की कंपनीने घेतलेले निर्णयही त्याला तितकेच जबाबदार आहेत.
आक्रमकपणे कंपनी ताब्यात घेणे
बायजूने आपल्या विस्तारादरम्यान अनेक कंपन्या विकत घेतल्या, त्यापैकी काही चुकीचे निर्णय ठरले. उल्लेखनीय म्हणजे, व्हाईटहॅट ज्युनियर अंदाजे $1 बिलियनमध्ये विकत घेतले गेले, तर त्याचे वास्तविक मूल्य आणि त्यानंतरची कामगिरी बायजूसाठी फायदेशीर नव्हती. याशिवाय ग्रेट लर्निंगसारख्या अन्य कंपन्या खरेदी केल्याने बायजूच्या कर्जाचा बोजा वाढला. या अधिग्रहणांनंतर, बायजूचे $1.2 बिलियन पेक्षा जास्त कर्ज होते, जे त्याच्या महसुलापेक्षा खूप जास्त होते. या निर्णयाचा कंपनीच्या आर्थिक आरोग्यावर खोलवर परिणाम झाला.
कोविडनंतर मंदीने मोडली कंबर
कोरोना महामारीच्या काळात ऑनलाइन शिक्षण क्षेत्रात तेजी आली, ज्याचा बायजूने पुरेपूर फायदा घेतला. भरपूर कमाईही केली. पण महामारीचा प्रभाव कमी होताच आणि शाळा आणि कोचिंग क्लासेस पुन्हा सुरू होताच, बायजूसाठी समस्या सुरू झाल्या. विद्यार्थी ऑफलाइन मोडकडे वळले, ज्यामुळे ऑनलाइन शिक्षणाच्या मागणीत मोठी घट झाली, ही मंदी बायजूसाठी हानिकारक ठरली. त्यानंतर बायजूचा त्रास वाढतच गेला. 2021-22 या आर्थिक वर्षात बायजूने 5592 कोटी रुपयांचा तोटा नोंदवला, जो मागील वर्षाच्या तुलनेत जवळपास दुप्पट होता.
मार्केटिंगवर केला मोठा खर्च
बायजूने त्याच्या मार्केटिंगवर मोठ्या प्रमाणात खर्च केला, जो कंपनीच्या आर्थिक संरचनेवर आणखी एक ओझे ठरला. कंपनीने मोठ्या कार्यक्रमांना समर्थन दिले आणि त्याच्या जाहिरातींमध्ये अनेक सेलिब्रिटींचा समावेश केला. ही रणनीती सुरुवातीला प्रभावी ठरली, पण दीर्घकाळात त्याचा परिणाम कमी नफा आणि तोटा जास्त झाला. या विपणन मोहिमांमुळे बायजूवरील आर्थिक दबाव आणखी वाढला, कारण त्याचा परतावा अपेक्षेप्रमाणे नव्हता. तुम्हाला आठवत असेल की आयपीएलमध्येही कंपनीने खूप पैसा खर्च केला होता. कंपनी काही खेळांची प्रायोजकही बनली. ज्याने कंपनीचे बजेट हादरले.
ही तीन कारणे कंपनीच्या बरबादीला कारणीभूत होती, पण ज्या सेवेसाठी कंपनी एवढा खर्च करत होती, ती चांगली कामगिरी करण्याच्या आशेने. दिवसअखेरीस याबाबत तक्रारी येऊ लागल्या. अनेक प्रकरणांमध्ये विद्यार्थ्यांना योग्य शिक्षण दिले जात नसल्याच्या तक्रारी आल्या. अशा अनेक घटना सोशल मीडियावर उघड झाल्या, पण कंपनीने त्यातून कोणताही धडा घेतला नाही. कंपनीने विपणन आणि जाहिरातींवर आपला खर्च चालू ठेवला. त्यामुळे कंपनीचे मोठे नुकसान झाले. यामुळेच त्याचा आर्थिक अहवाल 2021-22 जवळजवळ एक वर्षाने विलंब झाला, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांचा कंपनीवरील विश्वास उडाला आणि कदाचित हेच कारण आहे की तीन मोठ्या गुंतवणूकदारांनी 2023 मध्ये कंपनीचे संचालक मंडळ सोडले.
